Ontslag wegens Photoshoppen

Proloog
Gepubliceerd: 15 januari 2013

portret van Jurriaan NijkerkTwee gebeurtenissen zijn eigenlijk de oorzaak van dit verhaal. Onlangs konden wij in de media lezen dat er ergens een fotograaf op straat was gezet omdat hij hoofdzonde nummer 1 had begaan: photoshoppen in een persfoto. En dat mag nu eenmaal niet van God.

Gisteren kreeg ik een bericht onder ogen dat een prijswinnaar van de prestigieuze ‘2012 National Geographic Photo Contest’, Harry Fish, zijn prijs weer werd ontnomen. De prijswinnende foto gaf een beeld van de voorbereiding van de gebeden aan de Ganges in India.

foto: © Harry Fisch<br />
Preparing for the prayers at the GangesEen prachtige foto, zeer sfeervol en ietwat mysterieus, ik zou 'm zo aan de muur willen hangen.
Na vele uren en dagen reizen onder de meest beroerde omstandigheden om onder andere deze foto te hebben kunnen maken drong de inhoud van het mailtje van NG na enige tijd tot hem door. Een euforische stemming maakte zich van hem meester. Winnaar van de zware 'Places' categorie!

Dan waren er nog wat formaliteiten, het invullen van een formulier met de verklaring dat hij de auteur was, vergezeld van het originele beeld op hoge resolutie en een licentieformulier met toestemming voor de organisatie om de foto te mogen gebruiken.

Diskwalificatie

Groot was zijn ontzetting toen hij een nieuw mailtje van de uitgever van NG kreeg: Hij was gediskwalificeerd omdat hij iets uit het beeld had weggehaald. Dit had niet gemogen. Ik werd nieuwsgierig. Bij vergelijking van de twee beelden, het origineel en het geshopte, ontdekte ik na enig puzzelen een bijna niet op te merken plastic tasje aan de rand van het beeld. Had Harry Fish het beeld iets krapper opgenomen of uitgekaderd dan had er geen haan naar gekraaid.

De organisatie gaf zelf toe dat het anders kadreren wel zou zijn geaccepteerd, maar het digitaal verwijderen van het tasje kon niet door de beugel. Nota bene een tasje dat voor het beeld absoluut niet van enig belang was en bovendien niet bijdroeg aan de wereldgeschiedenis of aan de andere uiterst belangwekkende dingen waar National Geographic zich mee bezig schijnt te houden.

foto: © Harry Fisch<br />
Prearing fot the prayers on the Ganges<br />
origineel

Bedrog en werkelijkheid

Ik heb al eerder bijgedragen aan de discussie over al dan niet photoshoppen, met als stelling dat het onzin is om dit rigide te verbieden. Natuurlijk kreeg ik als weerwoord dat er nooit mag worden ingegrepen in het beeld, dat 'de waarheid' onaangetast moet blijven.

Vreemd zoals de menselijke geest zichzelf schijnt te kunnen bedriegen. Degenen die het oneens zijn met mijn stelling nemen voor waar aan dat het beeld, zoals het uit de camera komt met alle al dan niet specifieke beperkingen, de absolute en enige waarheid is, een grotere waarheid dan wat wij met eigen ogen kunnen zien.

Een beeld uit een camera geeft de werkelijkheid echter niet aan. De weergave wordt bepaald door de sensor, door de ingebouwde photoshop (de firmware die ingrijpt wanneer je Tiffs of Jpegs maakt). Tenminste, wanneer je niet in RAW schiet waarbij je zelf wél moet photoshoppen omdat er anders geen beeld te zien is. De camera-weergave wordt bepaald door de perspectief, veroorzaakt door het brandpunt van de lens. Door alle aberraties. Bovendien geeft een camera geen driedimensionaal beeld en zo zijn er nog een handjevol makkes op te noemen die maken dat een camera de werkelijkheid niet weergeeft zoals deze is.

De functie van de beeldmaker

Stel je even voor: een zeer mooie en lieflijke tuin vol bloemen in de prachtigste kleuren en met bloeiende bomen. Een tuin, waar het niet te harden is door de stank van het slachtafvaldestructiebedrijf van de buurman. Een stank die de bezoeker dwingt een ver oord op te zoeken aan de andere kant van de maan. Bekijken wij dan de foto van de tuin, al dan niet met het destructiebedrijf ergens op de achtergrond, dan zien wij? Juist, een zeer mooie en lieflijke tuin vol bloemen in de prachtigste kleuren en met bloeiende bomen...

Dat de tuin onleefbaar is wordt niet duidelijk uit de 'ware' foto. De foto, zonder enig ingrijpen, is één grote leugen. Prof. Katrin Eismann (leerstoel masteropleiding digitale fotografie aan de vermaarde School of Visual Arts, New York) stelde ter zake: “Fotografie is nooit bedoeld om de waarheid te vertellen.”

Advertentie

Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!

Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.

Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen
.

view counter

De beeldmaker komt tot een resultaat door het creëren van het beeld. Dit begint al bij de apparatuurkeuze en het standpunt van waaruit wordt gefotografeerd. De donkere kamer of Photoshop zijn hulpmiddelen om die waarheid weer te geven. De waarheid kan pas ontstaan nadat de fotograaf een écht bééld van de oneindig domme camera-uitvoer heeft gemaakt.

Censuur

Ik kan eigenlijk alleen maar een soort mededogen hebben met mensen die niet anders kunnen dan de virtuele waarheden, geïnterpreteerd door niet intelligente opnameapparatuur, als enig echte waarheid te erkennen. Of met mensen die kennelijk niet in staat zijn om domme techniek zo te sturen dat de waarheid op communicatieve wijze kan worden weergegeven. Of mensen die niet in staat zijn om te beoordelen dat een beeld een goed beeld is, ongeacht of het is getekend, geschilderd of gefotografeerd. En daarom anderen trachten te beletten een verantwoord gebruik van de hun ten dienste staande middelen te maken om tot een waarheidsgetrouw beeld te komen.

Ik ben geneigd om deze 'religie van de anti-photoshop-beweging' als censuur te karakteriseren. en censuur die, in feite, een inbreuk is op het recht van vrije meningsuiting ...

Weg met de censors, weg met de zelfbenoemde goeroes der fotografie, weg met de beeldredacteuren met hun rigide mening over wat beeld behoort te zijn. Laten wij fotografen onze vrijheid nemen op verantwoorde wijze de waarheid weer te geven zoals deze werkelijk is, vanuit onze geest en creativiteit, zoals dit ook door de redacties wordt gegund aan de schrijvende journalisten, de photoshoppers avant la lettre.

Verhalen schrijven en fotograferen schept natuurlijk wél verplichtingen, want líegen mag écht niet van God...

En wees eens eerlijk, is het beeld van Harry Fisch niet magistraal, met of zonder plastic tasje..?

Lees hoe Harry Fisch deze gebeurtenis heeft ervaren.

Reclamefotograaf James Evangelista uit Oxford (US) zond mij naar aanleiding van dit verhaal een link naar een goed artikel uit PetaPixel over deze materie:

www.petapixel.com/2012/10/25/shopped-dont-sweat-the-ingredients-and-preparation-just-enjoy-the-meal

Zonder de laborant te kort te willen doen, Peter Svenson is magistraal in zijn vak, maar valt het laten bewerken door een derde persoon (mooi maken) ook niet onder het kopje 'niet uit de camera as is'?
www.huismarseille.nl/nl/tentoonstelling/digitaal-analoog.

view counter