Elk portret van Anton Corbijn is een ontmoeting

Recensie
Gepubliceerd: 1 mei 2015

Anton Corbijn<br />
Cover Hollands DeepAnton Corbijn neemt een aparte plaats in binnen de Nederlandse fotografie. En als eigenzinnig fotograaf van popmuzikanten hoort hij ook al vele jaren tot de absolute wereldtop. Zijn 60ste verjaardag is aangegrepen voor een grote overzichtstentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum waar tot en met 21 juni onder de titel Hollands Deep werk van de afgelopen vier decennia te zien is.

De kloeke catalogus die bij gelegenheid daarvan werd uitgebracht door Schirmer/Mosel geeft een mooie selectie te zien. Onwillekeurig dringt zich de vergelijking op met famouz, Corbijns bejubelde eerste fotoboek waarmee hij in 1989 internationaal naam maakte. Prachtig alleen al hoe dat boek opent met een woest abstract portret dat Don Van Vliet alias Captain Beefheart met oliekrijt van Corbijn maakte. Natuurlijk, Corbijns grandioze fotoportret van de Captain in de Mojavewoestijn is ook opgenomen in Hollands Deep maar anders dan in famouz krijgt hij geen mooie witte lege bladzijde naast zich maar - veel minder aansprekend - het portret van een andere artiest, Joe Cocker, in Scheveningen, 1979.

Lege bladzijden komen überhaupt niet voor, het ene portret na het andere volgt, 220 bladzijden lang. Toch resulteert dat beslist niet in een saaie, opsommerige vormgeving, want grafisch ontwerpster Irma Boom heeft zich bij haar beeldredactie niet op de laatste plaats laten leiden door een subtiel gevoel voor beeldrijm. Zo zien we de doorleefde rechterhand van bluesgitarist John Lee Hooker naast  een portret van Tom Waits waarop vier handen zichtbaar zijn en keert de bocht in de weg waarover Peter Gabriel loopt als het ware terug in de vorm van een lantaarnpaal naast Gary Lucas, weerspiegeld in het water.

Zelfportretten

Hollands Deep bevat veel werk van na famouz, waaronder ook werk in kleur. En het gaat al lang niet meer bijna uitsluitend over popartiesten want ook filmacteurs, schrijvers, schilders  en andere beroemdheden uit de kunstwereld laten zich graag vereeuwigen. In de catalogus staan ook diverse voorbeelden uit de serie a. somebody (2001/2) waarin Corbijn zichzelf portretteert als Elvis, Kurt Cobain, Frank Zappa en diverse andere overleden popsterren. Even intrigerend vind ik zijn portretten van vrouwen die in seksclubs werken.

Dit overzichtswerkbevestigt nog eens ten overvloede dat elk portret een Corbijn is én (meestal) anders dan elk ander portret. Dat heeft niet alleen te maken met de grote vrijheid waarmee hij bijna als een schilder kan fotograferen. Want elk portret is een ontmoeting. Corbijn kan heel dichtbij mensen komen en weet feilloos tegen welke achtergrond en in welke lichtsituatie ze het best geplaatst kunnen worden. Wat dat betreft is het natuurlijk niet vreemd dat Corbijn al enige tijd stevig aan de weg timmert als speelfilmregisseur. Ook daarvan is werk opgenomen.

Anton Corbijn: Hollands Deep. Franz Kaiser e.a. (t). Vormgeving Irma Boom. Schirmer/Mosel. ISBN 978-3-8296-0683-7. Prijs € 49,80.