Onder redactie van Mr. Kitty van Boven
Begin mei 2019 heeft het OM per abuis een foto van Tony de G. die dient als kroongetuige in een zaak tegen motorclub Caloh Wagoh verspreid.[1] Eind april 2019 was het OM tevens in het nieuws in verband met een vergelijkbaar geval.[2] Onno de Jong de advocaat van Tony de G., verklaarde hierover als volgt: ‘Het is niet erg handig en het is niet goed te maken. Bovendien is er geen wettelijke basis voor het terugvragen van deze foto’s. Dus dat gaat vast niet lukken.’[3]
Men kan zich echter afvragen of geen beroep zou kunnen worden gedaan op het portretrecht. Ex. art. 21 Aw kan de geportretteerde zich immers verzetten tegen openbaarmaking van een foto voor zo ver hij daarbij een redelijk belang heeft. Duidelijk lijkt mij dat een getuige in een dergelijke zaak een belang heeft bij het verzetten tegen een openbaarmaking van zijn foto.
Niet iedere verspreiding van een foto is echter een openbaarmaking. Een belangrijk aspect hierbij is de aanwezigheid van een beroeps- of bedrijfsbelang.[4] In dit geval is de foto per ongeluk via de procesdossiers verstrekt aan de advocaten van de verdachten zonder enig beroeps- of bedrijfsbelang. Daarnaast rust op de advocaten een geheimhoudingsplicht ex. art. 10a lid 1 sub e Advocatenwet. Daarom is (m.i.) geen sprake van een openbaarmaking en kan Tony de G. zich dus niet beroepen op het portretrecht.
Daarnaast is in dit geval de Richtlijn gegevensbescherming politie en justitie relevant.[5] Dit is het equivalent van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) voor politie en justitie.[6] In Nederland is deze richtlijn per 1 januari 2019 geïmplementeerd in de Wet politiegegevens (Wpg) en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg).[7] Op grond van art. 18 lid 1 sub e Wjsg kan Tony de G. de Minister schriftelijk verzoeken om geïnformeerd te worden over zijn recht op vernietiging van de foto, die immers ook een persoonsgegeven is. Stelt de Minister vast dat dat persoonsgegeven onrechtmatig is verstrekt dan stelt hij de ontvangers (i.c. de advocaten van de verdachten) onverwijld op de hoogte dienen de gegevens te worden gerectificeerd, vernietigd of te worden afgeschermd.[8]
Al met al kan Tony de G. zich niet beroepen op het portretrecht, maar hij kan wel een schriftelijk verzoek indienen bij de Minister op grond van de Wjsg om zijn privacy en daarmee mogelijk zijn veiligheid te beschermen.
[1] www.nu.nl/binnenland/5884515/openbaar-ministerie-verspreidt-wederom-per-ongeluk-foto-kroongetuige.html
[2] www.ad.nl/binnenland/blunder-om-groter-dan-gedacht-foto-kroongetuige-nabil-b-nog-veel-vaker-verspreid~a3e89add/
[3] www.ad.nl/binnenland/om-blundert-opnieuw-wederom-foto-kroongetuige-verspreid~a66ccb55/
[4] HR 1 juni 1979, NJ 1979, 470.
[6] De AVG geldt niet voor politie en justitie als zij hun taken voor de opsporing en vervolging van strafbare feiten en tenuitvoerlegging van straffen uitvoeren.
autoriteitpersoonsgegevens.nl/nl/onderwerpen/algemene-informatie-avg/algemene-informatie-avg#geldt-de-avg-ook-voor-politie-en-justitie-6202
[7] Zie voor een korte samenvatting over deze nieuwe wetgeving: www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2018/12/06/wegwijzer-richtlijn-gegevensbescherming-opsporing-en-vervolging