Een nieuwe pionier van de kleurenfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 22 december 2016

Wand met foto's van kapsels en raam van een kapperszaakIn deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op de monografie Fred Herzog – Modern Color.

Nog tot het begin van deze eeuw leefde het idee dat kleurenfotografie pas eind jaren zeventig een serieus medium was geworden voor documentair werk en kunstfotografie, met fotografen als William Eggleston, Stephen Shore en Joel Meyerowitz. We weten inmiddels wel beter dankzij diverse publicaties en tentoonstellingen. Niet op de laatste plaats van de Amerikaanse fotograaf Saul Leiter die in Early Color (2006) liet zien dat hij al eind jaren veertig schitterend werk maakte op dat gebied. En nu mogen we een nieuwe naam toevoegen aan het rijtje pioniers van de kleurenfotografie. Fred Herzog is zijn naam. Over hem verscheen een fraaie monografie bij Hatje Cantz met ruim 230 voor het merendeel niet eerder gepubliceerde foto's, voornamelijk in kleur.
Herzog, in 1930 geboren in Duitsland, emigreerde in 1952 naar Canada en woont sinds 1953 in Vancouver, de stad die tevens het hoofdonderwerp vormt van zijn werk.
Een groot deel van zijn leven verdiende hij de kost als medisch fotograaf en als hoofd van een afdeling film en fotografie op de University of British Columbia. In zijn vrije tijd zwierf hij vaak door de stad met zijn Kodak Retina 1 en later met zijn (veel minder zichtbare) Leica 3.

Straatfotograaf

Herzog was een echte straatfotograaf. Zijn onderwerpen varieerden van winkeletalages tot reclameborden, van parkeerplaatsen tot neonreclame in de avond, van autowrakken op braakliggende terreinen tot passanten op trottoirs en spelende kinderen – kortom alles wat hij van de stad en omgeving vast wilde leggen voor latere generaties. Vanaf eind jaren vijftig werkte hij uitsluitend in kleur. Bij veel foto's krijg je het idee dat hij getriggerd is door bepaalde kleuren of kleurencombinaties.
Hij schoot gemiddeld twee rolletjes per week vol, zodat hij in de loop der jaren een oeuvre opbouwde van zo'n 100.000 opnamen. Het leeuwendeel bleef lang ongezien door derden want Herzog deed wel af en toe mee aan exposities en publiceerde wel eens in bladen maar echt aan de weg timmeren deed hij niet, dat lag niet in zijn aard. Hoogstens was hij beroemd in eigen stad.
Na zijn pensioen kreeg hij meer aandacht voor zijn fotoarchief. Meestal had hij met Kodachrome gewerkt. Dat leverde prachtige dia's op maar om daar ook mooie afdrukken van te maken was een ander verhaal. Feitelijk moest de fotograaf tot het digitale tijdperk wachten voordat dat echt mogelijk was.

Walker Evans

Net zoals Saul Leiter heeft Fred Herzog pas op zijn oude dag de aandacht en internationale waardering gekregen die hij verdient. Het zijn trouwens totaal verschillende oeuvres. Hoewel Leiter ook veel fotografeerde op straat (wat hem betreft in New York) doen zijn foto's vaak schilderachtig aan, soms op het abstracte af. Hij was ook van oorsprong schilder en combineerde soms beide media. Zijn werk is uitgesproken subjectief. Herzog daarentegen is een fotograaf pur sang. Niet voor niets was Walker Evans een van zijn grote helden (naast Robert Frank). En over Evans gesproken: in de interessante begeleidende teksten wordt onder meer gewezen op de bijna vergeten beeldverhalen in kleur die deze Amerikaanse meester al in de jaren vijftig maakte voor tijdschriften. Er staan ook een paar mooie voorbeelden bij.

Fred Herzog – Modern Color. Met teksten van David Campany, Hans-Michael Koetzle en Jeff Wall. Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4181-1. Prijs € 35,-.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
Afrikaanse man met dochter en hondje in winkelstraat mensen staren achter een balie naar iets 2 mannen schilderen een boot  

Verder verschenen onder meer

Frank Robert: Endstation Sehnsucht. Andrea Roedig (t). Kehrer. ISBN 978-3-86828-753-0. Prijs € 39,90.

Treintje in namaak berglandschap groene wand in vorm van huis met gele en rode sterren zeemeermin met op achtergrond reuzenrad en achtbaan echtpaar met dochter bekijken grote plastic ballen  

Carl De Keyzer: Higher Ground. Philippe Claudel (t). Lannoo. ISBN 978-94-01437721. Prijs € 60,-.

berglandschap met besneeuwde plekken raam in rots met ernaast een besneeuwde berg vrouw loopt in boerka langs een alpenweide met reclame van een restaurant 3 mensen onder parasol met foto's maken een kiekje van berglandschap  

Emil Gataullin: Bis zum Horizont. Peter-Matthias Gaede (t). Edition Lammerhuber. ISBN 978-3-903101-16-6. Prijs € 49,90.

vrouw met uitwaaierende jurk loopt, weerspiegeld, over natte straat 2 vaandels met iconen tegen houten schutting waarop een jongetje ligt te slapen paartje ligt (uitgeput?) samen te slapen in stro Opening in wand waardoor een vogel te zien is tussen schermbloemen  

Love & Hate & Other Mysteries. Found Altered Snapshots From the Collection of Thierry Struvay.  Glenn O'Brien (t). August Editions. ISBN 978-0-9859958-5-0. Prijs $40,-.

echtpaar in feestelijke kleding, 's mans gezicht is rood gemaakt groepsfoto waarbij één gezicht onherkenbaar is gemaakt door een hartje uit te knippen 2 vrouwen, naast elkaar zittend in het gras; één gezicht is weggesneden doormidden gescheurde foto van liefdespaar  

De Noordzee. James Attlee e.a. (t). Uitgeverij Hannibal. ISBN 978-94-9208-178-0. Prijs € 39,50.

blauwige zee en lucht zandsculptuur van liggende vrouw met veel mensen eromheen man en jongen spurten weg als er een golf tegen de kust in duizend spetters uiteen slaat avondfoto van een rustige zee met bewolkte lucht  

Tussen kunst en kritiek. Fotografiekritiek in Nederland 1980-2015. Frits Gierstberg en Anne Ruygt. Deel 9 van de serie Kunstkritiek in Nederland 1885-2015. Nai010 Uitgevers. ISBN 978-94-6208-139-0. Prijs € 34,95.

titel op overlay; krantenpagina als achtergrond 2 reclameborden van United Colors of Benetton met foto van baby met navelstreng modern meisje met hoofddoek en middeleeuwse dame met kap deel van een krant met foto van vermoorde Theo van Gogh