Editie 2012-2

'Richtprijzen Nederlandse Vakfotografie' objectieve basis om schade te begroten

De Rechtbank Arnhem heeft op 15 juni 2012 vonnis gewezen in een zaak waarbij inbreuk is gemaakt op de auteursrechten van een fotograaf doordat zijn foto zonder toestemming was geplaatst bij een artikel op internet.

Gedaagde had de foto openbaar gemaakt bij een artikel over de Europa League, en daarbij een foto van de Europa League finale uit 1962 ter illustratie bijgevoegd. Gedaagde had wel de naam van eiser vermeld, maar nagelaten toestemming te vragen voor het gebruik van de foto bij het artikel.
De gebruikte foto heeft een historische waarde en een exclusief karakter.

In de procedure beroept gedaagde zich op de uitzonderingen van artikel 15 en 16a van de Auteurswet.
Met betrekking tot het beroep op de citaatexceptie van artikel 15 Auteurswet oordeelt de rechter dat niet voldaan is aan de wettelijke eisen voor een geslaagd beroep op het citaatrecht. De bron van de foto is namelijk niet vermeld en dat is een formeel vereiste voor een geslaagd beroep op het citaatrecht.

De zaak kroket

Onze twee recente juridische blog's over 'Fotografie voor krokettenprijzen' betroffen de particulieren plaatsingsrechten voor beelden uit de archieven van Hollandse Hoogte (HH) en het ANP. Eenmalige plaatsingen op websites door particulieren kunnen via een obscure site 'EerlijkeFoto.nl' verkocht worden voor prijzen van plusminus € 3,50. De reden is dat ANP en HH menen dat zo het misbruik door jattende particulieren tegen is te gaan, tezamen met de vrome verwachting dat deze dan ook gaan betalen.

Adam en Eva en de verleiding van de kroket

Er ontstond, onder meer naar aanleiding van de vorige 'Blog', wat beroering over 'Eerlijke Foto', een 'bedrijf' dat als stroman van ANP en Hollandse Hoogte foto's aanbiedt voor bedragen van rond de € 3. Foto's waarvan ANP en Hollandse Hoogte over de rechten beschikken plus foto's van fotografen die werk in stock hebben gegeven. Professioneel gemaakte foto's die worden aangeboden aan particulieren. Met daarbij de belofte dat misbruik door particulieren zal worden voorkomen en dat middels een bureau dat het hele internet afspeurt zal worden opgetreden tegen mogelijke inbreuken ter waarde van drie eurootjes. De vorige Blog is hier na te lezen.

Foto's van Hollandse Hoogte en ANP aangeboden voor krokettenprijzen

Onlangs werd ik door verschillende fotografen individueel gewezen op een nieuw gezamenlijk initiatief van ANP en Hollandse Hoogte, ‘Eerlijke Foto.nl’. Twee van deze mededelingen:

  • Één van de fotografen had een sales report gekregen betreffende een serie van enkele foto's waarop voor de verkoop van publicatierechten per foto € 3.50 werd berekend. ‘Enigszins’ aangebrand belde deze met het ANP en vroeg hoe dit zat. De reactie kwam wat moeizaam. ‘Nou, ehhh, tja, wij kunnen er niet meer voor krijgen en dan moet je wat...’ of woorden van die strekking.
     
  • Een andere collega maakte mij attent op een webpagina van Eerlijke Foto.nl, de door hem verstrekte link naar een pagina van ‘Eerlijke Foto.nl’ spreekt voor zich (redactie: ten tijde van deze publicatie is deze foto zelfs "actiefoto van de dag" voor € 1,00 / één hele euro!).

Het zijn twee reacties uit een lange rij.

Geniaal idee van ANP en HH

Hoe zit dit nu eigenlijk? De website van Eerlijke Foto.nl bracht uitkomst. Een citaat (eerlijkefoto.nl/misc.pp?code=1005):

Van ondernemingsidee tot strategie; de logische stappen van een fotograaf

STUDIO vzw organiseerde eind 2011 een enquête over de leef- en werkomstandigheden van de beroepsfotografen in België. We analyseerden de antwoorden en groepeerden die in zes clusters. Naar aanleiding daarvan hielden we een Groot Debat op 26 maart 2012. Dit was open voor iedereen. 63 collega's, zowel fotografen in hoofd- als in bijberoep, wisselden hun meningen uit. We nodigden vijf experts uit, mensen die niet per sé actief zijn in de fotografie, maar wel hun vinger op de pols houden in de hedendaagse bedrijfswereld.

Syntra West Brugge vroeg me om een voordracht te houden over het zelfstandig fotograaf zijn. De toehoorders waren mensen die net afgestudeerd waren, die aan het afstuderen waren, of die zich al gevestigd hadden als zelfstandig beroepsfotograaf, in hoofd- of in bijberoep. Mijn opinie is gebaseerd op 28 jaar praktijk als zelfstandig fotograaf in het centrum van Antwerpen; ze is onderbouwd door de uitkomsten van de enquête en geïllustreerd met opmerkingen van deelnemers aan het debat.

De pdf-file met het volledige artikel kan hier gelezen of gedownload worden.

receptuur

receptuur

kort-, breed-, sfeer-, scheerlicht,
rembrand-, hollywoodlicht,
haarlicht,
foxbite;

long shot,
head shot (met roos),
close-up;

de bokeh van de dc,
de scherpte van de zeiss,

de dood van de fotografie.

Upgraden naar Lightroom 4?

Op de jongste Professional Imaging beurs stelde Adobe Lightroom 4 voor. Hoog tijd dus voor een round-up van de belangrijkste nieuwigheden. Hieronder vind je alvast mijn persoonlijke top-7. De bijdrage over huidretouche-plugins houd je tegoed voor de volgende aflevering.

Lennen Descamps

Een langzame snelweg

Een geduldige reeks auto's schuift langzaam over de snelweg langs het restaurant waar Lennen Descamps (° Kortrijk 1982) en ik mekaar ontmoeten om te praten over zijn werk: auto's fotograferen. Telkens wanneer ik spreek met iemand die gepassioneerd is door auto's, zie ik de twinkeling in de ogen, de opwinding van het jongetje dat met Matchbox-autotjes speelt. “De belangstelling voor auto's zit er van kleins af in,” zegt Lennen. Het is een fascinatie die niet voorbij gaat, die niet afneemt of verslijt: de vorm van de auto's, het comfortabele interieur, het gebrom van de motoren, de immense hoeveelheid paardenkracht, het vermogen om duizelingwekkende snelheden te bereiken, de mogelijkheid om je zonder inspanning te verplaatsen naar waar je zelf wilt... de wereld rond... het blijft een droom.

Autowrakken fotograferen

De interesse voor fotografie kwam later, pakweg in 2004 toen een vriend een digitale reflex had gekocht. Later kocht hij er zelf één. Daar kon hij meer mee dan met de compacte camera die hij gebruikte om autowrakken te fotograferen. Hij deed de expertise van ongevallen bij auto's voor een opkoopfirma. Daarvoor reisde hij heel België door, behalve de provincies West- en Oost-Vlaanderen. Per jaar reed hij meer dan 100.000 km. Via de centrale website Informex konden alle foto's van alle experts bekeken worden. Kandidaat-kopers konden on-line een bod doen, maar op een bepaald moment liepen de prijzen erg terug. De verkoop naar Polen was sterk verminderd. Lennen kreeg zijn ontslag en ging zich meer verdiepen in de fotografie.

Elke dag wordt het werk van fotografen gebruikt zonder hun toestemming

Een opmerkelijke campagne werd gelanceerd door de Franse organisatie Union des Photographes Professionels (UPP).

De UPP wil met de lancering van deze eerste reclamecampagne de problemen van professionele fotografen aan de kaak stellen. De fotografen worden nog steeds worden behandeld alsof zij niets hebben geproduceerd. Elke dag worden hun foto's gebruikt door duizenden mensen (pers, uitgevers, reclame, communicatie), die doen alsof ze het op de vloer hebben aangetroffen. Met dit beeld willen we de economische realiteit: het grof geweld, de respectloosheid waarmee ervaren fotografen worden geconfronteerd. De UPP is gericht op de bescherming en verdediging van de auteurs fotografen. Ondanks een niet aflatende strijd, is het duidelijk dat fotografen professionals zijn niet worden gehoord. De UPP heeft zich uitgesproken voor een imagocampagnebeeld dat shockeert.

Dik Nicolai

Hazerswoude Rijndijk. Tussen Alphen a/d Rijn en Leiden. Ik rijd langs de Oude Rijn. Hazerswoude lijkt aan het riviertje geplakt. Het perceelnummer lijkt moeilijk te ontwaren, ik parkeer verderop en loop terug, op zoek naar een studio. Maar nee. En dan kom ik tot de ontdekking dat er een oud klooster staat. De tocht, die eigenlijk op LinkedIn begon met het contact met een fotograaf met duidelijk omlijnde ideeën. Die tocht krijgt hier een visuele wending. Beeldmaker Dik Nicolai doet open en ik mag het interieur bewonderen.

Vanuit een kamer met klassiek hoog plafond en hoge ramen kijk je regelrecht het water in, de horizon wordt gedeeltelijk afgeschermd door de dijk aan de andere zijde. Dik gaat zich aan de koffie wijden. Aan de muur hangt een groot modern schilderij, dat ik bewonderend opneem. Via een doorgeefluik naar de keuken komt de koffie geur de ruimte in. Op mijn vraag naar de schilder antwoordt hij: “Dat heb ik geschilderd. Dat doe ik erg graag tussen het fotograferen door. Het werken in mijn atelier leert mij anders te kijken naar mijn fotografie, door de kleuren, beeldopbouw en de omgang met het licht. Vind je het mooi?”

Karel Bönnekamp

Het is een wereld die je je nauwelijks meer kunt voorstellen. Want nu loopt iedereen met een mobieltje met camera rond, en nieuws en foto’s van een gebeurtenis verspreiden zich razendsnel. Achtergrondinformatie komt tegenwoordig van de mensen in de straat, nog eerder dan van professionele nieuwsjagers. Moeilijk je te realiseren dat het ooit anders was; dat mensen leefden in een stad waar hele wijken waren afgesloten, en waar je die wijk slechts op twee plekken in of uit kon. 

De geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog lijkt voor ons, ruim zestig jaar later, bekend, toch is het verbijsterend foto’s van de bezetting en de Jodenvervolging te zien; beelden van het dagelijks leven toen in Amsterdam. Verbijsterend dat het dezelfde stad was als waar ik nu doorheen fiets; ik zie foto’s van een stad met veranderde straatnamen ‒ in 1942 heette de Sarphatistraat “Muiderschans”, en stond er bij de ingang van het Oosterpark een bord “Verboden voor Joden”, net als bij de markt op de Albert Cuypstraat.

Verdekt opgesteld

In een vitrine van het Verzetsmuseum staat de camera waarmee Karel Bönnekamp fotografeerde, een Agfa Karat 6.3. Hij had ’m gekocht toen zijn eerste kind was geboren, en hij ontwikkelde zich in de loop der tijd tot een gedreven amateurfotograaf. In de oorlogsjaren werkte hij voor de landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers, en fietste daarvoor de hele stad door. Overal waar hij kwam maakte hij foto’s van alles wat hem opviel en wat hem niet aanstond aan de Duitse bezetting.

Niets nieuws, over toiletpapier en innovatie

Reclame en PR zijn boeiende vakken. Het vakgebied kent bepaalde wetmatigheden. Het merkwaardige is dat je die ook in social media tegenkomt. De effectiviteit van een uiting hangt af van de doelgroep. Landelijk adverteren is voor de fotograaf zinloos, een kosten/baten verhaal. Voor Heineken is het niet zinloos. Het verschil ligt 'm in het gegeven dat jij maar op één plaats tegelijk kunt fotograferen terwijl Heineken op zeventien miljoen plaatsen in Nederland kan worden gedronken (in dit ruwe, ongecorrigeerde cijfer zijn abusievelijk zuigelingen en kinderen meegerekend). In het algemeen geldt: Beperk je tot je doelgroepen, het heeft weinig zin om Groenland in een advertentiecampagne voor roomijs te betrekken. Aan de andere kant, vlak de doelgroep die schijnbaar geen doelgroep is niet uit, wanneer heel Groenland op excursie langs jouw ijskar loopt is het omzetmatig nuttig dat ze weten wat voor spul je in die bakken hebt zitten.

Het portretrecht van de verdachte

Inleiding

De afgelopen weken ontving ik twee keer kort achter elkaar van verschillende cliënten, beiden professioneel fotograaf, de vraag om advies met betrekking tot het openbaar maken op respectievelijk internet en in een televisieprogramma van beeldopnames die zij gemaakt hadden van verdachten van een inbraak. De vragen hadden uitsluitend betrekking op de portretrechten van de verdachten: zouden de verdachten zich tegen de openbaarmaking kunnen verzetten?

Portretrecht

Waarschijnlijk is het Ferdi E. arrest van de Hoge Raad[1] de meest bekende uitspraak op dit vlak. De Hoge Raad oordeelde dat aan een geportretteerde geen vetorecht toekomt en dat er altijd een afweging van belangen moet plaatsvinden. In dat specifieke geval was openbaarmaking niet onrechtmatig ten opzichte van Ferdi E.

Waar zelfstandige journalisten voor ijveren…

Hieronder een aantal voorstellen – lees eisen - om het statuut en de financiële situatie van zelfstandige journalisten te verbeteren. Aanleiding voor deze tekst zijn de sectoriële onderhandelingen die Vlaams Mediaminister Ingrid Lieten onder het motto “talentmanagement” recent heeft opgestart in uitvoering van afspraken die drie jaar terug gemaakt zijn tijdens de Staten-Generaal voor de Media in Antwerpen, een bijeenkomst die indertijd georganiseerd werd door toenmalig Mediaminister Kris Peeters in de nasleep van een aantal zware herstructureringen in de media. Deze tekst richt zich zowel naar de Vlaamse Vereniging van Journalisten (VVJ) met het verzoek deze punten waar nodig naar voor te schuiven tijdens deze onderhandelingen als naar de uitgevers en bevoegde politici om eindelijk werk te maken van zaken die al decennia gevraagd worden.

Het moet me vooreerst van het hart dat ik als lid van de raad van bestuur van VVJ verschillende van onderstaande zaken al meer dan 15 jaar bepleit zonder dat er ondertussen veel veranderd is, zonder dat er überhaupt – op een enkele uitzondering na in het midden van het vorige decennium – zelfs een forum was om over dergelijke dingen te praten met uitgevers. Die vaststelling is enigszins verrassend. Het freelancefenomeen kent sinds de jaren ’70 een sterke opmars. Van de circa 2.300 beroepsjournalisten die lid zijn van de VVJ zijn er momenteel liefst 482 freelancers. In elke studie of tekst over de actuele situatie van de beroepsjournalisten werd de afgelopen jaren de situatie van freelancer bovendien steevast als ondermaats beschreven. Uitdrukkingen zoals “freelancers zijn de paria’s in de media” zijn legio.

Terugblik op Professional Imaging

Professional Imaging is weer achter de rug. Wij waren moe maar zeer voldaan. De beurs is niet alleen kijken, maar ook oude en minder oude vrienden ontmoeten, contacten leggen en natuurlijk het magazine promoten: wij hebben 's avonds achter de PC gezeten en zagen een toeloop van bezoekers op PhotoNmagazine.

Op de beurs hebben wij voor de organisatie een (bescheiden) beursblog gemaakt met sfeerimpressies die door Joep Bär een aantal malen rechtstreeks vanuit onze stand op  de beurs op de server werden gezet. Niets aan bewerkt, niets aan gefotoshopt want er was geen tijd voor. Het beursblog is vindbaar op de sponsorpagina van Professional Imaging.

Veel gezien, veel gesproken, veel gehoord. En dan valt er een gat. Nog net geen beurskater. Maar wel een prettige kater met een voldaan gevoel. En ondanks de pessimistische berichten over een haperende economie was de beurs een topper, met een bijna record van 6625 bezoekers. En uit de reacties van de exposanten kon ik opmaken dat deze gemiddeld tevreden tot zeer tevreden waren.