Editie 2015-3

Kors van Bennekom wint inbreukproces tegen IISG

'Fotocoryfee Van Bennekom wint, maar betaalt de prijs', schreef de Volkskrant vandaag over het proces dat Kors van Bennekom heeft gewonnen tegen het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), dat 221 van zijn foto's op hun website zette en vond dat het hun taak was om kond te doen van de fotografische historie zonder daar rechten over te zijn verschuldigd.

Ondanks dat het om een overduidelijke inbreuk ging, kende de Amsterdamse rechtbank geen schadevergoeding toe aan Kors, maar moet hij wél de proceskosten van € 15.000,- betalen:
www.volkskrant.nl/beeldende-kunst/fotocoryfee-van-bennekom-wint-maar-betaalt-de-prijs~a4127873

Fotografen liggen vaak overhoop met archieven over hun rechten. Zie ook onze berichtgeving over het Gemeentearchief Rotterdam, ook het archief Leiden en andere archieven werden door fotografen aangesproken.

In dit geval is het extra zuur dat fotografen niet worden gehonoreerd en zelfs neerbuigend worden behandeld door het IISG. Het IISG beschikt over ruime fondsen, geeft erg veel geld uit aan allerlei congressen plus de franje er omheen. Ook de loodgieter wordt betaald, de fotograaf kan naar zijn geld fluiten.

Lumen Photo, nieuwe beeldbank

Ondanks de 'malaise in de fotografie' blijkt er nog steeds belangstelling voor goed beeld. En is er ook de bereidheid om in het werk van goede fotografen te investeren. Onlangs kwam er een beeldbank bij, De Beeldunie. Ook president Alfonso Gutiérrez van de internationale organisatie CEPIC (Coördination of European Picture Agencies Stock, Press and Heritage, een organisatie van zo'n duizend beeldagentschappen en fotoarchieven) laat zich in dergelijke bewoordingen uit en pleit tevens voor betere bescherming van tegen inbreuken op rechten van online beelden.

Roland Buiting, oprichter van Lumen Photo aan het woord:

Lumen Photo is Nederlands jongste beeldbureau. Onze beeldbank verschaft fotoprofessionals, art-buyers en beeldredacteuren toegang tot de collecties van getalenteerde Nederlandse en Vlaamse fotografen. In de beeldbank vind je de mooiste portretten van personalities uit binnen- en buitenland en opwindende popfotografie van toonaangevende internationale artiesten.

De stijl van onze Lumen-fotografen mag dan wild uiteen lopen, van autonoom tot corporate, van rauwe werkelijkheid tot gestileerde realiteit, wat onze fotografen verbindt is talent, een oog voor het buitengewone en het streven naar perfectie. De Lumen-fotografen behoren tot de beste in het vak. In onze eigentijdse beeldbank telt elke foto, is ieder beeld een klein (of groot) meesterwerk op zich.

Roland Buiting was voorheen beeldredacteur bij opinieblad Elsevier en weekblad Nieuwe Revu. Hij bespeurde gaandeweg een zekere onvrede bij zichzelf:

schietgebed voor een engel

schietgebed voor een engel

daar ligt ze dan
met haar benen in de lucht
haar stem onhandig
haar hand in de hoge tonen

Mexico en zijn fotografen stalen de show in PhotoEspana

Richtte PhotoEspana vorig jaar de schijnwerpers op Spanje zelf, ditmaal stond het grote Spaanse fotofestival geheel in het teken van fotografie uit Latijns-Amerika. Een terugblik.

Mexico en fotografie vormen al vanouds een haast onlosmakelijke twee-eenheid. Beroemde fotografen als Edward Weston, Paul Strand en Cartier-Bresson vonden er inspiratie voor talloze meesterwerken. Maar ook het land zelf bracht grote namen voort, zoals Manuel Álvarez Bravo en Graciela Iturbide. Niet zo vreemd dus dat Mexico een prominente plaats innam in de 17e editie van PhotoEspana die geheel in het teken stond van fotografie uit Latijns-Amerika.

Trouwe lezer Rens Kromhout zond ons een link

Fotograaf Rens Kromhout zond ons een link naar een belangwekkend Amerikaans artikel. Het betreft een onderzoek betreffende de wijze waarop het publiek zich verbindt met fotojournalistiek in het veranderend medialandschap. een studie naar de waarde van goede nieuwsfotografie.

Het onderzoek maakte deel uit van een veel groter project, gesteund door de National Press Photographers Association. De studie helpt ons te begrijpen op welke wijze mensen fotojournalistiek waarderen.

In het kort, er werd een aantal foto's voorgelegd aan willekeurige mensen die deze enkele waarderingen mee mochten geven. Enkele verrassende uitkomsten willen wij u niet onthouden.

Pieter van Gaart

Beginjaren 1990 maakte ik al kennis met Pieter van Gaart, toen hij dubbele- en meervoudige opnamen maakte van stadsgezichten, uiteraard nog geheel analoog. Vijfentwintig jaar later doet hij dat even vanzelfsprekend digitaal, en die vooruitgang is hem een zegen. Zijn recente werk is dan ook sterker en gevarieerder geworden. Toen per 6x6 opname bijhouden wat waar stond, om de volgende beelden er precies naar wens overheen te laten vallen. En bij het vergroten minutenlang doordrukken en tegenhouden, een heel gedoe. Het ging moeizaam, met veel nadenken en plannen. Nu is met Photoshop elk beeld met elk ander beeld of detail daaruit te combineren. Hij neemt nu elk beeld afzonderlijk op, en gebruikt ook (gescande) oudere foto’s en dia’s. Per opname is elk beeld te optimaliseren voor het doel. De mogelijkheden zijn oneindig veel groter, het vooraf plannen is afgenomen, de nadruk ligt nu op het combineren van geschikt materiaal uit zijn hele oeuvre.

Persoonlijk wordt universeel

Wat bleef is zijn idee van ‘doubles’. Pieter speelt met clichébeelden van de stad, en gebruikt elementen als bekende gebouwen, gevels, bruggen en torens. Als een soort ‘anker’, zodat de kijker weet: Amsterdam, of een andere stad. Het gaat er feitelijk om, dat hij de drukte en chaos, of de “rust” benadrukt, spanning aanbrengt, en eerder een impressie geeft dan een net stadsbeeld. Dit doet hij met beelden uit zijn 35-jarige praktijk als fotograaf, tientallen oude foto’s zijn in deze samenstellingen verwerkt. Wij zien een jongeman (“dat is mijn zoon”), een mooie vrouw (“dat was een toenmalige vriendin”), of een groep (“dat zijn mijn beste vrienden”), in één beeld gevat als figuranten in de chaotische stad. Voor hemzelf emotionele elementen uit zijn persoonlijke leven, tot en met de wachtkamer van de oogarts in het OLVG. In zijn beelden krijgen al die elementen een universele betekenis.

Wetsvoorstel Open Vld: aanpassing auteursrecht

Iemand neemt een selfie met het Atomium, de Totem van Jan Fabre of het Centraal Station in Brussel als achtergrond. Wanneer deze dit portret openbaar maakt kan er een probleem zijn, formeel moet er volgens de huidige wet toestemming worden verleend en moet hiervoor worden betaald. Op zich is dit niet echt houdbaar, duizenden Belgen, maar ook buitenlandse toeristen nemen selfies of maken portretten van elkaar. In de praktijk kun je in België de selfiemaker, maar ook de professionele beeldmaker, vrij gemakkelijk aanspreken. In het buitenland, waar het zogenaamde 'recht op panorama' veelal wél is toegestaan, wordt dit moeilijker. Het Belgische gerecht heeft geen enkele jurisdictie op Texel, in de Verenigde Staten, in Timboektoe of op de laagvlakte van de Opper Patagonische Alpen. Dus procederen in het buitenland, daar  waar het wettelijk is toegestaan, is natuurlijk volslagen nonsens.

Wie heeft het auteursrecht op openbare ruimte?

De stelling dat een foto van een in de openbare ruimte een reproductie is van een auteursrechtelijk werk lijkt niet echt houdbaar in dit verband. Een reproductie is per definitie een minutieuze nabootsing van een kunstwerk waarop ieder detail van het kunstwerk zichtbaar is. Een portret van een toerist met een kunstwerk op de achtergrond is per definitie wat het is, een portret. Dus geen reproductie.

Open Vld stelt terecht dat de bescherming van werken in de openbare ruimte tot absurde situaties kan leiden. "Uiteraard houden de meeste kunstenaars zich niet bezig met het opsporen van iedere reproductie. Maar het feit dat ze foto's oogluikend toestaan, neemt niet weg dat ze achteraf hun rechten kunnen doen gelden. Kijk naar het Atomium, dat in het verleden mensen en bedrijven bestookte met aanmaningen om auteursrechten te betalen." aldus de Open Vld-kamerleden Patricia Ceysens en Frank Wilryckx.

Windows 10, ongewenste connectiviteit?

De komst van Windows 10 heeft, zoals te verwachten valt, wel wat beroering veroorzaakt. De critici tuimelen over elkaar heen en het is moeilijk om de werkelijkheuid te onderscheiden van de 'verhalen'.

Bij het uitkomen van Windows 10 kan men voor wat betreft de privacyaspecten de vraag stellen of de gebruiker het volgende prima vindt:

  • Toetsaanslagen, die worden doorgestuurd naar een server;
  • De microfoon, die kan worden aangezet en meegeluisterd op afstand;
  • Een WPA netwerksleutel, die wordt gedeeld met de 'vrienden' en die deze dan ook weer delen met hun 'vrienden.'

Consumenten die hun privacy belangrijk vinden wordt aangeraden om Windows 10 niet met de aanbevolen standaardinstelling op hun computer te installeren. Bij de standaardinstallatie wordt namelijk ook een reeks internettoepassingen op de pc gezet die toegang tot veel persoonlijke gegevens krijgen, zo laat de Consumentenbond aan de hand van eigen onderzoek weten. Maar zeker bij bedrijven is het veiligheidsaspect doorslaggevend voor het al dan niet overnemen van de door M'soft aangeboden 'standaard-instellingen'.

Machines in een bedrijfssituatie wordt afgeraden aan te melden met een “Microsoft account”. Dat verhindert dat apparaten met elkaar synchroniseren via Microsoft.

De donkere kanten van België

Een keuze uit
Gepubliceerd: 8 augustus 2015

Recentelijk verschenen twee fotoboeken over Belgi

Belgische herfst

Tussen het voorjaar van 1982 en het najaar van 1985 werd België geterroriseerd door de Bende van Nijvel, een groep criminelen die moordend en rovend door de provincie Brabant trok. De Belgische fotograaf Jan Rosseel was zes jaar toen zijn vader vermoord werd door de bende, één van de 28 dodelijke slachtoffers. Dertig jaar later komt hij met een bijzonder boek dat misschien geen nieuw licht werpt op de nooit opgehelderde misdaden maar dat intrigeert van de eerste tot de laatste bladzijde.
Het drietalige boek Belgische herfst heeft als ondertitel Een geconfabuleerde geschiedenis. Confabuleren is een medische term die je kunt vertalen als 'de gaten in het geheugen opvullen', zo vertelde Rosseel bij de presentatie van zijn boek in het FoMu te Antwerpen. Daar is ook tot 4 oktober 2015 een gelijknamige tentoonstelling ingericht.

Wat te doen bij wanbetalers?

In tijden dat het wat minder gaat, zijn afnemers geneigd hun betalingen langer uit te stellen en blijven facturen langer open staan. Leveranciers die zelf ook hun rekeningen moeten betalen, durven echter vaak niet al te hard op te treden omdat ze niet willen dat hun klanten in financiële problemen komen of dat hun relatie wordt beëindigd en er in de toekomst geen bestellingen meer worden gedaan. Als die leverancier dan zelf in de problemen komt, is het te laat.

Het is over het algemeen beter om te zorgen dat rekeningen tijdig worden betaald, de ervaring van verschillende grote bedrijven leert dat als je consequent aanmaant als klanten te laat zijn met betalen of dat daar direct consequenties aan verbonden zijn (niet meer leveren voordat betaald is, rente en kosten in rekening brengen) ten goede komt van het betalingsgedrag van afnemers. Immers, al gekozen moet worden welke rekeningen het eerst betaald moeten worden, dan spelen die consequenties een rol. Een consequent debiteurenbeheer maakt ook dat je als ondernemer serieus genomen wordt.

De gevolgen van de nieuwe wet Auteurscontractenrecht voor de beroepspraktijk

“Bent u fotograaf, journalist of artiest? Dan kunt u vanaf 1 juli 2015 een hogere vergoeding claimen als uw werk een onverwacht groot succes wordt. Dat is een van de veranderingen in het auteurscontractenrecht die de positie van makers moet versterken”, zo kopt de website van de Rijksoverheid. Dat klinkt veelbelovend, maar wat betekent het nu eigenlijk voor de praktijk?

De nieuwe wet Auteurscontractenrecht is per 1 juli 2015 in werking getreden.[1] Het doel van het Auteurscontractenrecht is het versterken van de contractuele positie van makers ten opzichte van exploitanten. De belangrijkste wijzigingen voor de praktijk zal ik hieronder bespreken.

Aaron Lapeirre

'Ik kook graag,' zegt Aaron Lapeirre (1986) terwijl hij de pan op het vuur zet. 'Heb jij al gegeten?' Letterlijk 'tussen de soep en de patatten' praten we een hele avond over fotografie en over de absolute vrijheid waarmee het beoefend zou moeten worden. De zomerse avondzon streelt ons op hetzelfde terras waar ik vijftien jaar geleden zijn vader Carl heb geïnterviewd. Aaron was toen nog een puber, maar is ondertussen opgegroeid tot een zelfbewuste jongeman. Sportvliegtuigen dalen, net als toen, in glijvlucht af naar de luchthaven van Wevelgem, juist achter de tuin. De poes vlijt zich tegen mijn been aan en laat duizend haren achter op mijn zwarte broek. De schnitzel smaakt heerlijk!

Vagebond

Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers luidt noodklok dronegebruik

Met de opkomst van het dronegebruik bestuurd door ongeschoolden neemt de kans op ongelukken toe, zo stelt Piet-Hein Eldering, bestuurslid vliegtechnische zaken van de VNV en in het dagelijks leven copiloot op de Boeing 747 bij KLM: 'Het is nu wachten op een echte botsing'.

Het is geen kwestie of, maar meer een kwestie van wannéér een drone in botsing komt met een vliegtuig. Hobbyvliegers en bedrijven wagen zich steeds meer, niet gehinderd door enige kennis en ervaring, met onbemande toestellen in het luchtruim. Niet alleen de beroepsvliegers, maar ook luchtverkeersleiders, helikopterpiloten en andere professionele gebruikers in het luchtverkeer alsmede zweefvliegers lieten de afgelopen tijd in dergelijke bewoordingen van zich horen.

Beperking panoramavrijheid door EU-parlement naar de prullenbak verwezen

(herziene versie 12 juli 2015)

Op 16 juni laatstleden heeft de Commissie JURI van het Europees Parlement laten weten dat het beginsel dat naar haar mening voorafgaande toestemming van de auteur van een werk bij publicatie is vereist, noodzakelijk blijft voor commercieel gebruik van zijn werken die zich in de openbare ruimte bevinden. Dit kan het geval zijn wanneer een auteur een foto- of filmopname maakt van een plein in een stad, waarop auteursrechtelijk beschermde werken te zien zijn en deze opname daaropvolgend wordt gepubliceerd.

Verzachtende uitzonderingen in wetgeving

In principe is er al geruime tijd in een aantal landen de wetgeving op dit punt aangepast. Zo is het in een aantal landen toegestaan stadsgezichten en landschappen te fotograferen, en te publiceren, vermits de auteursrechtelijk beschermde werken niet de hoofdvoorstelling vormen van de afbeelding. Zo kunnen prentbriefkaarten en nieuwsfoto's vrijelijk worden gepubliceerd. Voor gebruik van een foto met als hoofdvoorstelling een kunstwerk of gebouw is echter toestemming vereist van de maker. Een volstrekt legitieme zaak. Immers, indien commercieel gebruik wordt gemaakt van een werk in de openbare ruimte, want dat is waar het om gaat, heeft de maker een recht op vergoeding voor het gebruik. Voorbeeld: Manneken Pis in een reclame-uiting van Coca Cola is een dergelijk commercieel gebruik.

Dit is het geval in Engeland, Spanje, Portugal, Duitsland, Nederland, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Oostenrijk en Kroatië. Enkele landen hebben echter dergelijke specifieke bepalingen (nog) niet in de wetgeving opgenomen, zoals Frankrijk en Italië.

Vrijheid van panorama; een belangrijk gemeengoed straks verleden tijd?

Het Europees Parlement zal vandaag, 9 juli, stemmen over de hervorming van de Europese auteursrechtregelgeving. Die hervorming houdt onder meer een wijziging van het zogenaamde ‘recht op panorama’ in.
Naar aanleiding van deze mogelijke wijziging ontvangen we regelmatig vragen vanuit de praktijk. Met dit artikel zal ik in kaart brengen welke regelgeving er in Nederland geldt ten aanzien van het fotograferen van panorama’s en wat voor consequenties de voorgenomen wijziging voor het auteursrecht in Europa kan meebrengen.

Al eerder schreef ik een artikel over de Nederlandse regelgeving met betrekking tot het fotograferen van panorama’s of objecten die zich in de openbare ruimte bevinden.
Artikel 10 Auteurswet beschermt zowel foto’s als bouwwerken of beeldhouwwerken. Artikel 18 Aw geeft hierop verduidelijking; je mag –kort gezegd- foto’s maken van bouwwerken of beeldhouwwerken die zich permanent in de openbare ruimte bevinden.[1]

Een aantal do’s en don’ts bij het fotograferen van gebouwen en beeldhouwwerken

Wat mag je als fotograaf wel en wat mag niet conform de auteurswet als het gaat om het fotograferen in de zogenaamde ‘openbare ruimte’ waarbij het vaak gaat om het maken van foto’s van gebouwen en beeldhouwwerken?
Een korte handleiding.

De wettelijke basis

De auteurswet somt in artikel 10 een aantal categorieën op waarbinnen auteursrechtelijke bescherming wordt verkregen. Hier worden onder andere ‘fotografische werken’ genoemd, maar ook ‘bouw- en beeldhouwwerken’ staan genoemd in het artikel.
De vraag die dan nog wel eens rijst binnen de praktijk is of deze twee categorieën elkaar niet kunnen ‘bijten’. Want als ze beiden voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen, mag je dan wel een foto maken van een gebouw of een beeld?

Vrijheid van panorama

Vraag aan uw Europese afgevaardigden om uw rechten te beschermen

Het is niet te laat om op te komen voor uw rechten. Deze week zal op de plenaire zitting over de vrijheid van panorama worden gestemd.

Stuur tweets!

Op twitter werd een bijzonder agressieve campagne gestart om de vrijheid van panorama te veralgemenen.
Neem geen deel aan steriele polemieken, maar laat uw stem horen:

Ik ben een auteur en verdedig de vrijheid van iedereen, maar ik weiger het commerciële gebruik van mijn werken zonder mijn toestemming te aanvaarden! #FoP
Je suis auteur, je défends la liberté mais refuse l’exploitation commerciale de mes œuvres sans autorisation ! #FoP
As an author, I fight for freedom but I refuse the commercial use of my works without my authorisation! #FoP

Vakorganisaties willen rechtszaak aanspannen tegen De Persgroep

De vakorganisaties NVJ, DuPho en de FLA hebben gedreigd De Persgroep voor de rechter te dagen wanneer De Persgroep geen overleg wil voeren over haar nieuwe inkoopvoorwaarden voor freelancers. Tot dusver heeft De Persgroep geen enkele interesse de op 1 juni aangepaste voorwaarden te bespreken met deze organisaties die namens hun achterban overleg willen.

De organisaties schrijven in hun uitnodiging onder meer: ‘Het doel van dit overleg is de Algemene Voorwaarden zodanig te wijzigen dat voornoemde bezwaren (zoals overdracht van rechten en het verbod voor anderen te werken evenals de 'contractbreuk' om je door Pictoright te laten vertegenwoordigen, red) worden weggenomen. Deze uitnodiging ontvangt u tevens in het kader van artikel 6:240 Burgerlijk Wetboek dat ons als beroepsverenigingen de mogelijkheid biedt de Algemene Voorwaarden door de rechter te laten toetsten. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat het zover niet hoeft te komen en hoop ik dat wij elkaar op 2 juli treffen voor een constructief overleg.’

There is no cloud. Only other people's servers

In feite is het de wereld op zijn kop. Een cloudboer die ik onlangs sprak stelde: 'Wil je optimale zekerheid en veiligheid, dan moet je lokaal een back-up van je cloud hebben staan.' Zoiets als een zwemband met een ingebouwde reddingssloep. Kom nou toch...

Wat mij opvalt en ook in mijn mening over de cloud sterkt is dat vooraanstaande mensen uit het ICT-vak in mijn omgeving vrijwel zonder uitzonderingen stellen dat je met gevoelige gegevens, zoals ook foto's en zakelijke documenten, ver weg van de cloud moet blijven. Niet alleen vanwege de hackers maar ook vanwege de vaak buitenlandse overheden.

En waar hebben wij het over? Niet over Big Data. Het archief van een fotograaf stelt weinig voor. Zelfs bij fotoarchieven past alles op een beperkt aantal harddisks. 60 Terabyte? 30 harde schijven van 2 Terabyte.

Uw reprografierechten 2014

Wij contacteren u zoals elk jaar om u te vragen om het gebruik van uw werken in papieren publicaties aan te geven.

Via deze aangifte maakt u aanspraak op de vergoeding die de Belgische wetgeving voorziet voor auteurs voor de kopies die er van hun gepubliceerde werken worden gemaakt.

Het is van belang dat u al uw publicaties uit 2013 voor30 november 2015 aangeeft.

Vul uw aangifte in

De snelste en eenvoudigste oplossing om uw werken aan te geven, is het online invullen en indienen van uw aangifte. Het volstaat om via www.sofam.be en te klikken op "online aangifte".

Indien u toch voor de "papieren" aangifte van uw visuele werken kiest, kan u ook terecht op onze website, in de rubriek Reprografie.

Tot uw dienst

Voor bijkomende uitleg, of indien u moeilijkheden ondervindt bij het indienen van deze aangifte, aarzel niet contact met ons op te nemen (02 726 98 00).