Onder redactie van Mr. Kitty van Boven
De richtlijn dient als een aanvulling op de Nederlandse Auteurswet. U krijgt als maker van auteursrechtelijk beschermd materiaal aanvullende rechten. Dit betekent echter niet dat uw rechtspositie op dit moment is veranderd. Daarvoor zullen eerst de lidstaten van de Europese Unie, waaronder Nederland, deze richtlijn om moeten zetten naar nationaal recht. Daarvoor hebben ze na de publicatie van de richtlijn nog 2 jaar, dus de termijn zal in de loop van 2021 aflopen.[3] In beginsel kunt u zich pas daarna beroepen op deze wet.
In mijn eerdere bijdrage ben ik dieper ingegaan op artikel 13 van de richtlijn (destijds het voorstel).[4] In deze bijdrage wil ik daarom artikel 11 van de richtlijn nader toelichten. Artikel 11 van het voorstel ziet op de bescherming van perspublicaties met betrekking tot digitale toepassingen. In andere woorden zou het een nieuwe mogelijkheid voor uitgevers van nieuws - zoals de Volkskrant of nu.nl – bieden om auteursrecht te exploiteren of handhaven.
Op grond van artikel 11 van de richtlijn kunnen eerdergenoemde uitgevers van nieuws zogenaamde ‘dienstverleners van de informatiemaatschappij’ verbieden om gebruik te maken van hun nieuwsteksten in zogenaamde snippets. Een voorbeeld hiervan zijn de korte uittreksels van nieuwsartikelen die Google News weergeeft. Overigens blijven hyperlinks met daarbij korte teksten of losse woorden toegestaan.[5] De vraag is dan natuurlijk waar de grens ligt tussen een korte tekst en een kort uittreksel. Blijkens considerans 57 van de richtlijn gelden in ieder geval de uitzonderingen die zijn opgenomen in richtlijn 2001/29/EC ook bij toepassing van artikel 11 van de richtlijn. Het citaatrecht wordt daarbij expliciet benoemd. Op grond van het citaatrecht mogen persoverzichten zoals hiervoor genoemd met korte teksten en verwijzingen naar de bron zonder nadere toestemming van de rechthebbende worden gepubliceerd. Het idee hierachter is dat de korte tekst uitnodigt om door te gaan naar de bron.
Steeds meer mensen lezen hun nieuws via snippets. Via bijvoorbeeld Google News kan men in korte tijd de essentie van een grote verscheidenheid aan artikelen van zeer diverse bronnen lezen. De uitgevers van deze artikelen lopen hierdoor inkomsten mis. Wanneer men immers alleen de essentie leest via de snippets komt men niet op de website van de uitgever. Hierdoor is het voor adverteerders aantrekkelijker om te adverteren op Google News in plaats van de website van de uitgevers en daardoor lopen de uitgevers inkomsten mis. Op grond van artikel 11 van de richtlijn kunnen de uitgevers de dienstverleners van de informatiemaatschappij verbieden om dergelijke snippets te gebruiken of dit (onder bepaalde voorwaarden) toelaten.
Al met al valt te verwachten dat dit richtlijnvoorstel een immense verandering teweeg zal brengen in de digitale wereld. Zoals besproken zijn artikel 11 en 13 van het voorstel voor u het meest relevant. Deze artikelen zien dan op de nieuwe rechten van uitgevers van nieuws respectievelijk nieuwe verplichtingen voor platformen op het gebied van auteursrecht. De lidstaten van de Europese Unie hebben nog zo’n twee jaren om de richtlijn te implementeren.
Ik houd u op de hoogte!
[1] www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20190321IPR32110/european-parliament-approves-new-copyright-rules-for-the-internet
[2] Ingrijpende wijzigingen voor de auteursrechthebbende op komst
[3] www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20190321IPR32110/european-parliament-approves-new-copyright-rules-for-the-internet
[4] Zie dus voor meer informatie over artikel 13 mijn eerdere bijdrage: Ingrijpende wijzigingen voor de auteursrechthebbende op komst
[5] www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20190321IPR32110/european-parliament-approves-new-copyright-rules-for-the-internet