Onder redactie van Mr. Kitty van Boven
Advertentie
Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!
Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.
Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen.
Maar wat is nu eigenlijk het recht van panorama?
In Nederland is het recht van panorama één van de wettelijke uitzonderingen op het auteursrecht en geregeld in artikel 18 Auteurswet. Kort gezegd bepaalt het artikel dat er geen inbreuk wordt gemaakt op de auteursrechten van een derde wanneer je een foto van een bouwkundig werk of standbeeld maakt dat zich permanent in de openbare ruimte bevindt en je deze foto verveelvoudigt of openbaart.
Belangrijke voorwaarde voor de toepassing van dit artikel is dat het gebouw of beeldhouwwerk gemaakt is om permanent – ‘voor altijd’- in de openbare ruimte te worden geplaatst. Een andere belangrijke en cumulatieve voorwaarde is dat het gebouw of beeldhouwwerk zich moet bevinden in de ‘openbare ruimte’ waarmee ‘volgens vast gebruik voor het publiek vrijelijk toegankelijke plaatsen’ worden bedoeld. Hierbij valt te denken aan de openbare weg, pleinen en stationshallen maar bijvoorbeeld niet aan scholen, operagebouwen en musea. Een ander criterium dat wordt gehanteerd is het criterium van het ‘publieke domein’ dat wil zeggen dat wanneer een gebouw of beeldhouwwerk mag worden gefotografeerd indien het zichtbaar is vanaf de openbare weg.
Twee andere uitzonderingen op het auteursrecht zijn geregeld in artikelen 16a en 18a Auteurswet. Volgens artikel 16a is het -kort gezegd- toegestaan om reportages te maken van actuele gebeurtenissen en daarbij foto- en filmbeelden te gebruiken mits deze gebeurtenissen ‘nieuwswaarde’ hebben. Deze laatste voorwaarde is snel vervuld, zodat het ook toegestaan is om een foto te maken van gebouwen of beeldhouwwerken die zich niet permanent in de openbare ruimte bevinden is toegestaan, zoals bijvoorbeeld de onthulling van een (tijdelijk) standbeeld.
Bron: www.holidaycheck.de
Artikel 18a Auteurswet regelt de zogenaamde ‘incidentele verwerking’. Wanneer een auteursrechtelijk beschermd werk terloops wordt opgenomen in een ander werk, het niet bewust omdat werk gaat en dit werk daarbij slechts een ondergeschikte rol heeft is er geen sprake van auteursrechtinbreuk. Het gaat dan bijvoorbeeld om werken die zich ergens bevinden en waar je niet omheen kunt. Denk aan het logo van een bepaald merk op een winkel terwijl je een foto maakt van een winkelstraat. Zo is het ook toegestaan om van bovenaf een panoramafoto te maken van een groot deel van een uitzicht te maken, waarop ook gebouwen staan die zich niet aan de openbare weg bevinden.
Het Bundesgerichtshof heeft in de kwestie met betrekking tot de AIDA Kussmund bepaald dat het de organisatie van uitstapjes volgens Duits recht toegestaan is om de AIDA Kussmund te fotograferen. Het Bundesgerichtshof heeft hierbij overwogen dat een werk ook gefotografeerd mag worden indien het zich niet permanent op dezelfde locatie bevindt maar zich achtereenvolgens bevindt op verschillende openbare plaatsen zoals de kust, de zee en havens, omdat het fotograferen en filmen in openbare ruimten te veel beperkt zou worden indien auteursrechthebbenden van dergelijke voertuigen zich hiertegen op grond van het auteursrecht zouden kunnen verzetten. Dat het cruiseschip zich soms ook in niet-publieke ruimtes bevindt, zoals een scheepswerf, doet hieraan niet af.
Hiermee is het Bundesgerichtshof een stukje verder gegaan dat de Nederlandse wetgever, die het fotograferen van dergelijke werken strikt naar de letter van de wet slechts toestaat indien de foto of film een zekere nieuwswaarde bezit of indien dit werk een ondergeschikte rol heeft in het totale panoramische plaatje. Een schip is immers niet een bouwwerk dat permanent in de openbare ruimte is geplaatst. Wij verwachten echter dat de Nederlandse rechter in een soortgelijk geval naar analogie eenzelfde beslissing zal nemen, zodat de openbare ruimte niet gegijzeld wordt door de aanwezigheid van dit soort blikvangers en het voor een ieder mogelijk is om foto’s te maken en te publiceren van de kade waaraan een schip van AIDA Cruises is afgemeerd, ook al wordt daarmee ook de ‘kusmond’ verveelvoudigd en geopenbaard.
