Onder redactie van Mr. Kitty van Boven
Eiser (en appellant in hoger beroep) is kunstfotograaf van beroep. De fotograaf heeft 37 van zijn foto’s in tweevoud laten drukken door een derde. Een set voor een tentoonstelling, en een set als tegenprestatie voor het afdrukken. De drukker heeft de tweede set afdrukken vervolgens verkocht aan gedaagde (en geïntimeerde in hoger beroep). De fotograaf heeft (conservatoir) beslag laten leggen op 34 van de afdrukken (de overige afdrukken heeft de gerechtsdeurwaarder niet aangetroffen). De fotograaf vordert voor recht te verklaren dat hij zijn auteursrecht rechtmatig uitoefent door deze afdrukken in eigendom op te eisen bij gedaagde.
Advertentie
Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!
Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.
Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen.
De rechtsvraag in deze kwestie is als volgt: heeft de overdracht van de tweede set afdrukken te gelden als in het verkeer brengen van de foto’s in de zin van artikel 12b Auteurswet en is daarmee het distributierecht op de desbetreffende afdrukken uitgeput?
Artikel 12b Auteurswet luidt als volgt:
“Indien een exemplaar van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst door of met toestemming van de maker of zijn rechtverkrijgende voor de eerste maal in een van de lidstaten van de Europese Unie of in een staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte in het verkeer is gebracht door eigendomsoverdracht, dan vormt het anderszins in het verkeer brengen van dat exemplaar, met uitzondering van verhuur en uitlening, geen inbreuk op het auteursrecht.”
Het hof volgt de rechtbank in de beantwoording van deze vraag. Het uitgangspunt is dat de eigendomsoverdracht door een auteur of met diens toestemming “van de belichaming van diens werk in een stoffelijk exemplaar” (in casus het laten afdrukken van de foto’s) is aan te merken als in het verkeer brengen ex. art 12b Auteurswet. Dat de foto’s door de fotograaf zijn geschonken of zijn voorzien van een persoonlijke opdracht aan diegene aan wie het werk wordt overgedragen maakt dat niet anders. De fysieke exemplaren zijn door middel van eigendomsoverdracht in het verkeer gebracht.
Eveneens kan niet worden aangenomen dat slechts sprake was van “verbreiding” van het werk. Hiervoor zou de fotograaf moeten hebben beoogd – voorafgaande aan een eventuele verdere openbaarmaking – op vertrouwelijke basis aan een beperkt gezelschap een voorproefje van zijn werk te geven. Aangezien de foto’s ten tijde van de overdracht van de prints reeds openbaar werden tentoongesteld is ook daarvan geen sprake. Dat de fotograaf beperkingen heeft bedongen ten aanzien van de overdraagbaarheid van de foto’s blijkt onvoldoende uit de feiten.
Al met al is sprake van uitputting ex. artikel 12b Auteurswet. Het gevolg hiervan is dat de auteursrechthebbende zich niet (meer) kan verzetten tegen de verkoop van de desbetreffende afdrukken. De fotograaf wordt veroordeeld tot betaling van de proceskosten.
Het is dus voor iedere maker van werken, zoals bijvoorbeeld foto’s, van belang om stil te staan bij uitputting. Uitputting geldt alleen voor fysieke exemplaren, zoals bijvoorbeeld afdrukken. Van belang is ook dat er sprake moet zijn van eigendomsoverdracht. Het verstrekken van afdrukken voor een tijdelijke tentoonstelling zal niet snel leiden tot een eigendomsoverdracht, het verstrekken van een extra set prints als tegenprestatie voor het afdrukken ervan wel. Uitputting geldt onder de eerder besproken voorwaarden ten aanzien van bepaalde exemplaren en dus niet het werk an sich. Voor een fotograaf betekent dat dat hij – ook al kan hij zich niet verder verzetten tegen verdere verspreiding van bepaalde afdrukken van zijn foto – zich nog wel kan blijven verzetten tegen verveelvoudiging en openbaarmakingen zonder zijn toestemming van de foto zelf.
