Archief▼

Ik wil in deze bijdrage eerst kort ingaan op het bewerken van een foto, dan op de auteursrechtelijke bescherming van het bewerkte beeld, daarna zal ik enkele praktische tips geven en tot slot zal ik deze bijdrage samenvatten.

In beginsel mag u een werk niet bewerken, althans niet zonder toestemming van de maker. Doet u dat wel dan maakt u – waarschijnlijk – inbreuk op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten van de maker art. 25 lid 1 sub c jo d Aw. Namelijk door het maken van een kopie, het wijzigen van het werk door de bewerking ervan, of omdat mogelijk sprake is van verminking.

Ondanks dat het om een overduidelijke inbreuk ging, kende de Amsterdamse rechtbank geen schadevergoeding toe aan Kors, maar moet hij wél de proceskosten van € 15.000,- betalen:
www.volkskrant.nl/beeldende-kunst/fotocoryfee-van-bennekom-wint-maar-betaalt-de-prijs~a4127873

Fotografen liggen vaak overhoop met archieven over hun rechten. Zie ook onze berichtgeving over het Gemeentearchief Rotterdam, ook het archief Leiden en andere archieven werden door fotografen aangesproken.

In dit geval is het extra zuur dat fotografen niet worden gehonoreerd en zelfs neerbuigend worden behandeld door het IISG. Het IISG beschikt over ruime fondsen, geeft erg veel geld uit aan allerlei congressen plus de franje er omheen. Ook de loodgieter wordt betaald, de fotograaf kan naar zijn geld fluiten.

Roland Buiting, oprichter van Lumen Photo aan het woord:

Lumen Photo is Nederlands jongste beeldbureau. Onze beeldbank verschaft fotoprofessionals, art-buyers en beeldredacteuren toegang tot de collecties van getalenteerde Nederlandse en Vlaamse fotografen. In de beeldbank vind je de mooiste portretten van personalities uit binnen- en buitenland en opwindende popfotografie van toonaangevende internationale artiesten.

De stijl van onze Lumen-fotografen mag dan wild uiteen lopen, van autonoom tot corporate, van rauwe werkelijkheid tot gestileerde realiteit, wat onze fotografen verbindt is talent, een oog voor het buitengewone en het streven naar perfectie. De Lumen-fotografen behoren tot de beste in het vak. In onze eigentijdse beeldbank telt elke foto, is ieder beeld een klein (of groot) meesterwerk op zich.

Roland Buiting was voorheen beeldredacteur bij opinieblad Elsevier en weekblad Nieuwe Revu. Hij bespeurde gaandeweg een zekere onvrede bij zichzelf:

Augustus van vorig jaar vroegen 180 fotografen per brief aan de directie om meer en vooral betere communicatie, een minimumprijs en de mogelijkheid foto’s uit te sluiten van de volumedeals. Iets waar de fotografen krachtens de auteurswet zeker recht op hebben.

Al eerder gaf directeur Bas van Beek, samen met ANP, er blijk van de eigen omzet voor te laten gaan boven een behoorlijk inkomen van de aangesloten fotografen, dit middels een buikspreekpopfirma 'Eerlijke Foto', waar foto's werden gesleten voor een prijs waar je nog geen krop sla van kunt kopen. Wat dat eerlijk in dit verband betekent is maar zeer weinigen duidelijk.

Lege gangpaden en babbels •

De beurs had nog gered kunnen worden. Met een militaire oefening in de gangpaden, dat leek nog wel het meest zinvolle en nog veilig ook: publiek kon onmogelijk door een granaat worden getroffen.

Wat wel bleef waren de soms saillante verkoopargumenten. Een wel zeer merkwaardige kwam van de man de flitsers verkocht met het aanzien van langwerpige koektrommels. Paar knullige kleppen er op. "De flitsers zijn rechthoekig. Omdat de sluiter van een camera ook rechthoekig is maak je met een rechthoekige reflector een bijzonder efficiënt gebruik van je flitsvermogen en dus van het rendement. Je verdeelt hiermee het licht over het gehele beeld. Een ronde reflector doet dit niet, daar gaat veel licht verloren. " Ik vertelde hem dus dat wij niet tot zaken konden komen: "Jammer, ik heb een Rolleiflex en dat beeld is vierkant..." Er is zo hier en daar nog steeds niets veranderd in dozenschuifland...

Op 17 december 2014 heeft de rechtbank uitspraak gedaan in de zaak die door Lira en Pictoright was aangespannen tegen de gemeente Leiden die het archief van het Erfgoed Leiden en Omstreken exploiteert.
De rechtbank oordeelt zoals ook in de lijn der verwachtingen lag dat het aanbieden van het digitale archief online zonder daarvoor de benodigde toestemming te hebben inbreuk oplevert. Wel kan de gemeente zich in deze kwestie terecht beroepen op art. 16n Aw vanwege het dreigend verval van de werken.

Digitalisering •

Overheidsarchieven en daarmee gelijk te stellen archieven gaan over tot het digitaliseren van de daar aanwezige foto's. Daar zou in principe niemand bezwaar tegen kunnen hebben, ware het niet dat deze digitaliseringen daarna worden gepubliceerd. Dit zou niet alleen het geval zijn bij genoemd archief, maar ook bij andere archieven. Het is een nieuwe trend deze archieven te 'ontsluiten' en te publiceren op de websites van deze archieven. Het zou wel netjes zijn wanneer dan de auteurs om toestemming wordt gevraagd en hen een passende vergoeding wordt geboden, net zoals anderen, die een website onderhouden, hier ook voor dienen te betalen.

Een groep vooraanstaande fotografen heeft zich verenigd tot een denktank en sprak zich over deze zaak uit in een verklaring. Deze werd aan belanghebbenden aangeboden, onder andere aan Pictoright waar men op dit moment 'namens fotografen' ongevraagd regelingen heeft getroffen en treft met de archieven om tot collectieve overeenkomsten te komen. U vindt de verklaring onderaan dit artikel [1].

De Gemeente Rotterdam stelt zich kennelijk op het standpunt dat zij foto's, al dan niet speciaal voor het Gemeentearchief gemaakt of nog te maken, vrijelijk moet kunnen publiceren. Dit om den volke kond te doen hoe Rotterdam er uitzag en hoe de stad er tegenwoordig hoe langer hoe meer níet uit gaat zien.

Het bestaande fotoarchief is deel één van de zaak. Hoe men in de toekomst denkt te om te gaan met de auteursrechten is een tweede deel. Voor nieuw te maken werk deed de 'slimme' Gemeente een oproep, twee saillante passages werden door ons geaccentueerd:

Fotografen gezocht
Het Stadsarchief Rotterdam zoekt enthousiaste fotografen voor het vastleggen van het dagelijks leven in de stad. Eeuwige roem ligt in het verschiet. De gemaakte foto’s worden opgenomen in de collectie van het archief, het openbare geheugen van Rotterdam. Zo blijft een representatief beeld van de stad bewaard voor de toekomst.

Trends

Gemiddeld vervangen wij onze media iedere zeven jaar. Een van de oudste was de floppy, die beleefde hoogtijdagen in de tachtiger jaren. De eerste floppydrives gebruikten een schijf met een diameter van 8 inch, ongeveer 20 centimeter en een capaciteit van slechts 80 kilobytes. Latere versies van deze floppies, bedoeld voor RX01- en RX02-drives, hadden een capaciteit van 256/512 KB. De laatste disketteversies konden 1,2 megabytes bevatten (double-sided, high-density).

De eisen waren niet al te misselijk, men had een zware jongen voor ogen, die bovendien bij nacht en ontij beschikbaar moest zijn. Oproepbaar bínnen 4 uur, dus alles uit je handen laten vallen: 'Zur Befehl, Herr General.' Één waarschuwing aan de lezer, ingaan op deze vraag om personeel heeft geen enkele zin, de termijn is helaas verstreken. Eigenlijk jammer, PhotoNmagazine.eu had u, echt en ongelogen eerlijk waar, deze klus want het is geen reguliere baan, van harte gegund. En wie wil er nu niet voor de hier geboden wereldhonorering werken?

www.tenderplace.nl/opdracht/details/1442

Diverse spelersverenigingen hebben zich op het standpunt gesteld dat de spelers zich op grond van hun portretrecht (artikel 21 Aw) kunnen verzetten tegen de openbaarmaking van hun portret door uitzending van beelden van nationale of internationale voetbalwedstrijden.

Het Gerechtshof te Amsterdam volgt de spelersverenigingen niet in deze stelling. Het Hof bevestigt, in navolging van de kwestie Cruijff/Tirion (Hoge Raad, 14 juni 2013 [2]), dat het portretrecht geen absoluut verbodsrecht behelst. De geportretteerde kan zich verzetten tegen het openbaar maken van zijn portret zonder zijn toestemming voor zover hij daarbij een redelijk belang heeft.

Geschiedenis

Internationaal sportfotograaf Guus de Jong (79), die een van de meest uitgebreide archieven heeft met een focus op voetbal en wielrennen  werd benaderd door Uitgeverij Tirion om beelden te leveren voor een fotoboek over Johan Cruijff met biografische inslag.

Johan Cruijff heeft echter heel merkwaardige ideeën over fotoauteursrecht, zo schijnt hij ooit tegen Johan Derksen van Voetbal International te hebben gezegd over foto’s waar hij op staat afgebeeld: ‘Die zijn van mij want ik sta er op.’ Cruijff is echter een publiek persoon en heeft net zo veel auteursrechten op dergelijke foto’s als onze Z.K.H. Willem Alexander op de foto’s die voor de media aan het hof zijn gemaakt.

Geniaal idee van ANP en HH

Hoe zit dit nu eigenlijk? De website van Eerlijke Foto.nl bracht uitkomst. Een citaat (eerlijkefoto.nl/misc.pp?code=1005):

Na zijn boek Oer - de kracht van kijken, twee jaar geleden samen met Martin Kers gemaakt, is Willem Kolvoort zich voor zijn vijfde boek Waterlicht nog meer op het landschap gaan toeleggen, terwijl hij hiervoor ook kon putten uit ongebruikt materiaal voor zijn boek Beeldschoonwater (over het water in Drenthe) en een boek over de Weerribben (samen met Philip Friskorn te maken, maar nooit verschenen). Een klein deel van het nieuwe boek bestaat uit archiefwerk, gescand van de dia’s, maar het merendeel is van de laatste paar jaar. Overigens werkte hij ook mee aan vele andere boeken, o.a. De Halve Oceaan en over de atol Aldabra.