Over verandering

door: Jurriaan Nijkerk

Jurriaan Nijkerk. Is ruim vijfendertig jaar fotograaf. Hij werkte o.a. voor Philips, Gasunie en Witteveen + Bos raadgevend ingenieurs. Voor het NOB 'deed' hij (pop)concerten en theaterfotografie. Twee maal werd het team, waarvan hij deel uitmaakte, genomineerd voor de Nationale Coiffure Award. Hij was bestuurslid bij BFN en SVFN en had zitting in de examencommissie van de Nederlandse Fotovakschool.
Vanaf het eerste nummer van het vakblad DeFOTOgraaf leverde hij redactionele bijdragen en hij was ruim een decennium hoofdredacteur. 'Bij mijn aantreden was het doel een nieuwe opzet neer te zetten voor DeFOTOgraaf: een blad dat over fotografen en fotografie moest gaan. De opzet was ook internationaal, ik had mij ten doel gesteld België en Nederland te bestrijken, dat is ook gelukt. Het nummer van augustus 2010 was mijn laatste nummer, het werd weer eens tijd voor iets anders.'
www.jurnijkerk.com.
Stuur Jurriaan een e-mail.

In deze editie vindt u een verhaal over een tentoonstelling van een (reeds overleden) kunstschilder die de fotografen al ver vooruit was. Hij maakte groothoek- en teleperspectieven en schilderde vanuit verschillende standpunten. Deze manier van kijken werd weer door fotografen overgenomen. Een soort multimedia/crossmedia avant la lettre.

PhotoNmagazine.eu heeft er een columnist bij, Laurens Frenken, een student. De jongeren van nu maken deel uit van de toekomst. Zij zijn nu opgegroeid te midden van de veranderingen die ouderen soms onwennig doormaken maar die voor hen de alledaagse werkelijkheid vormen. Er is niet gekozen voor een fotografiestudent, maar voor iemand die een opleiding volgt in nieuwe media. De nieuwe media raken bevolkt met mensen die zich met film, geluid, virtuele werkelijkheden en de moderne communicatiemiddelen bezig houden. Met als verbindende schakel elektronische netwerken. De fotografie zoals wij die gisteren kenden zal waarschijnlijk nog amper in de vorm die wij kennen blijven bestaan.

Ik realiseerde mij dit pas echt goed toen er in een Linkedingroep een nieuw product van Google ten tonele werd gevoerd, de Google Glass. Een kleine computer met een piepklein schermpje dat op een soort bijna onzichtbaar brilmontuur zit of op een bril. Het kan dienen voor navigatie en andere diensten, je kunt er mee internetten, skypen en telefoneren, het kan ook fotograferen. Helemaal spraakgestuurd, er komt geen knop meer aan te pas. Internetradio is ook mogelijk, de geluidstrillingen worden via het montuur en het schedelbeen overgebracht naar het gehoor orgaan.

Een van de fotografen die aan de discussie deelnam merkte op dat je zo als fotograaf prettiger kon werken en ook gemakkelijker zou kunnen filmen. Daar kwam direct een reactie op:
“Wie had er 30 jaar geleden gedacht dat je gewoon een krachtige computer (lees: mobieltje) gewoon in je zak mee zou kunnen nemen? "Ik Vraag me nog wel af of die hele kleine sensors een beetje kwaliteit kunnen gaan leveren in de toekomst. Huidige mobieltjes zijn prima voor 10x15 afdrukken, maar volstrekt kansloos op A3 formaat.”

Ik knikte maar eens bemoedigend tegen mijn beeldscherm, de man zag het wel zo helder, dacht ik. Tot ik mij ineens met een schok realiseerde: Nee, die man denkt nog in papier! De verschuivingen naar andere, elektronische dragers zijn in volle gang, Youtube neemt een belangrijke plaats in in ons leven, de programmagids op de interactieve televisie. Het was al wel zo dat je met 6 Megapixels een billboard kon maken, de beschouwingsafstand van een beeld is recht evenredig met de beelddiagonaal. Wat op A4 goed is, is op een billboard ook goed, het is alleen niet bedoeld om met de neus bovenop te staan. Maar om op een kwalitatief goed beeldscherm kwaliteit te krijgen heb je maar een bestand van een paar honderd Kb nodig. En de kwaliteit van beeld is veel beter en contrastrijker dan offsetdruk in raster 60, zonder vergrauwing of puntverbreding. Het is alleen geen kwestie van nieuw in plaats van oud, je gebruikt dat wat voor je doel het beste is.

Wij zitten nu midden in een nieuwe verschuiving, overigens de zoveelste na de industriële revolutie en de mechanisering, de wereld verandert weer eens drastisch. Media-expert Ennel van Eeden van Pricewaterhouse Coopers (Pwc) stelde onlangs bij de presentatie van de Nederlandse Entertainment & Media Outlook 2012-2016:

"Het is onvermijdelijk dat Nederlandse uitgevers verder afscheid zullen nemen van titels. De markt voor dagbladen en tijdschriften is verzadigd. Bovendien neemt deze verzadiging steeds verder toe door afnemende lezersaantallen. Nederland heeft een zeer hoge titeldichtheid op een relatief kleine lezerspopulatie. De razendsnelle digitalisering maakt de situatie op de markt voor dagbladen en tijdschriften onhoudbaar”.

De rest van de tekst stond op de website van PwC .

Enkele weken later, nota bene twee weken voordat plotseling zonder aankondiging de stekker uit het Grafisch Weekblad werd getrokken, wist een zegsman van het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen (KVGO) in dit ditzelfde blad te melden dat er in een tijdbestek van twee jaar nog maar 200 grafische bedrijven in Nederland zouden zijn. Wat België betreft zal het wel niet veel anders zijn.

Is dit een ramp, een drama, het armageddonistische einde der beschaafde tijden? Dat hangt er helemaal van af hoe je er tegenaan kijkt. De nieuwe media bieden ook nieuw kansen, zowel financieel als creatief/inhoudelijk. Wie bij voorbeeld op het sociale medium Tumblr rondkijkt, ziet daar pagina's die door iedereen worden gevuld, van ontklede juffrouwen tot creatieve projecten aan toe. Fotografie, mode, beeldende kunst, litteraire zaken. Ook vaak erg persoonlijk, soms bescheiden en bijna anoniem, elektronische graffiti. De website had, volgens het onderzoeksbureau Comcore, in december ongeveer 100 miljoen unieke bezoekers wereldwijd. Dit is een indrukwekkend getal wanneer je beseft dat Tumblr maar 145 medewerkers heeft. Dit betekent dat de website ongeveer 700.000 bezoekers per medewerker heeft. Dat is een stuk meer dan bijvoorbeeld Facebook, Google of Yahoo.

Moet je jezelf dan helemaal in die wereld storten? zo vragen sommigen zich geschrokken af. Nee, natuurlijk niet. Maak ook gebruik van de goede oude dingen, de schilderkunst is nooit verdrongen door de fotografie, de fotografie zal nooit verdrongen worden door de huidige ontwikkelingen. Alles zal een andere plaats krijgen, dat wel. En die nieuwe wereld heeft ook geen oneindige houdbaarheidsdatum. De jongeren van nu zullen in de toekomst ook weer veranderingen voor de kiezen krijgen.

Ik laat mij in ieder geval heerlijk met de nieuwe tijd meestromen met mijn nieuwe en mijn 'ouderwetse' analoge camera's onder handbereik. Geen bedrijfsreportage op film, geen reuzenpanorama op een APSje, gewoon reageren op wat ik tegenkom, de juiste middelen kiezen voor iedere klus. En vooral: geen angst hebben voor de toekomst, goede dingen oppakken, los durven laten waar nodig. Gewoon gezellig genieten van alles en ontspannen leven. Het is een keus, dat geef ik toe, maar ga maar voor het beste....