Internet▼

Vrijheid van panorama; een belangrijk gemeengoed straks verleden tijd?

Het Europees Parlement zal vandaag, 9 juli, stemmen over de hervorming van de Europese auteursrechtregelgeving. Die hervorming houdt onder meer een wijziging van het zogenaamde ‘recht op panorama’ in.
Naar aanleiding van deze mogelijke wijziging ontvangen we regelmatig vragen vanuit de praktijk. Met dit artikel zal ik in kaart brengen welke regelgeving er in Nederland geldt ten aanzien van het fotograferen van panorama’s en wat voor consequenties de voorgenomen wijziging voor het auteursrecht in Europa kan meebrengen.

Al eerder schreef ik een artikel over de Nederlandse regelgeving met betrekking tot het fotograferen van panorama’s of objecten die zich in de openbare ruimte bevinden.
Artikel 10 Auteurswet beschermt zowel foto’s als bouwwerken of beeldhouwwerken. Artikel 18 Aw geeft hierop verduidelijking; je mag –kort gezegd- foto’s maken van bouwwerken of beeldhouwwerken die zich permanent in de openbare ruimte bevinden.[1]

Het watermerk

Inleiding

Een van de grote problemen waar u als fotograaf tegenaan kunt lopen bij het gebruik van uw foto’s, met name op internet, is dat derden menen dat de foto ’s vrij te gebruiken zijn omdat er geen watermerk in staat. Hoe zit het nu eigenlijk met dat watermerk?

Het auteursrecht – de formele criteria

De auteursrechtelijke bescherming op een foto ontstaat van rechtswege op het moment dat de fotograaf een foto maakt die ‘een eigen oorspronkelijk karakter’ heeft en ‘het persoonlijk stempel van de maker’ draagt[1]. Die begrippen zijn in de praktijk wel eens lastig te duiden en daarom zijn ze in de loop der tijd in de jurisprudentie nader uitgewerkt.

Zo heeft de Hoge Raad in het bekende arrest over de Endstra-tapes[2] duidelijk gemaakt dat het de eis van ‘een eigen oorspronkelijk karakter’ inhoudt dat de vorm niet ontleend mag zijn aan die van een ander werk. Dat betekent dat een foto dus niet nagemaakt mag zijn van een andere foto.

Hyperlinke soep

Over de reikwijdte van het auteursrecht op het internet bestaat al lange tijd discussie. In (recente) rechtspraak over dit onderwerp is onder meer bepaald dat het plaatsen van een hyperlink naar inbreukmakende content op een andere website niet gezien kan worden als een openbaarmaking in de zin van de auteurswet, en dus geen auteursrechtinbreuk kan opleveren.[1]
In 2010 bepaalde het Hof in Den Haag in de uitspraak tussen FTD en Eyeworks dat FTD als aanbieder van de vindplaatsen van illegaal te downloaden films wel degelijk aangesproken kon worden wegens het ‘onrechtmatig en systematisch faciliteren’ van auteursrechtinbreuken. Hier was volgens de rechter geen sprake van een auteursrechtinbreuk sec, maar het faciliteren van inbreuken was ten opzichte van de rechthebbende wel onrechtmatig.[2]

Danny Migalski

Emily's Place •

Emily Migalski opent een houten doos en vraagt me welke thee ik wil. Mijn vinger dwaalt over de verschillende builtjes en valt stil bij ‘kaneel’ omdat ik die niet ken en eens iets anders wil proeven. “De kaneelthee is heerlijk! Dat is een goede keuze. Komt er zo aan,” zegt Emily en ze verdwijnt naar de keuken. Naast de fotozaak van Danny, runt ze al ruim tien jaar een Bed & Breakfast in hun ruime, landelijke huis in een residentiële buurt van Zonhoven. De naam van deze gemeente tussen Hasselt en Genk straalt zelf al vreugde uit: Zon-hoven. Deze levensvreugde weerspiegelt zich compleet in de riante B&B van Emily. “We stonden als enige in de Lonely Planet!”, straalt ze terwijl ze de antieke theepot binnenbrengt. “It’s a feast with Emily’s Place!” stond er. “Ik deed vroeger de winkel”, vertelt ze. “Bij de opkomst van het digitale liep dat terug. Ik was van plan om een halftijdse job te zoeken, maar toen zagen we een advertentie. Tijdens de races in Zolder waren er altijd slaapplaatsen tekort in de buurt. Dat bracht ons op het idee om hier boven mooie gastenkamers te maken. Onze dochters zijn erg ambitieus.

Zonhoven •

We zitten in het kantoor van Danny Migalski (°1957). “Binnenkort gaan we de winkel verbouwen,” vertelt hij. “Ik ga er mijn kantoor installeren zodat ik ruimer zit. De omzet via de winkel stelt niet zoveel meer voor. Ik werk voornamelijk voor bedrijven. Huwelijken en communies zijn heel erg teruggelopen. Er horen een hoop andere artikelen bij, en daar ben ik niet mee bezig. Zonhoven is een gemeente met 20.000 inwoners. Voor publieksfotografie ben ik hier niet goed gelegen, maar ik ben op nauwelijks 100 m van deze plek geboren, en toen ik begon als zelfstandig fotograaf was hier niets. Het grootste deel van mijn omzet is altijd uit reclame gekomen; de rest, waaronder O&A en publieksfotografie in de studio, kwam er gemakkelijk bij, maar nu is dat weer helemaal weggevallen.”