Algemene verordening gegevensbescherming (AVG \ GDPR)▼

Rechter bepaalt dat oma foto’s van haar kleinkinderen moet verwijderen

Op 13 mei 2020 verscheen het bericht dat de rechter heeft bepaald dat een oma foto’s van haar kleinkinderen moet verwijderen van haar Facebookpagina en Pinterest.[1] In deze bijdrage wil ik het desbetreffende vonnis van rechtbank Gelderland bespreken.[2] Daarbij zal ik eerst een korte samenvatting van de casus geven, vervolgens de grondslagen van de vordering tot verwijdering behandelen en tot slot een conclusie trekken.

De partijen in deze rechtszaak (in kort geding) zijn een moeder (eiseres) en een oma (gedaagde) van drie minderjarige (klein)kinderen. De moeder heeft het ouderlijk gezag over deze kinderen. Over één van de kinderen deelt zij dat gezag met haar ex-partner. Eén van de kinderen is enkele jaren woonachtig geweest bij oma en haar echtgenoot. Oma heeft (in het verleden) foto’s van de kinderen op Facebook en Pinterest geplaatst. Daarvoor heeft zij geen toestemming (van moeder) gekregen. Moeder heeft oma meerdere malen verzocht om de foto’s te verwijderen w.o. via de politie en een sommatiebrief van haar advocaat, maar dat heeft oma niet gedaan.

Hof verklaart Privacy Shield-overeenkomst onrechtmatig

Arrest gewezen

Op 16 juli 2020 heeft het Europese Hof van Justitie een spraakmakend arrest gewezen over de zogenaamde Privacy Shield-overeenkomst.[1] Het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat deze overeenkomst in strijd is met het Europees recht.[2] In deze bijdrage zal ik dit arrest nader toelichten. Ik zal eerst kort bespreken waar het arrest over ging, daarna de belangrijkste juridische aspecten en tot slot zal ik een korte samenvatting geven.

Maximillian Schrems – een Oostenrijkse staatsburger en (privacy) activist – gebruikt sinds 2008 Facebook. Zijn persoonsgegevens worden door Facebook Ireland geheel of gedeeltelijk doorgegeven naar de servers van Facebook Inc. in de Verenigde Staten en daar worden zij verwerkt. Dat geldt ook voor de gegevens van andere gebruikers van Facebook. Schrems heeft over die doorgifte van zijn gegevens een klacht ingediend bij de Ierse toezichthoudende autoriteit. Naar aanleiding van deze klacht is door het Europese Hof van Justitie eerder het arrest Schrems 1-arrest gewezen.[3]

Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening

Op 14 oktober 2019 verscheen een nieuwsbericht van de Rijksoverheid met de titel: ‘sneller hulp bij beginnende schulden’.[1] Het hierin beschreven wetsvoorstel (Wijziging Wet gemeentelijke schuldhulpverlening voor uitwisseling persoonsgegevens) maakt deel uit van de brede schuldenaanpak van het kabinet.[2] Vanuit mijn vroegere ervaring in de incasso- en deurwaardersbranche ben ik bekend met de groeiende maatschappelijke problematiek die ontstaat door schulden en vanwege mijn persoonlijke belangstelling heb ik deze bijdrage geschreven.

Laat ik beginnen met een korte introductie van het begrip schuldhulpverlening. Zoals de naam reeds doet vermoeden betreft het hulpverlening voor personen met een problematische schuldsituatie. Door de vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren NVVK wordt een problematische schuldsituatie als volgt gedefinieerd:[3]

Cookies

Op 1 oktober 2019 heeft de het Europees Hof van Justitie arrest gewezen in een zaak over cookies.[1] De rechtsvraag die het Europees Hof van Justitie beantwoord in dit arrest is: ‘is sprake van daadwerkelijke toestemming (in de zin van artikel 2, sub f jo. artikel 5, lid 3, van richtlijn 2002/58/EG) [2] wanneer wordt toegestaan door middel van een vooraf aangevinkt selectievakje dat door de gebruiker moet worden uitgevinkt ingeval hij weigert zijn toestemming te verlenen?’ In andere woorden: heeft men een website rechtsgeldige toestemming gegeven voor het gebruik van cookies als de website het toestemmingsvakje bij voorbaat heeft aangevinkt? Ik zal nu eerst een korte samenvatting van het onderliggende geschil geven en vervolgens het antwoord op de rechtsvraag behandelen.

De zes grondslagen uit de AVG bij foto’s

Eind mei 2019 verscheen een artikel van mevrouw Segaar – redacteur economie bij RTL - waarin zij aangeeft dat er veel onduidelijkheid heerst bij kleine bedrijven en scholen over de Algemene verordening gegevensbescherming (hierna: AVG) bij het maken van foto’s.[1] Daarom lijkt het mij goed om in deze bijdrage de gevolgen van de AVG bij portretfotografie te behandelen.[2]

Laat ik beginnen door aan te geven dat een foto van persoon waaruit de identiteit van die persoon opgemaakt kan worden (hierna: portretfoto), een persoonsgegeven is in de zin van de AVG.[3] Daarnaast dien ik op te merken dat ook als het zo is dat dat u een foto mag maken (en bewaren) dit niet vanzelfsprekend betekent dat u die foto ook openbaar mag maken.[4]

Portretrecht verdachten

Op 21 juni 2019 verscheen op privacy-web.nl een artikel over de ‘boevenspotter’ Jaime van Gastel.[1] In zijn vrije tijd gaat dhr. Van Gastel op zoek naar criminelen (met name zakkenrollers) om deze vervolgens aan te geven bij de politie; in Amsterdam werkt hij samen met het zakkenrollersteam. Van deze speurtochten maakt hij video’s en deze plaatst hij op zijn YouTube kanaal. De gezichten van agenten in deze video’s laat hij ‘blurren’ door zijn editor. Bij verdachten doet hij dat niet of in ieder geval niet standaard. In deze bijdrage wil ik nader ingaan op het portretrecht van de verdachten.[2]

Foto kroongetuige is per abuis door OM verspreid

Begin mei 2019 heeft het OM per abuis een foto van Tony de G. die dient als kroongetuige in een zaak tegen motorclub Caloh Wagoh verspreid.[1] Eind april 2019 was het OM tevens in het nieuws in verband met een vergelijkbaar geval.[2] Onno de Jong de advocaat van Tony de G., verklaarde hierover als volgt: ‘Het is niet erg handig en het is niet goed te maken. Bovendien is er geen wettelijke basis voor het terugvragen van deze foto’s. Dus dat gaat vast niet lukken.’[3]

Men kan zich echter afvragen of geen beroep zou kunnen worden gedaan op het portretrecht. Ex. art. 21 Aw kan de geportretteerde zich immers verzetten tegen openbaarmaking van een foto voor zo ver hij daarbij een redelijk belang heeft. Duidelijk lijkt mij dat een getuige in een dergelijke zaak een belang heeft bij het verzetten tegen een openbaarmaking van zijn foto.