Henk van Kooten en De Ontmoeting

door: Jurriaan Nijkerk

Jurriaan Nijkerk. Is ruim vijfendertig jaar fotograaf. Hij werkte o.a. voor Philips, Gasunie en Witteveen + Bos raadgevend ingenieurs. Voor het NOB 'deed' hij (pop)concerten en theaterfotografie. Twee maal werd het team, waarvan hij deel uitmaakte, genomineerd voor de Nationale Coiffure Award. Hij was bestuurslid bij BFN en SVFN en had zitting in de examencommissie van de Nederlandse Fotovakschool.
Vanaf het eerste nummer van het vakblad DeFOTOgraaf leverde hij redactionele bijdragen en hij was ruim een decennium hoofdredacteur. 'Bij mijn aantreden was het doel een nieuwe opzet neer te zetten voor DeFOTOgraaf: een blad dat over fotografen en fotografie moest gaan. De opzet was ook internationaal, ik had mij ten doel gesteld België en Nederland te bestrijken, dat is ook gelukt. Het nummer van augustus 2010 was mijn laatste nummer, het werd weer eens tijd voor iets anders.'
www.jurnijkerk.com.
Stuur Jurriaan een e-mail.

portfolio

advertentie

Hahnemühle FineArt Baryta Satin 300gr/m2

Fine Art papier voor levendige fijne weergave

natuurlijk wit satijn-glanzend, exceptioneel beeldresultaat, extreemdiepe zwarting, excellente beeldscherpte, ook perfect voor zwart-wit fotografie
voldoet aan ISO 9706

Klik hier voor meer informatie

Stel, er wordt een nieuwe horecagelegenheid geopend. Er wordt een fotograaf gevraagd om er een fotoserie op te hangen. De deadline is twee weken. Het pand wordt nog verbouwd en bestaat voor een groot deel uit stof, voor het andere deel uit rommel. Verzin een list! De Ontmoeting werd geboren. Een project van de fotograaf die fotograaf werd omdat niemand zijn kinderen behoorlijk kon fotograferen.

Awards als water •

Henk van Kooten is bekend als portretfotograaf. Hij is ook zeer waarschijnlijk de enige Nederlandse fotograaf die internationaal voor beoordelingen en jureringen wordt gevraagd. Een bevlogen fotograaf. Wanneer ik bij hem in Wijchen, onder de rook van Nijmegen, naar binnen loop om meer te vernemen over zijn laatste project ben ik, sinds ik hem jaren geleden leerde kennen, al vele awards, bestuurslidmaatschappen en jureringen verder, het is moeilijk om bij Henk in de pas te blijven. De meest recente functie die hij vervulde was president van de Engelse organisatie MPA, van (2010 tot en met 2011). Henk maakt niet het standaardportret dat wij zo goed kennen, hij experimenteert met liefde voor zijn onderwerp, luistert naar de mensen die hij portretteert. Hij timmert ook aan de weg, voortgestuwd door zijn zelfbewustheid en staat voor de liefde voor het vak en straalt dat uit. Degenen die hem goed kennen worden door hem meegesleept in diepe discussies over het beeld. Over de kwaliteit die het werk dient te hebben, over het aanzien van het vak en fotografen die zich onvoldoende als vaklieden weten te profileren.

Photography is dead •

Het echte vak van publieksfotograaf zit in een neerwaartse curve. De Engelse situatie is vergelijkbaar met Nederland, het vak kalft af. In Nederland is dit ook zo, de opkomst van vele scholen zou daar debet aan kunnen zijn, de 06-fotografen rukken op. Huisvrouwtjes, overlopend van ‘passie voor het vak’, die in hun huiskamertjes portretjes maken: www.trullemiencreatieffotografie.nl.
Henk: “In Engeland is er hetzelfde aan de hand, van die gepassioneerde tiepjes, de ‘garage-photographers’, die deze ‘passie’ belijden voor prijzen waar zelfs een fotoamateur zijn neus voor optrekt. Zij hoeven er ook niet van te leven, vaak hebben zij er een baan bij of een werkende partner. Het gevolg is wel, dat er niet alleen werk weglekt bij de fotografen die hun vak wél verstaan, maar het kwaliteitsbesef van het publiek recht evenredig afneemt met de afbraak van de prijzen.” Henk zegt hierna: “Photography is dead.” Om er daarna aan toe te voegen: ‘Long live photography! Het enige dat de serieuze fotograaf tegenover de afbraak kan stellen is zich zichtbaar maken voor het publiek. Met onderscheidend werk. En niet alleen iedereen voor zich, maar ook in samenwerking met elkaar. Het is toch van de zotte dat er in Nederland zo veel fotografenorganisaties zijn die langs elkaar heen werken? Die, enkele daargelaten, zo weinig leden hebben dat het hoofd amper boven water kan worden gehouden. Ieder met een eigen kantoor, opgeleukt door een secretaresse die veelal full time werkt maar part time werk heeft.”

Zichtbaar maken en concepten •

“De kwalitatief goede fotografen moeten zorgen dat zij zich zichtbaar maken. Niet alleen met een goed portret, maar met eigen concepten. De techniek interesseert mij eigenlijk geen bal. Die is niet interessant. Je techniek moet perfect zijn, dat wel. Alleen dient de fotograaf wel te weten wat hij gaat maken. Er is een visie nodig. Fotografie heeft oorspronkelijk niets te maken met kunst of met vormgeving. De eerste fotograaf was een chemicus. Die van die portretten maakte met urenlange belichting. Het hoofd in een soort houder geklemd, je mocht er niet bij bewegen. Opgeprikte grootouders. Pas later is er meer ruimte gekomen voor vormgeving. De techniek wordt steeds beter. Handelingen en bewerkingen worden meer en meer geautomatiseerd. Wat is daar fout aan? Hoe meer de techniek ons dingen uit handen neemt, des te meer ruimte komt er om je te focussen op emotie, op inhoud. Daar zit de meerwaarde, niet in dat technische gedoe. Vergeet je techniek, focus op beeld. Een tijd geleden heb ik hier de Dutch School of Photography opgericht. Wij bieden hier trainingen, workshops en seminars. Ook privéles is mogelijk. In ieder geval reiken wij hier de basis aan om vanuit concepten te leren werken en onderscheidend werk neer te zetten. En wij inspireren de fotograaf om ‘naar buiten’ te gaan, met tentoonstellingen, door het deelnemen aan fotowedstrijden, kortom, door zich te onderscheiden van de middelmaat. Wij initiëren de fotograaf in het ontwikkelen van eigen concepten.

Bruut, de Ontmoeting •

“Nog enkele weken geleden werd ik gevraagd of ik geen expositie kon verzorgen ter gelegenheid van de opening van een nieuwe horecaonderneming in Nijmegen. Deze zou in het gebouw worden gevestigd waar vroeger Station Oost resideerde. Het idee was dat ik enkele archiefladen open zou trekken met fotografie en hier zeventien fotolijsten mee zou vullen. Deze zouden dan te koop worden aangeboden. Ik voelde er niet zo veel voor, het zou passender zijn om speciaal hiervoor een fotoserie te maken. Een geheel eigen collectie. Het pand werd verbouwd volgens ontwerp van het architectenbureau van Heineken. Sfeervol, eigentijds met een verbinding naar de traditie. Op de begane grond een café en dansvloer, en boven een keuken en eetgelegenheid. Omdat er een geheel open sfeer zou aan heersen leek het voor de hand liggend in de fotoserie verschillende delen te verbinden, en vandaar uit en eenheid in beeld te brengen. Christina, mijn echtgenote, had meteen al een naam voor het project: De Ontmoeting.”

Vertrekpunt puinhoop •

“Je weet hoe een verbouwing in zij werk gaat. Ik ben naar Nijmegen gegaan om het gebouw in ogenschouw te nemen. Je struikelde over de stenen, over balken, er werd ergens een stuk muur weggebroken en ergens anders werd weer een trap geplaatst. Die chaos moest het uitgangspunt worden. Mijn idee was om gedeelten van het pand te fotograferen wanneer ze toonbaar waren. Als modellen namen wij de personeelsleden en deze wilde ik in de studio fotograferen. Later zouden zij dan gemonteerd worden in de achtergronden die ik gemaakt had van het pand. Het project werd uitgewerkt vanuit de drie hoofdthema’s van het etablissement, eten, drinken en dansen. De opnamen zouden als het ware filmisch over elkaar worden gelegd om de juiste sfeer te creëren. Op het moment dat ik kon gaan opnemen waren er nog twee weken te gaan vóór de opening. Ik belde meteen met Bob van Straaten van Vakcolor en reserveerde alvast capaciteit voor de 17 afdrukken op canvas. Materiaal werd geregeld bij Arca, een bijzonder soort canvas. Bij canvas ‘zakt altijd het beeld in elkaar’, deze soort zou die eigenschappen niet hebben. Achteraf bleken inderdaad de fijne nuances goed te worden weergegeven, zoals op het beeldscherm zichtbaar was. Maar ik loop vooruit op de zaak. Het moeilijkst was het om de verlichting in te schatten aan de hand van de lichtplannen, de verlichting voor de opnamen moest hetzelfde karakter hebben in lichtval en sfeer, zowel in de studio als op de locatie. En op die locatie werd ook nog verbouwd, de fotografie ging tussen alle werkzaamheden door. Ga er maar aanstaan.”

Postproductie •

“Na de opnamen moest er in razend tempo worden gemonteerd, Bob had gezegd vijf werkdagen nodig te hebben om de zaak af te ronden. Stefanie (onze medewerkster digitale beeldbewerking) bereidde de studio opnames vrijstaand voor, en ik maakte de montages en deed de bewerkingen op woensdag en donderdag, vrijdagmorgen konden wij gaan uploaden naar Vakcolor. En precies op tijd, op de donderdag er na stond Bob voor de deur met zeventien canvassen, stuk voor stuk puntgaaf gedrukt, opgespannen en afgelakt en wel. De architect zei tijdens de opening op vrijdag: Henk, je hebt mijn verwachtingen overtroffen, ik zou mijn eisen niet hoger kunnen stellen dan wat ik nu zie”.

Laat •

“Weet je wat ik zo geweldig vind? Er zijn van die dingen die zeer simpel zijn en toch doeltreffend. Zoals ‘The Ball’ Dit was een tip van de naar Canada geëmigreerde DJ Ben Liebrand. Ben komt oorspronkelijk uit Nijmegen, daar ken ik hem van. Hij houdt zich behalve met muziek ook bezig met de show er omheen, is aan het experimenteren met 3D. In zijn die bal zitten camera’s en een acceleratiemeter. Kijk maar eens op www.jonaspfeil.de/ballcamera. Gooi je de bal omhoog dan maakt hij op het hoogste punt een opname. Moet je eens voorstellen, je fotografeert een trouwerij in de kerk. En dan gooit iemand ergens in het midden van de kerk die bal omhoog. Het beeld dat je dan krijgt, rondom, geweldig toch! In de toekomst gaat het meer en meer om visionaire fotografie. Het internet, digitale media. De vrijheid om te creëren en de techniek los te laten, er boven uit te stijgen, fantastisch en fascinerend.”

Het is laat, ik heb zelf nog het een en ander te doen, Henk moet de volgende morgen vroeg op om een van zijn vier dochters weg te brengen. Wij hebben weer eens stevig geboomd over allerlei zaken. Dit interview bevat nog geen 20% van wat er deze avond is besproken. Hij laat mij uit, bijna raken wij verstrikt ineen nieuw onderwerp. Ik bedank ‘m en zeg tot slot dat ik zijn project een van de beste dingen vind die ik de laatste tijd heb gezien. Er zijn mensen die Henk met zijn bevlogenheid en uitgesproken meningen voor arrogant verslijten. Niet is minder waar, bij mijn opmerking is hij even stil en glundert dan trots, een beetje verlegen als een klein jongetje, onder het compliment. En tot ziens dan maar weer. Dat kan vaak lang duren, maar de volgende dag hangt hij aan de telefoon met weer een geweldig idee. Dat is visie, dat is Henk van Kooten. Herkenbaar ten voeten uit.