Het Droste effect is een beeldherhalingseffect dat vernoemd is naar het Nederlandse Droste cacaoblik (ontwerp vermoedelijk van vóór 1910), waarop een verpleegster is afgebeeld die een dienblad draagt met daarop een zelfde cacaoblik, waarop de verpleegster staat met het dienblad met daarop het cacaoblik, met daarop afgebeeld de verpleegster met ... enz. Het beeld is niet alleen bij iedere Nederlander bekend, het Droste effect is een internationaal begrip, dat later op allerlei manieren werd gebruikt in vele afbeeldingen.
Om te beginnen, een rechttoe rechtaan manier om een dergelijk beeld te maken is door simpel knip-en-plak werk in een of ander sjop-programma. Kopieer de foto en plak ‘m op zijn plaats, en herhaal dit tot in het bijna oneindige.
Voor het geval dat het een beetje begint te draaien voor je ogen kun je ook van het programma Photo Spiralysis gebruik maken, waarbij je ook nog meer mogelijkheden in de schoot geworpen krijgt. Een fraai stukje software van de hand van de Nederlander Erwin de Groot. Een link naar zijn website staat onderaan dit artikel. De software is kosteloos voor zowel persoonlijk als commercieel gebruik. Op de website van Photo Spiralysis staan zowel de voorbeelden als de systeemvereisten. De website is oorspronkelijk Engelstalig, maar meertalig gemaakt dank zij Google Translate. Hoewel dit ‘kromme’ vertalingen oplevert is het voor degene die het Engels niet beheerst op deze wijze toch te begrijpen.
De vele malen bekroonde Finse fotograaf Antti Karppinen ontdekte de software, en kwam op het idee om het Droste effect toe te passen, maar dan spiralend. Het programma werkt op basis van HTML5 met de browsers Safari, Firefox, Google Chrome en Opera, zodat zowel de Mac bezitter als de Windowsman aan zijn trekken komt. De software is te verkrijgen via de Microsoft app store, maar ook vanaf de site te downloaden. Doordat het via een browser werkt is het platform-onafhankelijk. Er is ook een versie die met Microsoft Silverlight werkt, maar deze is af te raden omdat Silverlight net zoals Adobe Flash wordt uitgefaseerd. Het programma ondersteunt uitsluitend het png formaat, hoewel dit later natuurlijk kan worden geconverteerd naar jpg.
Hieronder een paar productiefasen van de opname van Karppinen en ten slotte het eindresultaat.
Het beeld wordt nu opnieuw geplaatst in het kader. Je kunt de vorm er van bepalen.
Met wat experimenteren en fijnslijpen kun je nog een paar effecten inbrengen. Hier is Karppinens finale foto. Let op het grapje, de ‘2e generatie’ kijkt nu ineens opzij! Hiervoor is een andere opname gebruikt.
In de volgende video van 12 minuten vertelt fotograaf en retoucher/beeldbewerker Antti Karppinen hoe je dit Droste effect met toevoegingen creëert.