Pictoright en de badeenden van de Gemeente Rotterdam

Overheid verstoort de markt, overtreding Europese regelgeving?

© Roel Dijkstra Fotografie<br />
Rotterdam / Stadsarchief Hofdijk

Advertentie

Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!

Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.

Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen
.

view counter

Het Gemeentearchief Rotterdam neemt het niet zo nauw met de auteursrechten van fotografen en andere beeldmakers. Jarenlang hebben er beelden zonder toestemming van de makers online gestaan. Bovendien heeft het archief tegen marktprijzen afdrukken en downloads van beschermde werken aan bedrijven en particulieren geleverd.

De Gemeente Rotterdam stelt zich kennelijk op het standpunt dat zij foto's, al dan niet speciaal voor het Gemeentearchief gemaakt of nog te maken, vrijelijk moet kunnen publiceren. Dit om den volke kond te doen hoe Rotterdam er uitzag en hoe de stad er tegenwoordig hoe langer hoe meer níet uit gaat zien.

Het bestaande fotoarchief is deel één van de zaak. Hoe men in de toekomst denkt te om te gaan met de auteursrechten is een tweede deel. Voor nieuw te maken werk deed de 'slimme' Gemeente een oproep, twee saillante passages werden door ons geaccentueerd:

Fotografen gezocht
Het Stadsarchief Rotterdam zoekt enthousiaste fotografen voor het vastleggen van het dagelijks leven in de stad. Eeuwige roem ligt in het verschiet. De gemaakte foto’s worden opgenomen in de collectie van het archief, het openbare geheugen van Rotterdam. Zo blijft een representatief beeld van de stad bewaard voor de toekomst.

Wie zoeken we?
Het Stadsarchief zoekt mensen die: ervaring hebben met fotograferen, beschikken over een goede digitale camera, bereid zijn om als vrijwilliger foto’s van een van tevoren afgesproken onderwerp te maken. Iedereen kan zich opgeven. We hopen op aanmeldingen uit alle geledingen van de Rotterdamse bevolking. Zo kunnen we samen een rijk geschakeerd beeld van de stad vastleggen en bewaren voor de toekomst.
(...)
De fotograaf krijgt in overleg een thema toegewezen, en wordt gevraagd om binnen de periode van een jaar binnen dat thema een serie of reportage te maken. De momenten waarop gefotografeerd wordt kunnen de door de fotograaf zelf worden gekozen. De foto’s inclusief de auteursrechten komen in bezit van het Stadsarchief. Bij toekomstig gebruik in bijvoorbeeld publicaties zal de naam van de fotograaf altijd vermeld worden.

Was getekend Hans Brouwer, afdeling collecties Stadsarchief Rotterdam.

Haar doel, foto's voor nop, wil het Gemeentearchief Rotterdam blijkbaar bereiken door foto's te gebruiken en te verhandelen zonder toestemming aan de makers te (hoeven) vragen. Pictoright treedt daar terecht tegen op en spant een procedure aan.

Op de website van Pictoright kan men onder andere de volgende tekst aantreffen.

(...)
'Zo is al geruime tijd duidelijk dat het Gemeentearchief Rotterdam het niet zo nauw neemt met de auteursrechten van fotografen en andere beeldmakers. Niet alleen staan er al jaren werken van deze makers zonder toestemming online. Ook heeft het archief tegen marktprijzen afdrukken en downloads van beschermde werken aan derden geleverd. Al meer dan een jaar geleden nam Pictoright contact op met het archief om tot een praktische regeling voor het online tonen van afbeeldingen in de beeldbank te komen. Ondanks vele pogingen, is het archief hier helaas niet op in gegaan. Men staat op geen enkele manier open voor een regeling. De handelswijze van het archief Rotterdam vraagt om problemen.

Inmiddels heeft het archief de online winkel gesloten. Ook heeft het archief Rotterdam vele afbeeldingen offline gehaald. Ondanks een herhaaldelijk verzoek van Pictoright weigert het archief opgave te doen van hetgeen men al die tijd heeft getoond en geleverd. Bovendien staan er nog steeds afbeeldingen van aangeslotenen online, waarvoor men geen toestemming heeft. De inbreuken duren dus nog steeds voort. Dit verbaast Pictoright niets aangezien zij zich realiseert dat het moeilijk en arbeidsintensief is voor grotere beeldbanken om van iedere auteur voorafgaand aan digitalisering toestemming te vragen. Dit is nu juist de reden dat Pictoright de regelingen aanbiedt aan archieven.'
(...)

Dat het Stadsarchief van de Gemeente Rotterdam al geruime tijd in de clinch zou liggen met Pictoright is voor PhotoNmagazine niet geheel begrijpelijk, ik leg hier uit waarom.

Dat Pictoright een regeling wil aanbieden aan de Gemeente Rotterdam namens de bij haar aangesloten auteurs en rechthebbenden om hun zaken te behartigen is duidelijk, dat mag. Maar dat je daar ruim een jaar over moet soebatten is onbegrijpelijk. En dat terwijl er al jaren zelfs foto's online staan die ook nog worden verhandeld. Waarom zou je als auteursorganisatie 'een regeling aanbieden' wanneer je eenvoudigweg via de weg van het recht de auteursvergoedingen binnen kunt halen?

Pictoright kan niet optreden voor de niet bij hen aangesloten fotografen of amateurs. In die zin begrijp ik het standpunt van de Gemeente Rotterdam dan wel haar ambtenaar Hans Brouwer wel. Men wil zich geen uniforme regel laten afdwingen door één partij terwijl er ook claims van andere partijen zijn te verwachten, ondanks dat deze partijen verzekerd zijn van 'eeuwige roem'. Al is het wel zo dat fotografen die eeuwig beroemd willen worden (hierop wordt overigens nergens een garantie op verstrekt) voor een voldongen feit worden gesteld: Het afstaan van alle rechten tegen een royale vergoeding van € 0,00 inclusief kosten. Een ronduit beschamend voorstel. Waarmee een overheidsorgaan de marktwerking en de werkgelegenheid van beroepsfotografen verstoort. Iets dat een overheid, en zélfs de Gemeente Rotterdam, absoluut niet mag doen. Niet in de laatste plaats vanuit de monopoliepositie die zij inneemt. Daar zijn op grond van het Lissabon-accoord Europese regels voor.

© Roel Dijkstra Fotografie<br />
Rotterdam / Stadsarchief HofdijkDe extra complicatie voor Pictoright is dat er bij de te digitaliseren foto's, zoals gezegd, óók foto's aanwezig zijn van buitenlandse auteurs en foto's van niet aangeslotenen. Bovendien zijn er ook foto's die, vaak met contract, bij andere auteursmaatschappijen zijn ondergebracht of bij fotoagenten. Hierop kan Pictoright geen rechten claimen omdat zij voor deze groep als organisatie geen mandaat heeft. Het is tenslotte eenvoudig, hetgeen je niet hebt kun je niet verkopen. En je kunt daar dus ook niet over onderhandelen.

Dat Pictoright constateert dat het moeilijk is voor grote beeldbanken toestemming te vragen aan iedere auteur is duidelijk en dat zij begrip heeft voor het Gemeentearchief is ook duidelijk. Maar helaas: grote projecten, grote moeite. Dan had je maar geen Gemeentearchief Rotterdam moeten willen worden, zoals mijn oma zou zeggen. Het toestemming vragen aan alle betrokken auteurs is louter het probleem van het Gemeentearchief, niet van de fotografen en niet van hun vertegenwoordigers zoals Pictoright of anderen. Je koopt een auto en die betaal je. Je koopt foto's en die betaal je ook.

Het Gemeentearchief hoeft dus geen regeling te treffen met Pictoright. Of met Sofam. Of met Magnum. Of met de Timboektese Staats Fotobescherming. Zelfs niet met Getty's, om maar eens een dwarsstraat te noemen. Of met 'vrije' fotografen. Zowel de beheersmaatschappijen als de niet bij een beheersmaatschappij aangesloten fotografen dan wel (stock)agenten beschikken over de auteursrechten en daarom ook over het voorrecht deze deze rechten te mogen uitbaten. En zij kunnen dus hun voorwaarden stellen voor de licentie voor het gebruik van de foto. Dit in plaats van door zich te laten oplichten door ons door God Himself gezonden 'archivarissen' van een of ander muffig, zieltogend en armlastig stadsarchiefje, dat zich kennelijk in groei- en grootheidswaanzin de auteursrechten in feite 'inbreuksgewijs' denkt toe te eigenen, in ruil voor 'roem.' Omdat ze er geen geld voor (over?) hebben.

Een simpel briefje volstaat in deze, dit geldt voor alle fotografen, agenten, beheersmaatschappijen en stockbureau's:

Beste mijnheer/mevrouw de Rotterdamse Badeend,

U wilt onze foto's digitaliseren en online zetten? Om deze gemakkelijk te kunnen gebruiken? Dan betalen. Simpel.

Publiceren zonder toestemming of verhandelen? Dan is het een inbreuk. Betalen of een dagvaarding. Zo simpel is het..

Met vriendelijke groet,

(naam zelf in te vullen)

En dan eventueel gevolgd door, om maar eens met een voorproefje te beginnen, een honderdtal dagvaardingen. Daarmee maak je zelfs een badeend én zijn superieuren gek. Ik voorspel in dit geval met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat de gemeentearchivaris wellicht een zeer kort vervolg van zijn loopbaan zal hebben. Over de toewijzing van proceskosten aan auteurs vindt u elders in dit magazine een bijdrage.

Behalve dat deze zaak de wereld op zijn kop is, is het hele geval eigenlijk om je te benatten, je kunt het amper serieus nemen. Overheidsnaïviteit: 'Wij gebruiken die foto's toch gewoon zonder de rechten te voldoen aan de auteurs? En wellicht kunnen wij de auteurs dan vragen hiermee akkoord te gaan omdat het anders te ingewikkeld voor ons wordt?' Te gek voor woorden, ik kwam echt niet meer bij toen ik het las, zoveel domheid...

Hier dan nog twee interessante links:
stadsarchief.rotterdam.nl/fotografengezocht

www.pictoright.nl/algemeen/pictoright-wint-procedure-tegen-stadsarchief-rotterdam

Wikipedia: De badeend wordt soms door goede doelen gebruikt om geld op te halen. (...) Vaak piept de eend als er in geknepen wordt...

Nagekomen commentaren

1. Een reactie van een insider, wiens naam wij om begrijpelijke redenen niet noemen:

Inderdaad belachelijk, maar door Jan Rap en zijn maat foto's in te laten zenden kan / zal ook de kwaliteit van de fotografie wederom omlaag brengen.

In Rotterdam zit een bedrijf dat volgens hun zeggen gratis materiaal van het Gemeente archief betrekt. Vervolgens maken zij grote Blow-Ups die zij aan particulieren en bedrijven verkopen, zelfs hele hotels worden met dit materiaal ingericht. Misschien is het beter om de Directeur van het Gemeente Archief Mw. Jantje Steenhuis om haar mening te vragen.

Kortom ik sta helemaal achter jullie.

Noot: Mevrouw Steenhuis was niet bereikbaar. (JN)

2. Zojuist voordat dit artikel online zou gaan zocht een andere bron contact en wist ons het volgende te melden:

Bij het bedrijf dat het beeldmateriaal van het Gemeentearchief betrekt en daar posters van verkoopt is iemand nauw betrokken die bij het Gemeentearchief in dienst is of is geweest.

3. Het Gemeentearchief beschikt over minimaal één account bij grote fotosites waar iedereen zijn foto's op kan zetten.

Daar bleken ook beelden zó te downloaden met een bruikbare resolutie voor websites. Een van de fotografen wiens werk daar stond bleek bij navraag van niets te weten, maar hij wist wel te vertellen dat dit de bedoeling niet was...

Het begint er naar uit te zien dat het laatste woord in deze kwestie nog niet is gesproken...

advertentie

Dagcursus colormanagement

volgens ISO 12646:2008 en ISO 3664:2009

In Europa wordt het meer en meer noodzakelijk voor fotografen volgens de recente normen te werken, zowel voor de toelevering aan de grafische industrie als ook aan digitale (multi)media.

In de cursus worden ook andere aspecten behandeld die van invloed zijn op het communicatieve beeld: De menselijke perceptie en de kleurbeleving, hoe de zintuigen op her verkeerde been kunnen worden gezet, de interactie tussen kleur en menselijk gedrag.

ImageLink

Datacommunicatie & Uitgeefprojekten

Telefoon: +31 24 397 08 11
imagelink.photonmagazine.eu/dagcursus-colormanagement

view counter