Geen auteursrecht op stockfoto’s?

door: Laurens Kan

Mr. Laurens Kan
juridisch medewerker

i-ee
Anna van Renesseplein 8
1911 KN Uitgeest
Tel. 0251 - 36 20 37, Fax 0251 - 36 20 47, e-mail.

In deze zaak maakte een websitehouder een foto van een temperatuurmeter van een auto op zijn website openbaar. De beeldbank Masterfile, dat gerechtigd is op te treden voor haar fotografen, vordert een verklaring voor recht dat de websitehouder inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht op de foto en vordert de betaling van € 1350, = vermeerderd met een opslag van 100%, de wettelijke rente en de proceskosten.

De websitehouder brengt als meest vergaande verweer tegenin dat dat er geen auteursrecht op de foto berust en dat indien er wel auteursrecht op de foto berust, Masterfile niet de auteursrechthebbende is.

De rechter bevestigt dat voor auteursrechtelijke bescherming is vereist dat een foto een eigen oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt. De rechter komt tot het oordeel dat de foto in kwestie een natuurgetrouwe close-up is van een temperatuurmeter in een auto. Dat daarbij variaties mogelijk zijn in de belichting, afstand en hoek, zoals door Masterfile op de zitting werd aangevoerd is naar het oordeel van de rechter onvoldoende om te kunnen spreken van een oorspronkelijk werk. De rechter overweegt dat bij vrijwel iedere foto iemand de belichting, afstand en hoek moet instellen, maar dat daarmee de foto nog niet het persoonlijk stempel van de fotograaf draagt. Volgens de rechter is dit pas het geval als de keuzes die worden gemaakt in een foto resulteren die zich zodanig van andere foto’s onderscheidt, dat daaraan is af te zien dat de fotograaf persoonlijke keuzes heeft gemaakt. Aan deze overweging is niks nieuws, de rechter in Amsterdam overwoog ditzelfde al in 2015.[3]

De conclusie die getrokken dient te worden uit het bovenstaande is dat altijd beargumenteerd moet worden waarom de foto waarvoor bescherming wordt ingeroepen auteursrechtelijk beschermd is. In het burgerlijk procesrecht geldt: wie stelt bewijst. Wanneer de fotograaf stelt dat hij de rechthebbende is van een auteursrechtelijk beschermd werk, dan moet hij, wanneer dit wordt betwist, ook kunnen aantonen dat een werk auteursrechtelijk beschermd is. Lukt dit niet dan moet de rechter het verweer van de wederpartij dat de foto niet auteursrechtelijk beschermd is toewijzen.

Op de zitting heeft Masterfile - zo blijkt uit het vonnis - niet concreet gesteld of onderbouwd in welke aspecten - die op een persoonlijk stempel van de maker zouden kunnen duiden - de onderhavige foto zich onderscheidt van andere door andere fotografen gemaakte foto’s van een dashboard of meer specifiek een temperatuurmeter in een auto. De rechter oordeelt dan ook dat hier de vorderingen van Masterfile op stranden en wijst de vorderingen af.

Deze uitspraak illustreert dat, ondanks dat de drempel om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen laag is in Nederland, de onderbouwing waaruit het auteursrecht blijkt is van groot belang blijft. Op een stockfoto, mits die het resultaat is van de eigen creatieve en originele keuzes van de fotograaf, rust gewoon auteursrecht net als op elk andere foto met een eigen persoonlijk karakter en het stempel van de maker.