Mooi desolaat
Rena Effendi in de Prins Claus Foundation Gallery

foto: © Rena Effendi

Advertentie

Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!

Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.

Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen
.

view counter

Rena EffendiEen enorme tegenstelling: de ramen in de galerie geven een blik op een winterse Amsterdamse gracht met statige panden aan de overkant, binnen aan de muren hangen foto’s van verweesde landschappen waar het leven overheen raasde. Kinderen spelend in afbraakpanden, in haastig opgetrokken en alweer vervallen industriële gebouwen, tussen een wirwar van buizen.
Op een uitgestrekte watervlakte drijft een schoen en andere verloren, ondefinieerbare voorwerpen; vuilnis, industrieel afval, een gasmasker, alles volkomen bedekt met een grijsbruine modderdikke olielaag. Het lijkt een afgietsel van een landschap, of zoals een met chocoladesaus overgoten taart eruit kan zien. Het is op een vreemde manier een fascinerend mooi beeld, als het niet vooral ook zo treurig was.
De mensen die in de voormalige Sovjet-republieken wonen, zien een ongelooflijk desolate omgeving om zich heen. Lang leefden ze afgesloten van de buitenwereld, hun land geruïneerd door oorlog en vervuiling. De bouw van de oliepijplijn bracht hoop op een beter leven, het kapitalisme en een McDonald’s in de stad, maar de echte welvaart blijft ongrijpbaar. Glad en glibberig stroomt de olierijkdom langs hun huizen heen.

foto: © Rena Effendi

Licht en sfeer

De Azerbeidzjaanse fotografe Rena Effendi (1977) groeide op in Bakoe, en maakte bewust de laatste jaren van het communistische regime mee. Haar ouders werden beschouwd als dissidenten, haar vader was wetenschapper, hij verzamelde zeldzame vlinders maar werd belemmerd in zijn werk aan het entomologisch instituut. Rena begon de wereld om zich heen te fotograferen, de stad Bakoe waar zij opgroeide, hoe de aanleg van de oliepijplijnen en de industrie die dat meebracht het dagelijks leven en landschap beïnvloedden.
foto: © Rena EffendiRena Effendi fotografeert met twee klassieke camera’s, waarbij ze de belichting met de hand moet instellen. Het is of je de rust die je daarvoor nodig hebt afleest aan het prachtige licht en de sfeer op haar foto’s: zij onthult de mooie kant van een desolate wereld.
Op de tentoonstelling hangen afbeeldingen van de zeldzame vlinders die haar vader verzamelde tussen haar foto’s van het vervuilde milieu in de landen langs de oliepijplijn, om te benadrukken dat die vlinders óók horen bij het oorspronkelijk prachtige landschap. Rena Effendi is bewust op zoek naar ‘de schoonheid van de misère’.

foto: © Rena Effendi

Onzichtbare mensen

Ook in de serie ‘Still life in the Zone’ die zij maakte rondom Tsjernobyl, in de Oekraïne, is haar poëtische manier van kijken te zien. In de Zone, het gebied rondom de restanten van de kernreactor, fotografeerde zij een aantal oudere vrouwen, die tòch terugkeerden naar hun huizen in het radioactief vervuilde gebied. Zij leven daar van wat hun boomgaard opbrengt, in een afgesloten zone waaruit al het leven zich heeft teruggetrokken. Eigen land, huis en tuin betekent meer voor hen dan het stralingsgevaar. Indringend portretteert Effendi deze vrouwen en hun armoedige interieur; kleurige, bijna schilderachtige beelden, zo totaal anders dan je, denkend aan dat rampgebied, verwacht.
Nu woont zij in Cairo. Het afgelopen jaar fotografeerde zij de gebeurtenissen rond de revolutie in Egypte. Niet zozeer het strijdgewoel, de actie, maar het effect daarvan op het gewone dagelijks leven; zoals ze zegt: ‘ik richt me op de onzichtbare mensen’.

Noten:

  1. Rena Effendi kreeg in december 2011 de Prins Claus Prijs voor haar portretten van de bewoners van “zones of silence”; voor de manier waarop zij de maatschappelijke gevolgen van de industriële ontwikkeling en de vervuiling van hun omgeving vastlegde.
    Onlangs ontving zij in Londen een Sony World Photography Award 2012 in de categorie 'Still Life.
     
  2. Tot 9 maart 2012 was de tentoonstelling ‘Lives Behind’ van Rena Effendi nog te zien in de galerie van het Prins Claus Fonds, Herengracht 603, Amsterdam.
view counter