Prijzen▼

Camera’s winnen namelijk geen fotowedstrijden. Dit deed mij meteen denken aan de reclamecampagne van enkele jaren geleden, met als schreeuwerige kop ‘Fotoacademie wint de Zilveren Camera’, of misschien was het wel de Word Press Photo. Wanneer je verder las wist je namelijk hoe het zat. Iemand die een fotocursus had gevolgd (ja, en ook nog een op ‘HBO niveau’) had namelijk die prijs gewonnen. Overigens zeer terecht.

Voor Hans van Ommeren gold het adagium “Voor een fotograaf is het verwerven van kennis en inzicht van belang, maar bovenal het durven dromen tijdens het fotograferen”. Hij was een van de motoren achter de Epson Print Academy, verzorgde veel workshops, onder andere op Professional Imaging en gaf ruim een vijfentwintig jaar les aan fotografen op de Volksuniversiteit Woerden. Behalve het fotograferen schepte hij er een behagen in om kennis en ervaring over te dragen aan anderen, zowel bestaande collega’s als aan prille nieuwkomers. In de vestiging Rotterdam van de Nederlandse Fotovakschool zette hij in 2007 een daglichtstudio op en verzorgde de training voor de docenten die daar les zouden geven, zoals op bijgaande foto’s is te zien. Digitaal fotograaf van het eerste uur John Tromp uit Rotterdam fungeerde hier als model...

Het fotovak in •

Het fotograferen begint in 1956, op 8-jarige leeftijd. Hij kocht van spaargeld een Ilford Sporti 6x6 en begon met het vastleggen van zijn omgeving. Daar is hij tot zijn dood nooit mee gestopt.

De schijnbaar eenvoudige wijze van fotograferen, het gebrek aan wat men ‘perfecte techniek' noemt en waar je op een opleiding of van je hoofdredacteur waarschijnlijk een onvoldoende voor kreeg, een naar het onscherpe neigende foto die haarscherp een essentie neerzette en die je vragende brein hard aan het werk zette.

Deze fotograaf heeft vrijwel zeker niet alleen mij geïnspireerd. Bijna iedereen die wérkelijk betrokken is bij de inhoud van het beeld moet een soortgelijke ervaring hebben ondergaan bij het zien van Cartier-Bressons foto’s. Zonder opsmuk, zonder effecten, maar met een intensiteit die zeldzaam is.

Cartier-Bresson richtte samen met Robert Capa, George Rodger, David 'Chim' Seymour en William Vandivert het vermaarde agentschap Magnum Photos op. Zij 30 jaar jongere vrouw Martine Franck, waarmee hij in 1970 trouwde, was van oorsprong Antwerpse. Zij trad in 1983 toe tot Magnum Photos.

Het is een afschuwelijk verhaal, te erg soms voor woorden. Het is het trieste verhaal van Cathy, alias Kim(berly), alias Queenie, alias Miss Wish. Een vrouw die reeds als kleuter misbruikt werd op seksparty's van haar vader en 'vrienden' en die op haar 12de een relatie kreeg met een man die haar aan de drugs hielp, haar als een slavin uitbuitte, mishandelde en gebruikte voor het maken van kinderporno.
Hoe vertel je zo'n verhaal als fotograaf, hoe breng je zulke ellende in beeld, hoe maak je daar een boek van? Nina Berman laat met 'An autobiography of Miss Wish' op overtuigende en zeer aansprekende manier zien hoe dat kan. Met dank aan Teun van der Heijden die voor het prachtige boekontwerp zorgde. Het boek kwam onlangs, tijdens de afgelopen editie van Paris Photo, op de shortlist voor de Paris Photo/Aperture Foundation Photobook of the Year Award te staan. (De prijs werd uiteindelijk gewonnen door Laia Abril met haar boek 'On abortion').

Af en toe kun je dan, net als de firma grootgrut, een extra korting geven in het seizoen waarin jouw rookworst dan wat minder verkoopt of wanneer je conculega weer eens met zijn fotokroketten onder de prijs duikt. 'Met gratis extra statie-foto naar keuze'.

Er zijn vele beroemde fotografen die ik in het kader van dit artikel nader zou kunnen beschouwen, maar daarover is in de regel al veel geschreven. Het internet staat er vol van, en herhaling van veel bekende zaken acht ik weinig zinvol. Daarom presenteer ik een in Nederland wat minder bekende, maar zeer bedreven en bevlogen fotograaf (en cineast !) uit het voormalige Tsjecho-Slowakije: Karol Plicka. Zijn blik op de wereld, vervat in prachtige, diepgaande, melancholische, bevestigende en soms zelfs dramatische beelden, is ook nu, in deze snelle digitale tijd, een inspiratiebron voor menig toegewijd fotograaf.

De fotografen zetten in op het moment, de fotografie laat een tendens zien in de richting van een journalistieke beleving. Het is allemaal niet zo scherp en strak meer, maar het beeld tendeert naar mooie momenten, vrolijkheid, het is niet meer vormelijk en stijf maar vaak juist uiterst informeel. Dit geeft dan ook een geweldige impuls aan de creativiteit van de fotograaf, die zijn of haar werk in een vrij ongecontroleerde omgeving moet verrichten en tegenwoordig deze handicap volledig uitbuit ten gunste van het spontane beeld.

Het is niet meer de BBA Award, maar de BBFA Award. Met het opkomen van film in de publieksfotografie is de Award meegegroeid, nieuw dit jaar is de categorie Film. Videografen en filmmakers konden hun trouwfilms insturen waaruit vier inzendingen zijn genomineerd.

Ooit heeft de onlangs overleden Harry Bakkers uit Eindhoven mij verteld: 'Een foto moet er "nieuw" uitzien.' Dat heb ik in mij opgeslagen, evenals de uitspraken van een oude leermeester en publieksfotograaf, Piet Politiek. Destijds berucht in de fotovakhandel: 'Wanneer je een ei op honderd verschillende manieren kunt fotograferen kun je alles fotograferen' en: 'Je wordt specialist door je investering.' Waaraan ik zelf toevoeg: 'Je moet een goed gevoel krijgen bij je onderwerp en er zo mogelijk diep in duiken. Zelfs al werk je voor een ingenieursbureau, een kussenfabrikant of een schoolboekenuitgever.'

Het gaat over de prijswinnende serie “La Ville Noire” van Giovanni Troilo die de fotograaf maakte in Charleroi. De brave burgervader gaf aan dat hij verward en verrast was door de eerste prijs die werd toegekend voor de serie. “De foto's zijn een zware vervalsing van de werkelijkheid en zijn nadelig voor de stad, voor haar inwoners en voor het beroep van fotojournalist.” Verder stelt hij dat er sprake is van “een mise-en-scène die de dramatische dimensie van de beelden versterkt. Dat zou normaal zijn voor een persoonlijk artistiek kunstwerk, maar dit werk doet zich voor alsof het om een journalistiek onderzoek gaat op het terrein, en dat is absoluut niet het geval."

Even bedrijfseconomisch bekeken. Wanneer je 10 statieportretten maakt met de keus uit bootje, bruggetje of brandweerwagen, 15 foto's stadhuis, 15 foto's receptie, 20 foto's feest, dan kun je heel goed een standaardprijs afgeven, optelsom. De rookworst van Unox kost ook in praktisch alle supermarkten hetzelfde. En voor het aankomend paar dat zo dom is, gezien het hoge echtscheidingspercentage, elkaar in de boot te willen nemen is een gehaktbal gewoon een gehaktbal.

Schetsontwerpen •

Twaalf kunstenaars werden door de Mondriaan Fonds uitgenodigd om een schetsontwerp te maken voor een staatsieportret van Koning Willem Alexander. Omdat de koning niet beschikbaar was om te poseren werden de twaalf kunstenaars van bestaande foto’s voorzien, onder andere van Koos Breukel, waarvan de Rijksvoorlichtingsdienst de gebruiksrechten had verworven. Voor het schetsontwerp kregen de geselecteerden zes weken de tijd en een vergoeding van € 5.000.

Na beoordeling van de schetsontwerpen werden drie kunstenaars gekozen die ieder een staatsieportret mogen vervaardigen. De uiteindelijke bedoeling is dat de statieportretten straks komen te hangen bij ministeries, provincies, gemeenten en ambassades. Het honorarium inclusief gebruiksrechten voor de portretten worden hiertoe afgekocht voor € 75.000 per portret.

Bij de derde editie van fotofestival Bredaphoto in 2008 was het wat mij betreft een van de sterkste onderdelen: de expositie 'Shelters' van Henk Wildschut (Harderwijk, 1967). Vijf jaar later vormt de Shelter-serie het hart van de tentoonstelling 'SOLO - Henk Wildschut' die in 2013 te zien was in Museum Jan Cunen te Oss.

Het gaat om de eerste museale solotentoonstelling van de fotograaf. Maar de titel 'SOLO' slaat denk ik op de eerste plaats op de mensen die Wildschut vaak fotografeert, mensen die alleen op de wereld staan, overgeleverd aan de grillen van het lot.

Het was in 2005 dat Wildschut in Calais terecht kwam in een merkwaardig stukje niemandsland, ter plaatse 'de Jungle' genoemd. Er woonden illegale immigranten in zelfgebouwde hutten en tenten, tijdelijk, in de hoop ooit via een of andere vrachtwagen het Kanaal over te kunnen steken naar het beloofde land Groot-Brittannië.

Dit jaar wordt er veel gevierd in Amsterdam: na tien jaar gaat het Rijksmuseum weer open, het Concertgebouw staat er al honderdvijfentwintig jaar, en vierhonderd jaar geleden werd met de bouw van de grachtengordel begonnen. En ik fiets fluitend langs die grachten, als ik kon fluiten tenminste. Meer dromend eigenlijk, half neuriënd slinger ik om auto’s en toeristen heen, en denk aan vroegere avondwandelingen met mijn grootvader die, stevig voortstappend, de handen op de rug, ons eindeloos verhalen vertelde over al die verschillende soorten gevels, en de geschiedenis van de grachtenhuizen.
Het mooie is dat er nu zo veel panden als museum zijn te bezoeken, en, nog mooier, dat er op de Keizersgracht op loopafstand van elkaar zelfs twee serieuze fotografie-musea in prachtige panden huizen. Soms geniet ik er meer van interieur en grachtentuin dan van het daar geëxposeerde, maar dat is een geheim.

World Press Photo van het jaar 2012 •

Paul Hansen, Sweden, Dagens Nyheter

Gaza Burial, Gaza City, Palestinian Territories, 20 November

SPOT NEWS SINGLES •

1. Paul Hansen, Sweden, Dagens Nyheter
   Gaza Burial, Gaza City, Palestinian Territories, 20 November
2. Emin Özmen, Turkey
   Interrogation, Aleppo, Syria, 31 July
3. Adel Hana, Palestinian Territories, The Associated Press
   Collaborator, Gaza City, Palestinian Territories, 20 November

SPOT NEWS STORIES •

1e prijs ONLINE KORT •

Into the Shadows

Fotografie, richting en camera: Pep Bonet, Noor Images
Producent, script en interviews: Lijn Hadsbjerg, Opmerkelijk Wereld
Sound designer, muziek en multimedia editor: Jose Bautista, KanseiSounds

Samenvatting: Mensen uit omringende landen komen naar Zuid-Afrika, op zoek naar een beter leven. In binnenstedelijk Johannesburg strijden velen van hen voor acceptatie in plaats van discriminatie, maar zijn vindingrijk en volhardend in hun hoop voor de toekomst.

2e Prijs ONLINE KORT •

Leven met een geheim

Fotografie, video en productie: Arkasha Stevenson, Los Angeles Times
Uitvoerend producent: Marc Martin

Samenvatting: Steeds meer kinderen in de VS twijfelen aan hun geslacht en zijn op zoek naar professionele ondersteuning in transgender klinieken. Vanwege hun leeftijd is het een complexe en emotionele reis, zowel voor hun ouders als hen zelf.

Door het samenbrengen van de beste internationale hedendaagse fotografie, biedt de shortlist een uniek inzicht in 2012 door de ogen van een aantal van 's werelds beste opkomende en gevestigde fotografie talenten. Fotografen die wederom op de lijst van genomineerden voorkomen zijn onder andere: Javier Arcenillas (Spanje); Robin Hammond (Nieuw-Zeeland) en Paolo Pellegrin (Italië). Spannende up-and-coming fotografen, nieuw voor de Awards, zijn Ed Kashi (VS) en Andrea Gjestvang (Noorwegen).

De volledige lijst is te zien op www.worldphoto.org.

De Ere-jury, die de Professional lijst gekozen, werd voorgezeten door Catherine Chermayeff, directeur van Special Projects bij Magnum Photos: "Wat een verkwikkende drie dagen, die resulteerde in levendige en gepassioneerde debatten. Ik denk dat wij als juryleden allen zeer betrokken waren bij dit proces en ons overweldigd voelden.”

Een QEP kwalificatie ontvingen:

• Sarah Araújo, Portugal, QEP Portrait
• Annunziata Borrelli, Italy, QEP Wedding
• Ferenc Cegledi, Hungary, QEP Landscape
• Rino Cordella, Italy, QEP Wedding
• Pal Csillag, Hungary, QEP Theatre Photography
• Johan De Gussem, Belgium, QEP Portrait
• Daniel Ferreira, Portugal, QEP Wedding
• Claude Fougeirol, France, QEP Nude
• Petri Olli, Finland, QEP Portrait
• Alfonso Lorenzetto, Italy, QEP Wedding
• Eduardo Pimenta, Portugal, QEP Wedding
• Markus Schmuck, Austria, QEP Sport
• Kurt Vansteelant, Belgium, QEP Architecture
• Kurt Vansteelant, Belgium, QEP Illustrative
• Jos Verhoogen, Belgium, QEP Reportage

Drie Belgische fotografen gekwalificeerd •

Bij de gekwalificeerden waren drie Belgische fotografen, Johan de Gussem, Jos Verhoogen en Kurt van Steelant. Voor de laatste geldt dat het uitzonderlijk is dat tijdens een kwalificatieronde aan één fotograaf een Master QEP en twee QEP's worden uitgereikt.

In een rommelwinkeltje in de Jordaan zag ik een foto van een jongen met afro-kapsel, en een keurig jasje met dubbele rij knopen. Leuke foto, in zwart-wit, genomen daar in de buurt bij de Lauriergracht, op de hoek van een straatje vol met geparkeerde auto’s langs het smalle trottoir. Aan die auto’s zie je dat het een foto van jaren geleden is, en eigenlijk ook wel aan de wat verlegen kijkende jongeman, in wie je de heel jonge en toen nog onbekende Michael Jackson kunt herkennen.

Dominique kreeg zijn opleiding in de drukkersstad Turnhout, een stad met een traditie van het drukken van kaartspelen. En waar ook de grote en helaas te loor gegane drukkerij en uitgeverij Breepols, die het halve continent van onder andere agenda's en kalenders voorzag, als een der laatsten der Mohikanen de geest moest geven. De naam van het opleidingsinstituut: HoRiTo. Hier bekwaamde hij zich in grafische vormgeving en specialiseerde zich met een extra jaar "reprofotografie". Na zijn legerdienst kwam hij in dienst van 'De Schutter' een naam in de grafische wereld en had het geluk een goede leermeester te treffen. Na een opleiding tot kleuretser-monteur volgde een opleiding in England bij Crossfield. Het digitaliseren-reproduceren van beeldmateriaal met scanners werd zijn grote specialisatie.

Bij de jurering voor de nominaties bij deze Professional Imaging Award in december 2011 bleven destijds van de bijna 700 inzendingen vierentwintig kanshebbers voor de eindprijzen over. Uit die genomineerde werken werden op de feestelijke avond voorafgaande aan de Vakbeurs Professional Imaging de prijswinnaars voor de verschillende categorieën en de uiteindelijke overall winnaar aangewezen.

De PIA d’Or bestaat uit ondermeer een fraaie wisseltrofee en wordt toegekend aan één van de vier winnaars van de categorieën: Bruidsfoto, Reclame/Industrieel, Portret en Creatief Beeld. Het winnende beeld uit de categorie Creatief Beeld trok in een royaal formaat van 75 x 100 cm veel aandacht op een speciale expositie van alle genomineerde beelden tijdens Professional Imaging, de vakbeurs voor beroepsfotografen die gehouden werd van 11 t/m 13 maart 2012.

Zonhoven •

We zitten in het kantoor van Danny Migalski (°1957). “Binnenkort gaan we de winkel verbouwen,” vertelt hij. “Ik ga er mijn kantoor installeren zodat ik ruimer zit. De omzet via de winkel stelt niet zoveel meer voor. Ik werk voornamelijk voor bedrijven. Huwelijken en communies zijn heel erg teruggelopen. Er horen een hoop andere artikelen bij, en daar ben ik niet mee bezig. Zonhoven is een gemeente met 20.000 inwoners. Voor publieksfotografie ben ik hier niet goed gelegen, maar ik ben op nauwelijks 100 m van deze plek geboren, en toen ik begon als zelfstandig fotograaf was hier niets. Het grootste deel van mijn omzet is altijd uit reclame gekomen; de rest, waaronder O&A en publieksfotografie in de studio, kwam er gemakkelijk bij, maar nu is dat weer helemaal weggevallen.”

Waarom d PIA d’Or •

Awards als water •

Henk van Kooten is bekend als portretfotograaf. Hij is ook zeer waarschijnlijk de enige Nederlandse fotograaf die internationaal voor beoordelingen en jureringen wordt gevraagd. Een bevlogen fotograaf. Wanneer ik bij hem in Wijchen, onder de rook van Nijmegen, naar binnen loop om meer te vernemen over zijn laatste project ben ik, sinds ik hem jaren geleden leerde kennen, al vele awards, bestuurslidmaatschappen en jureringen verder, het is moeilijk om bij Henk in de pas te blijven. De meest recente functie die hij vervulde was president van de Engelse organisatie MPA, van (2010 tot en met 2011). Henk maakt niet het standaardportret dat wij zo goed kennen, hij experimenteert met liefde voor zijn onderwerp, luistert naar de mensen die hij portretteert. Hij timmert ook aan de weg, voortgestuwd door zijn zelfbewustheid en staat voor de liefde voor het vak en straalt dat uit. Degenen die hem goed kennen worden door hem meegesleept in diepe discussies over het beeld. Over de kwaliteit die het werk dient te hebben, over het aanzien van het vak en fotografen die zich onvoldoende als vaklieden weten te profileren.

Ingrid, de vrouw van Carl, zegt: “Hoe is het mogelijk dat ze die kinderen zo alleen laten?!” “Dit beeld toont de gelatenheid in hun eenzaamheid,” zegt Carl. “Het kleine beetje licht in het beeld, is de hoop, de zorg van één dame voor deze kinderen. Ik leg het allemaal een beetje symbolisch uit, maar zo zie ik dat. Het is de invloed van mijn mentor die me zo heeft leren kijken naar beelden.” Carl vertelt dat hij en Ingrid sinds 1996 regelmatig naar Afrika reizen. Ze gaan er altijd op bezoek bij mensen die er een project leiden. Zo volgden ze drie jongeren, waarvan één uit Bissegem, de gemeente bij Kortrijk waar Carl en Ingrid wonen, die voor drie maanden naar Malawi gingen om er stage te lopen voor hun studie orthopedagogie. ”We bezochten de blindenschool waar ze werkten,” vertelt Carl. “Eén van de studenten at, sliep en leefde er als de Afrikanen. Ik had voordien al veel respect voor hem,” zegt Carl, “maar daarna nog veel meer. Het bezoek aan die school boeide me meer dan de rest van de reis door Malawi. Het greep me zo aan. In de korte periode dat we er waren, kreeg ik zoveel informatie. Als fotograaf kon ik er zoveel mee doen.

Zeven jaar geleden interviewde ik hem als een vakfotograaf met een passie voor natuur, die begon door te breken. Nu is hij uitgegroeid tot de nummer één in zijn specialisme in onze streken. Het is eigenlijk snel gegaan, maar niet zonder hobbels. Jan Vermeer geldt terecht als pool-specialist, na vele reizen naar de Noord- en Zuidpool streken, waarover hij twee monumentale boeken uitgaf en twee in wat bescheidener uitvoering. Ondanks de succesvolle verkoop ervan, werd de uitgeverij echter meegesleept in het faillissement van het moederbedrijf.