Cruijff - Tirion▼

Professionele voetbalspelers en het portretrecht

In navolging van de kwestie Cruijff/Tirion (lees hier meer) heeft de Nederlandse rechter (Gerechtshof Amsterdam, 10 december 2013 [1]) zich wederom gebogen over het portretrecht van professionele voetbalspelers.

Diverse spelersverenigingen hebben zich op het standpunt gesteld dat de spelers zich op grond van hun portretrecht (artikel 21 Aw) kunnen verzetten tegen de openbaarmaking van hun portret door uitzending van beelden van nationale of internationale voetbalwedstrijden.

Het Gerechtshof te Amsterdam volgt de spelersverenigingen niet in deze stelling. Het Hof bevestigt, in navolging van de kwestie Cruijff/Tirion (Hoge Raad, 14 juni 2013 [2]), dat het portretrecht geen absoluut verbodsrecht behelst. De geportretteerde kan zich verzetten tegen het openbaar maken van zijn portret zonder zijn toestemming voor zover hij daarbij een redelijk belang heeft.

Don Johan en het gevecht tegen de windmolens

Op 14 juni werd er door de Hoge Raad een arrest gewezen in een al lang lopende zaak tussen Johan Cruijff enerzijds als eiser en Uitgeverij Tirion en Guus de Jong (79) anderzijds als verweerders. Hoewel het arrest van groot belang is was deze eigenlijk al min of meer te voorzien. Het is een grondig gemotiveerd arrest waarin de Hoge Raad zich ook uitspreekt over haar overwegingen die bijzonder waardevol zijn.

Geschiedenis

Internationaal sportfotograaf Guus de Jong (79), die een van de meest uitgebreide archieven heeft met een focus op voetbal en wielrennen  werd benaderd door Uitgeverij Tirion om beelden te leveren voor een fotoboek over Johan Cruijff met biografische inslag.

Johan Cruijff heeft echter heel merkwaardige ideeën over fotoauteursrecht, zo schijnt hij ooit tegen Johan Derksen van Voetbal International te hebben gezegd over foto’s waar hij op staat afgebeeld: ‘Die zijn van mij want ik sta er op.’ Cruijff is echter een publiek persoon en heeft net zo veel auteursrechten op dergelijke foto’s als onze Z.K.H. Willem Alexander op de foto’s die voor de media aan het hof zijn gemaakt.

Tirion/Cruijff: een tussenstand binnen de cassatieprocedure

‘Een rijk geïllustreerd aan voetballer Johan Cruijff gewijd fotoboek’ is de inzet van een geschil tussen Johan Cruijff en uitgeverij Tirion dat origineel dateert uit 2003. Kort samengevat bracht Tirion een boek met een fotobiografie van Cruijff op de markt. Cruijff vindt dat Tirion hiervoor toestemming had moeten vragen op grond van zijn portretrecht (art. 21 Auteurswet) en zijn privacyrecht (art. 8 EVRM). Tirion heeft Cruijff aangeboden hem een vergoeding te betalen voor het gebruik van de foto’s waarop hij is afgebeeld. Deze vergoeding heeft Cruijff echter afgewezen.

Er volgde een procedure die inmiddels bij de hoogste nationale rechter is aangekomen; de Hoge Raad der Nederlanden. Hier zal worden beoordeeld of het Hof in haar eerdere beslissing het recht op een juiste manier heeft toegepast. In alle eerdere instanties werd al geoordeeld dat de publicatie van de fotobiografie niet kan worden tegengegaan op basis van de portret- dan wel privacyrechten van Cruijff.

Hoger beroep Johan Cruijff tegen Uitgeverij Tirion en Guus de Jong

Het Gerechtshof Amsterdam heeft op 3 januari 2012 arrest gewezen in het hoger beroep van Johan Cruijff c.s. tegen Tirion Uitgevers en Guus de Jong (Tirion c.s.). Het hof acht de vorderingen van Cruijff niet toewijsbaar en bekrachtigde het vonnis. In het kort komt het er in deze zaak op neer dat Cruijff geen redelijk belang heeft om zich te verzetten tegen het fotoboek ‘Johan Cruijff – De Ajacied’. Omdat Cruijff in dit hoger beroep niet heeft gereageerd tegen de afwijzing van zijn merkenrechtelijke vordering, beperkt dit hoger beroep zich tot diverse aspecten van het portretrecht en privacy.

Het portretrecht geeft geen aanspraak op een exclusief exploitatierecht