Drie Tips voor een efficiënter gebruik van Lightroom

Gepubliceerd: 8 mei 2011
view counter

afbeelding 7Adobe Photoshop Lightroom, kortweg Lightroom, groeide in korte tijd uit tot hét digitale workflow-pakket voor enthousiaste amateur- en professionele fotografen. Lightroom combineert met zijn vijf modules een centrale database waarin de je als fotograaf je foto's kan beheren en opzoeken (Bibliotheekmodule) een raw-ontwikkelaar (Ontwikkelmodule), waar je pixelgewijs de onderste steen boven kan halen en een drietal publicatiemodules: Diavoorstelling, Afdrukken en Web.

1. Gebruik zo weinig mogelijk Catalogi.

Het grote verschil tussen Lightroom en andere raw-ontwikkelaars, is dat Lightroom alle informatie over waar je foto's staan, welke sleutelwoorden je ze geeft en hoe je ze ontwikkelt, bijhoudt in één centrale Catalogus. Die Catalogus is eigenlijk een database waarbij elke foto een record is en de informatie (metadata) over die foto in verschillende velden wordt bijgehouden. Beginnende gebruikers vragen zich wel eens af waar de 'Save-knop' in Lightroom staat, maar die is er niet: alle wijzigingen worden in quasi real time automatisch in de database weggeschreven. Vooraleer je met foto's aan de slag kunt gaan in Lightroom, moeten ze wel eerst geïmporteerd worden in die Catalogus. Dat importeren is niets anders dan het aanmaken van een record, een verwijzing in de Catalogus naar waar de foto staat op de harde schijf. Als je fotobeheer met Lightroom vergelijkt met een bibliotheek, dan is de Catalogus de steekkaartenbak die gegevens bijhoudt over de boeken, terwijl de boeken zelf (de foto's) ergens elders staan.
Het is dus perfect mogelijk dat foto's op een externe harde schijf staan en de catalogus op een interne schijf. Sowieso plaatst u de Catalogus best op een snelle schijf. Doordat alle gegevens over de foto's gecentraliseerd zijn in één centrale database, kunt u, in tegenstellling tot pakweg Bridge, in Lightroom razendsnel foto's opzoeken en filteren.
Voor de meeste gebruikers is het best om zoveel mogelijk met één catalogus te werken: Lightroom laat immers maar toe dat één Catalogus tegelijk open staat. Tegelijkertijd in Lightroom foto's bewerken of afdrukken die over méér dan één catalogus verspreid zitten is niet mogelijk. Dit brengt ons tot de vraag hoeveel foto's zo'n Catalogus mag bevatten vooraleer onwerkbaar traag te worden. Het antwoord is afhankelijk van de hardware van de gebruiker, maar er zijn gebruikers die een catalogus bedienen met meer dan 100.000 foto's. Wanneer de Catalogus toch te veel vertraagt naar je smaak, kan het een goede optie zijn om ouder werk te archiveren in een aparte archief-catalogus en enkel het courante werk in een 'master' catalogus onder te brengen.
Lightroom-nieuwkomers voelen zich soms onwennig bij het feit dat alle info over hun foto's nu in die ene centrale database zit. Wat als die stuk gaat? Digitale bestanden kunnen inderdaad corrupt raken, en zo ook databases. Gelukkig voorziet Lightroom in de Catalogusinstellingen een optie om regelmatig de Catalogus te backuppen en meteen ook de integriteit van de Catalogus te checken. Vergeet ook niet dat een Catalogus-backup precies en enkel dat doet: de fotobestanden zelf moet je apart backuppen! Een goede routine is om Lightroom zo in te stellen dat, telkenmale wanneer je het programma afsluit, je gevraagd wordt om een Catalogus-backup uit te voeren.

afbeelding 1
U kunt deze dan nog overslaan, maar wordt er op zijn minst regelmatig aan herinnerd. Uiteraard plaatst u die backup ook op een andere schijf dan waar het origineel staat.

afbeelding 2

2. Gebruik Presets

Lightroom is bedoeld als een pakket om de 'High Volume Shooter' sneller door grote volumes foto's te laten gaan. Wanneer je iets méér dan 2 keer moet doen, werk je sneller en consistenter door er een preset van te maken. Presets zijn in Lighroom wat handelingen in Photoshop zijn. Je vindt presets en sjablonen overal: van Metadata-Presets die je copyrightgegevens opslaan en presets om bestanden te hernoemen over ontwikkelpresets die in één klik je foto een complete 'makeover' kunnen geven tot sjablonen in de publicatiemodules waarmee je makkelijk foto's kan layouten voor print, web of diavoorstelling op een computerscherm.
Lightroom komt standaard met een aantal presets maar het meeste plezier heb je van presets die je zelf aanmaakt. Een grote troef van het werken met presets in ondermeer de Ontwikkelmodule is dat je, gewoon door nog maar met de muisaanwijzer boven een preset te hangen, in het voorvertoningsvenster al een preview ziet van hoe de foto er uit zou zien mocht je op die preset klikken.

afbeelding 3

Ook in het exportdialoogvenster, waar je middels tal van instellingen je raw-foto's, de informatie zoals sleutelwoorden waarvan je ze in Lightroom voorzien hebt en de bewerking die je er in de Ontwikkelmodule aan gegeven hebt kan samenvoegen tot bijvoorbeeld een hoge resolutie TIFF of een lage resolutie JPG loont het om vaak voorkomende export-instellingen op te slaan als… een export preset.

afbeelding 4

Omdat je toch foto's moet importeren vooraleer je er mee aan de slag kunt, is het raadzaam om al zoveel mogelijk metadata aan uw foto's toe te voegen tijdens het importeren: zo kunt u uw foto's al van uw copyrightgegevens voorzien middels een metadata-preset. Wil je dat alle foto's automatisch waar mogelijk van lenscorrecties voorzien worden? Voeg dan een lenscorrectie-preset toe tijdens het importeren! Lightroom zou Lightroom niet zijn indien je niet al je favoriete instellingen van het importdialoogvenster kon opslaan in een overkoepelende import-preset!

afbeelding 5

3. Doe je bestandsbeheer in Lightroom

Wanneer je foto's in Lightroom geïmporteerd hebt, vind je deze in het Folder Paneel van de Bibliotheekmodule terug. Dit Folder Paneel is een perfecte afspiegeling van hoe de foto's in mappen op je harde schijf zitten. Om die perfecte afspiegeling te bewaren, is er misschien wel de belangrijkste tip die ik een Lightroom gebruiker kan geven: eens foto's geïmporteerd zijn in de Catalogus, moet je alle bestandshuishouding (foto's hernoemen, van plaats veranderen) in Lightrooms Folder Panel doen en niet in je Windows Verkenner of Mac Finder. Wijzigingen die je in Lightrooms Folder Paneel aanbrengt, gebeuren immers ook op systeem-niveau maar niet omgekeerd. Als je maar één ding van dit artikel onthoudt, laat het dan dit zijn: nooit geïmporteerde bestanden hernoemen of verplaatsen buiten Lightroom om! Het is een eigenheid van het programma die veel mensen vroeg of laat in de luren legt. Dus een verwittigd fotograaf… !

afbeelding 6

In een volgend artikel bekijken we Lightrooms' verzamelingen en waarom ze zo baanbrekend zijn voor een vlotte Lightroom-workflow.