Foto's citeren op een 'Belgische' website
Poging tot herschrijven van het duizend-smoezenboek

door: Jurriaan Nijkerk

Jurriaan Nijkerk. Is ruim vijfendertig jaar fotograaf. Hij werkte o.a. voor Philips, Gasunie en Witteveen + Bos raadgevend ingenieurs. Voor het NOB 'deed' hij (pop)concerten en theaterfotografie. Twee maal werd het team, waarvan hij deel uitmaakte, genomineerd voor de Nationale Coiffure Award. Hij was bestuurslid bij BFN en SVFN en had zitting in de examencommissie van de Nederlandse Fotovakschool.
Vanaf het eerste nummer van het vakblad DeFOTOgraaf leverde hij redactionele bijdragen en hij was ruim een decennium hoofdredacteur. 'Bij mijn aantreden was het doel een nieuwe opzet neer te zetten voor DeFOTOgraaf: een blad dat over fotografen en fotografie moest gaan. De opzet was ook internationaal, ik had mij ten doel gesteld België en Nederland te bestrijken, dat is ook gelukt. Het nummer van augustus 2010 was mijn laatste nummer, het werd weer eens tijd voor iets anders.'
www.jurnijkerk.com.
Stuur Jurriaan een e-mail.

Inbreuk

W. exploiteert twee websites, www.redhetvoetbal.net en oppa.site90.com. Op deze twee websites heeft W. delen van het door hem geschreven hoofdstuk geplaatst in een rubriek 'Boek van de week' met als titel “Jan Wauters over Jan Mulder”. Bij deze tekst werd de foto gemaakt door De Jong getoond, zonder naamsvermelding. In totaal is de foto van De Jong op drie plaatsen op de sites getoond. De Jong is er de man niet naar om dit lijdzaam over zich heen te laten komen en komt na de ontdekking direct in actie. Op 6 juni 2011 heeft W. na sommatie de foto laten verwijderen van het internet en vanaf dit tijdstip de foto niet herplaatst.

De Jong stuurt een factuur maar er zijn altijd mensen die hier niet op reageren. Dus besluit De Jong een vordering in te stellen bij de kantonrechter in Amsterdam. De Jong verzoekt de kantonrechter om W. tot betaling van de schade van € 1.530 te veroordelen of te veroordelen tot een bedrag dat de rechter redelijk voorkomt. Bovendien vraagt hij de rechter om W. te veroordelen in de volledige proceskosten op grond van artikel 1019 RV en de z.g. nakosten van € 100 en de wettelijke rente.

Artikel 1019 Burgerlijke Rechtsvordering is onder andere van toepassing op de handhaving van rechten van intellectuele eigendom ingevolge de Auteurswet, de Wet op de naburige rechten, de Databankenset, de Rijksoctrooiwet 1995, en het Benelux-verdrag inzake de intellectuele eigendom (merken en tekeningen of modellen).

W. verzoekt echter de vordering niet ontvankelijk dan wel ongegrond te verklaren of de schade drastisch te verminderen met veroordeling van De Jong in de proceskosten dan wel de kosten te delen. Bovendien stelt hij dat Belgisch recht van toepassing is omdat de site een Belgische site zou zijn en het artikel handelt over Mulders Belgische jaren. Bovendien heeft de inbreuk plaats gevonden op de privé site van W., die een niet commerciële gratis site zou zijn.

Volgens De Jong is echter op grond van het wetsartikel 3 van de Wet Onrechtmatige Daad het Nederlands recht van toepassing omdat W's websites op Nederland zijn gericht en bovendien geen .be sites zijn maar sites met een top level extensie: .com en .net.

W. stelt dat, zo het Nederlands recht van toepassing is, dat hij uitdrukkelijk toestemming heeft gekregen van uitgeverij “De Buitenspelers” voor de publicatie van zijn artikel, er was geen enkel voorbehoud geformuleerd, ook niet wat betreft het gebruik van de foto. De Jong heeft echter geen rechten overgedragen aan “De Buitenspelers”, wat je niet hebt kun je ook niet weg geven.

Ook stelt W. dat De Jong niet de auteursrechthebbende is omdat deze niet heeft aangetoond dat uitsluitend hij toestemming kan verlenen tot gebruik. En al zou De Jong auteursrechthebbende zijn, dan zou W. op grond van het citaatrecht geen toestemming nodig hebben.

De Jong verwijst dit alles naar het rijk der fabelen, de foto is wel degelijk auteursrechtelijk beschermd en is deze ook het resultaat van de originele en creatieve keuzes van de maker. Hij verwijst hierbij ook naar een fotografische afdruk uit de beeldbank van zijn agent / distributeur. Op grond van artikel 2 van de Europese Auteursrechtelijk geldt dat De Jong het uitsluitend recht heeft als auteursrechthebbende om de foto openbaar te maken en te verveelvoudigen in alle EU landen. Dus ook in België. Er zijn geen rechten overgedragen aan uitgeverij 'De Buitenspelers' en er is sprake van een nieuwe openbaarmaking. Het verweer van W. dat hij toestemming van 'DeBuitenspelers' had snijdt dus geen hout omdat uitsluitend De Jong deze kon geven.

Het grote smoezenboek gaat nog verder open, Jan Mulder zou het portretrecht hebben op de foto. Dit is juist, alleen staat dit jammer genoeg buiten deze vordering.

En dan is er nog het argument van W. dat De Jong pas na meer dan zeven maanden na de publicatie een vordering heeft ingesteld. Direct na sommatie is de foto verwijderd, dus De Jong zou volgens W. geen schade hebben geleden. Echter, de schade ontstond al op het moment dat de foto werd geplaatst.

De Jong hanteert een Nederlands marktconform tarief van € 255 voor het eenmalig gebruik van zijn foto's op het internet. Nu W. de foto drie maal heeft geplaatst, bij elkaar tweemaal bij een artikel op beide websites en een foto groot in de kop op de hoofdpagina van een van de websites, komt hij tot een bedrag van € 765.

W. vindt dit onterecht omdat in België een tarief van € 89 zou worden gerekend en het Belgische sites zijn. De Jong betwist dit en geeft aan dat deze stelling niet door W. wordt onderbouwd. (Overigens vertelt W. onzin, het tarief in België zoals dit door SOFAM en andere auteursrechten beheersmaatschappijen zoals SABAM wordt berekend ligt op het niveau van de Nederlandse prijzen. –Redactie--).

Het argument van W. dat het een niet commerciële site betreft en er daarom minder zou moeten worden gerekend wordt ook weersproken. De Jong maakt geen onderscheid tussen een commerciële site of een particuliere site. (Terecht overigens, of er nu particulier dan wel bedrijfsmatig in een auto wordt gereden, de liter benzine is altijd even duur. –Redactie--). Verder is er wel degelijk sprake van een commercieel karakter omdat W. reclame maakt voor zijn eigen boeken, aldus De Jong. Beide websites trekken volgens de statistieken meer dan 15.000 unieke bezoekers.

Volgens W. zou De Jong hebben nagelaten aan te tonen welke licentievergoedingen hij heeft gedorven. Voor wat betreft de immateriële schade, wegens ontbreken van de naam van de maker, brengt W. de klassieke standaardsmoes in stelling: hij zou nooit kennis hebben genomen van de Algemene Voorwaarden van de FotografenFederatie waar De Jong zich op beroept. (Hierbij gaat W. voorbij aan het gegeven dat iemand die een foto jat nooit aan die foto kan zien welke voorwaarden de maker hanteert. Maar wel zou kunnen vermoeden dat er voorwaarden zouden kunnen zijn. –Redactie--).

De gevorderde proceskostenvergoeding zou niet redelijk en evenredig zijn. Deze zouden ten laste van De Jong moeten komen dan wel worden gedeeld.

De rechter beslist uiteindelijk dat:

1. het verweer dat de vermeende inbreuk in België heeft plaats gevonden wordt verworpen.
2. de stelling dat Jan Mulder portretrechthebbende zou zijn buiten het geschil staat.
3. De Jong afdoende heeft aangetoond dat hij auteursrechthebbende is.
4. de stelling dat W. toestemming van 'De Buienspelers had' geen bewijs vormt.
5. het plaatsen van de foto's buiten het citaatrecht valt en dat door het plaatsen van de foto's als illustratie en in groot formaat de grenzen van het citaatrecht ver worden overschreden.
6. dat in de colofon van het boek de naam van De Jong als maker wordt aangegeven en dat W. dit had kunnen lezen.

De Jong heeft betoogd dat als W. toestemming zou hebben gekregen, er een licentietarief van drie maal het eenmalig gebruik in rekening zou zijn gebracht. Het tarief van € 255 per publicatie is marktconform en derhalve juist.

Dat het 'Belgische' tarief toegepast had moeten worden is niet aangetoond. De site van W. is commercieel omdat er boeken te koop worden aangeboden.

De toepassing van de Algemene Voorwaarden van de FotografenFederatie ter zake van de verhoging met 100% wegens ontbreken van naamsvermelding is alleszins redelijk. Omdat W. dacht te goeder trouw te handelen omdat hij toestemming van de uitgeverij dacht te hebben kregen en direct na de constatering de foto's van de site haalde wordt ten aanzien van deze inbreuk op persoonlijkheidsrechten geen drie maal de verhoging met 100% maar een schadevergoeding van een maal € 255 toegewezen. W. zal als in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten. De gevorderde proceskosten aan de zijde van De Jong komen de rechter, gelet op de omvang van de procedure, niet onredelijk of onevenredig voor. Het duidelijk gespecificeerde bedrag van € 1.567,65 is dus toewijsbaar.

De gevorderde nakosten worden eveneens toegewezen. De gevorderde wettelijke rente wordt toegewezen vanaf de datum van dagvaarding.

Uiteindelijk resulteert dit in een veroordeling tot betaling van:

• € 1.020 aan hoofdsom, zijnde 3x € 255 plus € 255 schade wegens ontbreken van naamsvermelding;
• € 1.567,65 aan kosten gemachtigde/rechtsbijstand;
• € 76,31 plus € 135 aan explootkosten;
• € 100 aan nakosten;
• vermeerderd uiteraard met de eventueel verschuldigde BTW.

Epiloog

Potje voetballen

De moraal van dit verhaal is dat, waar de gedaagde zich als amateur advocaat in duizend bochten wringt met een non-argumentatie terwijl hij later in het ongelijk wordt gesteld, dit alleen maar kan leiden tot hogere kosten dan noodzakelijk. Zo is dit een duur potje voetbal geworden.

Voor de somma van uiteindelijk zo'n slordige 2.500 knopen had inbreukmaker W. wel tíen goede en mooie foto's legaal kunnen plaatsen in plaats van de gebruikelijke goedkope rotkiekjes. En nog geld over kunnen houden voor de derde helft: zo'n € 650 aan Belgische biertjes in de sportkantine. Eigenlijk doodzonde van die twaalf meter bier...