Pinterest en intellectuele eigendomsrechten van derden

door: Carrie Boergonje

Carrie Boergonje
juridisch medewerker

i-ee
Anna van Renesseplein 8
1911 KN Uitgeest
Tel. 0251 - 36 20 37, Fax 0251 - 36 20 47, e-mail.

Een sociaal medium dat volledig gericht is op het delen van afbeeldingen via het internet is Pinterest. Gebruikers van het medium kunnen afbeeldingen vanaf diverse internet websites ‘Pinnen’ waardoor ze in een overzicht van de gebruiker worden weergegeven. Dat ‘pinnen’ is eigenlijk niets minder dan het kopiëren van afbeeldingen van het internet waarna deze opnieuw openbaar worden gemaakt op de pagina van de Pinterest-gebruiker. Andere Pinterest-gebruikers kunnen deze afbeeldingen weer verder ‘pinnen’ waardoor de afbeeldingen ook op hun pagina openbaar wordt gemaakt.

Een sociaal medium dat volledig gericht is op het delen van afbeeldingen via het internet is Pinterest. Gebruikers van het medium kunnen afbeeldingen vanaf diverse internet websites ‘Pinnen’ waardoor ze in een overzicht van de gebruiker worden weergegeven. Dat ‘pinnen’ is eigenlijk niets minder dan het kopiëren van afbeeldingen van het internet waarna deze opnieuw openbaar worden gemaakt op de pagina van de Pinterest-gebruiker. Andere Pinterest-gebruikers kunnen deze afbeeldingen weer verder ‘pinnen’ waardoor de afbeeldingen ook op hun pagina openbaar wordt gemaakt.
Dat deze werkwijze wrijvingen veroorzaakt met het auteursrecht moge duidelijk zijn.[2] Pinterest heeft in haar algemene voorwaarden opgenomen dat de gebruikers zelf verantwoordelijk zijn voor de inhoud op hun pagina, welke inhoud ze vanaf het volledige web kunnen verzamelen. Met de bijbehorende notice en take down bepalingen acht Pinterest voldoende maatregelen genomen te hebben om auteursrechten van derden te respecteren.[3] De aanhoudende stroom van kritiek heeft Pinterest er echter al toe gedwongen de afbeeldingen van Flickr ontoegankelijk te maken om te ‘pinnen’. Met de mogelijkheid om een ‘do not pin’ knop op websites te plaatsen waardoor de inhoud van websites wordt beschermd tegen het ‘pinnen’ en dus verder openbaar maken van afbeeldingen kunnen afbeeldingen beschermd worden tegen het verder openbaar maken door derden.

De werkwijze van de social media kunnen tweeërlei wijze rampzalig uitwerken.
Gebruikers van sociale media zijn veelal niet op de hoogte van de inhoud van de geldende algemene voorwaarden. Hierdoor wordt het door social mediadiensten vaak makkelijk gemaakt zich te vrijwaren voor auteursrechtinbreuken. Daarnaast kennen veel social media zich het recht toe de afbeeldingen die door gebruikers worden gepost verder in licentie te geven aan derden. Fotograaf Morel kreeg hiermee te maken en vorderde vervolgens een fikse schadevergoeding van het AFP.

Daarnaast worden door deze social media veel inbreuken op auteursrechten gefaciliteerd. Gebruikers kunnen afbeeldingen van het internet kopiëren en openbaar maken in een fotodienst. Volgens de veelal geldende algemene voorwaarden van die fotodienst mag deze de bij haar geuploade foto’s verder in licentie verstrekken. Hierdoor kan het voorkomen dat een gebruiker een foto vanuit bijvoorbeeld Google Afbeeldingen kopieert, openbaar maakt via Twitter en via haar fotodienst Twitpic, en dat TwitPic deze foto vervolgens weer in licentie mag afgeven aan een derde.
Bij Pinterest gaat dit zelfs nog verder; gebruikers ‘pinnen’ afbeeldingen op hun pagina, vervolgens ‘pinnen’ andere gebruikers deze foto weer verder, en zo wordt een foto duizenden dan wel miljoenen keren openbaar gemaakt op diverse Pinterest pagina’s. En ook Pinterest mag deze foto’s weer verder verspreiden krachtens de geldende algemene voorwaarden.
Bij Pinterest ligt daarnaast de drempel voor het openbaarmaken nog lager; gebruikers kunnen met 1 muisklik een afbeelding op een willekeurige website ‘pinnen’ waarna deze al direct openbaar gemaakt wordt op het wereldwijde medium van Pinterest.

Dit levert op den duur een uitholling op van het auteursrecht van de originele rechthebbende op een afbeelding. Door de vrijwaringsclausules kunnen de mediadiensten verder niet worden aangesproken op inbreuken. Gebruikers zijn vaak lastig of niet te achterhalen. Doordat de social media zich het recht toekennen de foto’s verder te verspreiden kunnen er vragen rijzen wie nu daadwerkelijk de originele rechthebbende op een afbeelding is. Niet gering zijn de gevallen waarin bekende bloggers foto’s hebben gepost en deze foto’s vervolgens teruggevonden worden op o.a. Pinterest met daarbij een totaal andere vermelding, waardoor het lijkt alsof de Pinterest gebruiker de auteursrechthebbende is op de foto (inclusief kind van de blogster!).

De ‘do not pin’ button en het watermerken van afbeeldingen lijkt hiermee onafwendbaar. De tijd zal verder leren of dit ‘pinnen’ een lang leven is beschoren.