Architectuur▼

Het kanon van de piratenboot staat recht op mijn hart gericht, klaar om te vuren. Aaron (3) leidt de aanval op mij, de avondlijke indringer op het dakterras van de familie Massart. De bedreiging komt eerst vanop zijn schip, vervolgens via een wurggreep. 'Kleine mannen veranderen uw leven', lacht Steven Massart. 'Iris is uit met vriendinnen. Aaron is een gemakkelijke jongen. Ik wist dat ik dit interview niet moest afzeggen.' Aaron knijpt ondertussen mijn keel verder dicht.

In deze moderne tijd is het nemen van een foto hoegenaamd geen kunst meer. Een druk op de knop van de digitale camera, of de fotofunctie van de smartphone, levert direct een technisch behoorlijk geslaagde foto op, die je ook nog gelijk kunt bekijken, en desgewenst presenteren of delen met de hele wereld. Dat is iets waar menig fotograaf uit de tijd dat digitale camera's nog niet bestonden alleen maar van konden dromen. Hun aanpak dwong tot goed nadenken alvorens de sluiter van de camera te ontspannen. Niet alleen technisch, maar ook met aandacht voor het onderwerp voor de lens. Dat laatste ontbreekt er nogal eens aan bij digitaal verkregen foto's: technisch in orde, maar inhoudelijk vaak oppervlakkig. Uiteraard heeft de mogelijkheid van snel en ongeremd fotograferen ook weer zijn voordelen voor het verkrijgen van interessante spontane foto's. Desondanks is het goed om eens te kijken naar de doordachte werkwijze en inspiratie van de oude meesters.

Beginjaren 1990 maakte ik al kennis met Pieter van Gaart, toen hij dubbele- en meervoudige opnamen maakte van stadsgezichten, uiteraard nog geheel analoog. Vijfentwintig jaar later doet hij dat even vanzelfsprekend digitaal, en die vooruitgang is hem een zegen. Zijn recente werk is dan ook sterker en gevarieerder geworden. Toen per 6x6 opname bijhouden wat waar stond, om de volgende beelden er precies naar wens overheen te laten vallen. En bij het vergroten minutenlang doordrukken en tegenhouden, een heel gedoe. Het ging moeizaam, met veel nadenken en plannen. Nu is met Photoshop elk beeld met elk ander beeld of detail daaruit te combineren. Hij neemt nu elk beeld afzonderlijk op, en gebruikt ook (gescande) oudere foto’s en dia’s. Per opname is elk beeld te optimaliseren voor het doel. De mogelijkheden zijn oneindig veel groter, het vooraf plannen is afgenomen, de nadruk ligt nu op het combineren van geschikt materiaal uit zijn hele oeuvre.

'Ik kook graag,' zegt Aaron Lapeirre (1986) terwijl hij de pan op het vuur zet. 'Heb jij al gegeten?' Letterlijk 'tussen de soep en de patatten' praten we een hele avond over fotografie en over de absolute vrijheid waarmee het beoefend zou moeten worden. De zomerse avondzon streelt ons op hetzelfde terras waar ik vijftien jaar geleden zijn vader Carl heb geïnterviewd. Aaron was toen nog een puber, maar is ondertussen opgegroeid tot een zelfbewuste jongeman. Sportvliegtuigen dalen, net als toen, in glijvlucht af naar de luchthaven van Wevelgem, juist achter de tuin. De poes vlijt zich tegen mijn been aan en laat duizend haren achter op mijn zwarte broek. De schnitzel smaakt heerlijk!

Over heuvels en dalen gaat ons leven; soms hebben we het gevoel dat we de top bereiken, om ons vervolgens wanhopig af te vragen hoe het nu toch verder moet. Ervaring met tegenslag krijgt de ene klein en brengt de andere het vermogen om te relativeren. Een hoogtepunt maakt ons niet langer euforisch, want we weten dat na de beklimming de afdaling volgt. De sombere gedachten die een dieptepunt ons brengt, waaien vanzelf weer weg als een wolk die de zon slechts tijdelijk bedekt. Deze wijsheid leidt tot een gematigde houding van geluk, het geluk dat ook natuurfotograaf Koen De Langhe uitstraalt. Zijn foto's maken ons goed gezind. Ze zijn een tegengif voor de overdosis pessimisme die we dagelijks via alle media over ons krijgen.

Het is even zoeken, daar aan de Teteringsedijk in Breda. Het opgegeven adres blijkt te vinden op een bedrijventerrein, waar ook Jeugdcircus Woenzini en twee christengemeentes huizen, waaronder een voor Chinezen. Achterin doemt een complex op met diverse ateliers. Noortje Haegens deelt er een ruimte met haar collega Lisa Sore. De eerste maakt video- en fotowerken, de ander schildert. In beider werk speelt de eigen persoon een hoofdrol, maar er is een wereld van verschil tussen de twee.

In Museum Jan Cunen te Oss leip in 2013 de tentoonstelling SOLO - Henk Wildschut. Illegale immigranten spelen de hoofdrol. Maar het zijn vooral hun tijdelijke onderkomens die het verhaal vertellen.

Eigenlijk is het bizar in deze tijd, een fotograaf die zich specialiseert in food en paarden. De grappen liggen je, na de paardenvleesaffaire, voor op de tong. De paarden zijn alleen niet voor de consumptie en de gerechten niet voor de 'hippiek.' Het kwam eigenlijk door opa Goudzwaard. Toen Herman twaalf jaar oud was kreeg hij een oude Nikon cadeau. Herman werd enthousiast en het is nooit meer over gegaan.

Het is een wijk in Ede, waar mijn Belgische juffrouw mij instuurt. Als gewoonlijk weet zij, ondanks dat haar kaartje onlangs is 'opgedeet', niet helemaal van de hoed en de rand. Gelukkig heb ik voor ik vertrok, een goede gewoonte, eerst op de kaart gekeken. Ik kom in een nieuwbouwwijk, met kronkelende straten, veel groen en speelgelegenheden. Maar dan léuk. In een bocht én op een hoek ligt een huis verscholen in het groen, iets groener dan de omgeving, een stukje natuur in een park. Een kronkelend klinkerpad leidt langs een barbecue naar een voordeur. Aha, levensgenieters...

Een verkeerd geadresseerd mailtje dat netjes wordt teruggezonden, nieuwsgierig kijken op een website en dan een kijk-hij-ook-al-erlebnis. Wie komt erop het idee om met 25 kilo aan apparatuur niet al te misselijke bergtoppen op te sjouwen? Wie heeft er nog een voorliefde voor de fijne gradaties van film? En wie vindt natuurlijke scherpte een must? Natuurlijk, iemand die absoluut niet vies is van digitaal maar zichzelf wel bestempelt als een 'autonoom film addict'.

Wanneer ik arriveer (bij eerste rode Defender rechts) bel ik aan. Vanuit Groesbeek naar Nuenen is de snelste weg binnendoor, zoals Joep ook even met verbazing constateert. “Ik rijd ook liever binnendoor, dat geeft wat meer afwisseling in de omgeving. En met die Defender rijd je gewoon 80, meer is ook niet nodig. Maar kom binnen.” Terwijl er goed voor mij wordt gezorgd kijk ik even rond, een ruim en licht huis maar niet met een te strak design, er is ook nog plaats voor mensen. En wij zitten dan even later tot over onze oren in gesprek.

Hoogstraten, de N14. In het centrum de 'Vrijheid' genaamd. Een lange rij van etablissementen waar het goed toeven is. En aan het einde, of aan het begin, afhankelijk of men vanuit Rijkevorsel komt, dan wel uit Minderhout, staat een helder pand, hier huist 'Zwart/Wit communicatie'. Er is behoorlijk verbouwd, na de deur een trap omhoog naar een entresol of trap af naar een souterrain. Het helder ogend domein waar Dominique Van Huffel bewijst dat een grafisch vakman een uitstekend fotograaf kan zijn.

Een rustige buurt in Antwerpen, ingeklemd tussen de Jan de Voslei en de Kleine Ring, een regenachtige dag en een deur die gastvrij wordt geopend door Toon Grobet. In de gang geen kapstok “Nee, die staat binnen in de kamer, dat geeft de gang een ruimtelijke indruk.” EN ja, als een essentieel onderdeel van het interieur staat daar een zeer fraai exemplaar, smeedijzer. “Ja, deze stond bij een zaak met tweedehands spullen. Voor een schunnig hoge prijs. Mijn schoonvader, met wie ik op excursie was, liet de sticker verdwijnen waarna wij in onderhandeling konden gaan”. Ik vraag Toon: “Niet te veel betaald?” Toon: “Allez, hij staat hier toch?” Hij schakelt snel: “Koffietje?” Een verhaal over de eerste fotograaf die als eerste in Europa de QEP Master behaalde.

Op weg naar Marijke Vernimmen en Willem Defijn, komen wij door een geïndustrialiseerd landschap. Vanuit het Zuidwesten 'rechtsom' Antwerpen, onderweg naar Fort Lillo, gelegen langs de Schelde, tegenover de kerncentrale van Doel, een stukje overgebleven natuur en monumentale bouwkunst te midden van de Antwerpse havens. Marijke: “Wij kunnen alleen in het weekend, nu zondagmiddag. Maar kom dan wat later en eet gezellig mee.”

In de zoete suikerstad Tienen ontvangt Steven Massart (°1976) me met zijn grootste glimlach. Deze minzaamheid reserveert hij niet alleen voor mij, de minder formele, eerder ongedwongen sfeer blijkt tevens zijn handelsmerk te zijn in de omgang met zijn klanten. Na enkele ogenblikken doet hij me volledig thuis voelen in zijn moderne, strakke ontvangst- en studioruimte. Het is nog een beetje een project in wording, met hier en daar een gordijn dat een onafgewerkte hoek verbergt, of een opening waar de invulling voorlopig virtueel blijft. Misschien zal deze zaak nooit helemaal af zijn, maar altijd in evolutie blijven, net zoals  Steven zelf steeds op zoek is naar beter, en naar meer voldoening voor zichzelf. De etalage geeft een overzicht van zijn diverse werk: (zwart-wit) portretten, huwelijksreportages en interieurs. Bedachtzaam, zijn woorden wikkend en wegend, doet hij zijn verhaal.