Editie 2019-2▼

Op reis door het België van Simon Vansteenwinckel

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 juni 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het fotoboek 'Platteland' van de Belgische fotograaf Simon Vansteenwinckel.

Liefhebbers van friet die graag wat meer te weten willen komen over hun lekkernij kunnen in Brussel terecht in een echt Musée de la Frite ofwel Museum van de Friet, ook wel Frietkotmuseum genoemd. De organisatie die erachter zit, Home Frit' Home, heeft er ook de beschikking over een galerie waar kunstenaars hun eigen visie geven op België. En tot begin mei 2019 was daar de tentoonstelling 'Platteland' te zien van de Belgische fotograaf Simon Vansteenwinckel. Bij gelegenheid daarvan gaf Home Frit' Home een fraai uitgevoerd boek uit met dezelfde titel.
Er bestaan talloze Belgen. Dat van Vansteenwinckel is op de eerste plaats zwart-wit omdat hij in zwart-wit fotografeert. Daarnaast is het een België waar regelmatig eerder de donkere dan de lichte kanten van het leven te zien zijn, en waar het eerder avond of nacht is dan overdag. Bovendien houdt de fotograaf er kennelijk van zijn al of niet grofkorrelige taferelen extra donker af te drukken. Wat vaak vervreemdend of mysterieus werkt.

De auteursrechthebbende bij een dienstverband

In het Nederlandse auteursrecht is het uitgangspunt dat de maker de auteursrechthebbende is op zijn werk.[1] Op dat uitgangspunt bestaan uitzonderingen. In deze bijdrage wil ik nader ingaan op een belangrijke uitzondering, namelijk de uitzondering bij een dienstverband.[2] Deze uitzondering is opgenomen in art. 7 Aw.

Aangifte van werken uitgezonden op televisie

Auteursmaatschappij Sofam roept haar aandeelhouders op aangifte te doen van werken.

Wij nodigen u dus uit om uw werken die in 2017 of 2018 op televisie werden uitgezonden, aan te geven. Uiteraard dient u de werken die u in het verleden al aangaf niet opnieuw op te geven.
Belangrijk om weten: U heeft recht op een vergoeding voor de kabelrechten, zelfs al stond u in een contract uw uitzendrechten af.
Vul het aangifteformulier in  om het gebruik van uw werken (werken van grafische of plastische kunst, foto’s, audiovisuele werken) op een televisiezender aan te geven. Aangeslotenen bij SOFAM hebben bericht gekregen van deze aangifte.

Wij vestigen uw aandacht op de volgende punten

  • Geef alleen uitzendingen aan die u nog niet eerder hebt aangegeven.
  • Wat audiovisuele werken betreft, dient de auteur die rechten opeist voor een audiovisueel werk te kunnen bewijzen dat hij coauteur is van het werk.

Wij vragen u het aangifteformulier in te vullen voor 30 juni 2019.

Freelance journalisten pakken De Persgroep aan

De freelance (foto)journalisten Britt van Uem (Tubantia) en Ruud Rogier (Brabants Dagblad) hebben een belangrijke stap in de rechtszaak tegen De Persgroep gezet. Inzet van de rechtszaak is een billijk tarief dat in overeenstemming is met wat journalisten in vast dienstverband verdienen. Nu krijgen deze freelancers gemiddeld 16,50 euro per uur, terwijl (foto)journalisten in vast dienstverband met een vergelijkbare staat van dienst 60 à 80 euro per uur verdienen. In het tussenvonnis dat vandaag verscheen, zegt de rechter dat het voor de bepaling of een vergoeding al dan niet billijk is relevant is wat een freelance (foto)journalist per uur aan een opdracht verdient. Nu betalen media niet per uur maar per woord of per foto of foto-opdracht. Relevant is volgens de rechter ook wat journalisten in loondienst voor datzelfde werk verdienen. Dat de rechter deze twee omstandigheden mee laat wegen bij het bepalen van een billijke vergoeding is nieuw.

De Persgroep weigerde de zaak bij de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht te laten behandelen. Dit lijkt onfris te ruiken, maar dat schijnt bij De Persgroep wel vaker zo te zijn wanneer het over freelancers gaat.

Tijdens de rechtszaak op 3 april jl. tegen de freelancers Britt van Uem en Ruud Rogier stelde Bart Verkade, directeur van de Persgroep Nederland, dat de waarschijnlijk door hemzelf uitgevonden ‘exploitatiewaarde’ het criterium was voor het vaststellen van een billijke beloning. Als dat ook wordt gehanteerd bij regioredacteuren in vaste dienst, zou dit salaris naar berekening hun salaris waarschijnlijk uitkomen op nog geen € 15.000 per jaar.

Britt van Uem wil 49 cent per woord voor haar schrijfwerk in plaats van de huidige 13,4 cent. Ruud Rogier wil 150 euro per foto in plaats van 42 euro. Als de rechter daar in mee gaat kost dat de Persgroep ongeveer 2800 euro.

Het belangrijke verschil tussen toestemming en toestemming

Naar aanleiding van het vonnis van de Rechtbank Noord-Holland van 22 mei 2019 wil ik in deze bijdrage graag het gebruik van een met toestemming gemaakte portretfoto.[1] Ik zal daarbij allereerst een korte samenvatting van de zaak geven, vervolgens ingaan op de juridische aspecten van toestemming bij het maken en publiceren van een portret en tot slot zal ik een conclusie geven.

Eiser in deze zaak werkte als pakketbezorger bij het inmiddels failliete Parcelplus B.V. Parcelplus B.V. voerde opdrachten uit voor Logistics (deel van de PostNL groep). Van eiser zijn foto’s gemaakt in zijn werkkleding. Deze foto’s zijn vervolgens door Logistics gebruikt in een reclamecampagne waarbij ze op busjes en vrachtwagens zijn geplaatst, op internet en in een reclamespot te zien waren. Eiser stelt dat hij slechts toestemming heeft gegeven voor intern gebruik van de foto’s. Logistics stelt dat eiser (onbeperkt) toestemming heeft gegeven voor het gebruikt van de foto’s

Unieke fotoboekenserie krijgt boeiend vervolg

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 mei 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' van Michel Szulc-Krzyzanowski.

Na een geslaagde crowdfundingsactie via 'voordekunst' is het fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski (Oosterhout, 1949) gelukt een nieuw deel toe te voegen aan zijn unieke Henny-project. Met dank aan de Bredase vormgever Björn Roetman die als uitgever optrad. Op 10 mei werd het boek 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' gepresenteerd in Breda. Helaas was Henny zelf er niet bij. Om gezondheidsredenen, zo werd gezegd. En wie het boek gelezen heeft, kan zich daar wel iets bij voorstellen.

Ariana Grande aangeklaagd voor gebruik van ‘haar eigen’ foto

In mei 2019 was Ariana Grande in het nieuws in verband met een auteursrechtelijk geschil.[1] Kort samengevat heeft zij een aantal foto’s van de fotograaf Robert Barbera (die hij van haar op straat had gemaakt), zonder zijn toestemming, op haar Instagram geplaatst. Ariana Grande heeft op Instagram met zo’n 154 miljoen volgers een groot bereik. De desbetreffende foto’s verkregen in totaal 3.392.035 likes.[2]

In deze bijdrage wil ik deze kwestie graag naar Nederlands recht bespreken. Ik ga er hierbij vanuit dat de foto’s auteursrechtelijk beschermd zijn.[3] De foto’s zijn dan intellectueel eigendom van de maker, Robert Barbera. Ex. art. 1 Aw komt hem het exclusieve recht toe om dit werk openbaar te maken en te vermenigvuldigen.

Het plaatsen van de foto’s op Instagram is een openbaarmaking waarvoor Ariana Grande dus toestemming had moeten verkrijgen. Dat heeft zij niet gedaan. Hiermee maakt zij inbreuk op de rechten van Robert Barbera.[4]

Foto kroongetuige is per abuis door OM verspreid

Begin mei 2019 heeft het OM per abuis een foto van Tony de G. die dient als kroongetuige in een zaak tegen motorclub Caloh Wagoh verspreid.[1] Eind april 2019 was het OM tevens in het nieuws in verband met een vergelijkbaar geval.[2] Onno de Jong de advocaat van Tony de G., verklaarde hierover als volgt: ‘Het is niet erg handig en het is niet goed te maken. Bovendien is er geen wettelijke basis voor het terugvragen van deze foto’s. Dus dat gaat vast niet lukken.’[3]

Men kan zich echter afvragen of geen beroep zou kunnen worden gedaan op het portretrecht. Ex. art. 21 Aw kan de geportretteerde zich immers verzetten tegen openbaarmaking van een foto voor zo ver hij daarbij een redelijk belang heeft. Duidelijk lijkt mij dat een getuige in een dergelijke zaak een belang heeft bij het verzetten tegen een openbaarmaking van zijn foto.

Nieuwe zoekmachine Creative Commons

Eind april 2019 heeft de non-profit organisatie Creative Commons, die zich inzet voor vrij gebruik van creatief werk, een zoekmachine uitgebracht met de naam CC Search.[1] Via deze zoekmachine kan men in een database van zo’n 300 miljoen afbeeldingen met een zogenaamde Creative Commons licentie zoeken.[2] Deze afbeeldingen zijn dan vrij (dat wil zeggen zonder verdere toestemming en zonder betaling) te gebruiken, maar aan de licentie kunnen bepaalde voorwaarden verbonden zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan naamsvermelding, uitsluitend niet commercieel gebruik en / of een verbod op afgeleide werken.[3] Men dient alert te zijn op deze voorwaarden, anders zou er alsnog inbreuk gemaakt kunnen worden op de rechten van de maker.

Het sterkste bewijs van uw positie als auteursrechthebbende

In mijn eerdere artikel met betrekking tot het vastleggen van auteursrecht heb ik reeds enkele praktische tips gegeven omtrent het bewijzen van de hoedanigheid als auteursrechthebbende.[1] Niet alle opties die ik heb gegeven hebben gelijke bewijskracht. In deze bijdrage wil ik daarom nader ingaan op de opties die de sterkste bewijskracht hebben. Hieraan liggen de wettelijke vermoedens ex. art. 4 lid 1 en 8 Aw ten grondslag.

Het uitgangspunt ten aanzien van bewijs in het burgerlijk recht, dat wil zeggen het recht dat de verhoudingen tussen (rechts)personen regelt, is wie stelt bewijst.[2] Indien u als auteursrechthebbende iemand die inbreuk maakt op uw auteursrechten aanspreekt, zult u ook het bewijs daarvan moeten leveren. Niet alleen het bewijs dat er sprake is van een inbreuk maar ook moet u (kunnen) bewijzen dat u de auteursrechthebbende bent van een bepaald werk, zoals bijvoorbeeld een bepaalde foto.[3]

In de Auteurswet is een rechtsvermoeden opgenomen, namelijk in art. 4. Lid 1 Aw. Dit artikel luidt als volgt:

Foto met mobiele telefoon

Op 15 maart 2019 heeft de rechtbank Amsterdam vonnis gewezen in een interessante zaak.[1] In deze zaak heeft een amateur fotograaf tijdens een uitvoering van de musical ‘The Bodyguard’ een foto gemaakt. Deze foto had de amateurfotograaf gemaakt met een mobiele telefoon. Een van de vragen die aan de orde kwam: is het voor de auteursrechtelijke bescherming relevant of de foto met een mobiele telefoon is gemaakt.

Fotografische ontmoetingen van Alec Soth

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 april 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'I know how furiously your heart is beating', het nieuwe boek van Alec Soth.

Een erker badend in een zacht licht. Voor het raam een parkietje dat wellicht vrij mag rond vliegen in de kamer. Het vogeltje kijkt niet door het raam naar buiten maar misschien wel naar de fotograaf. Op een vensterbank liggen een paar kleine boeken, waarschijnlijk gebedsboeken. Over de hele foto lijkt een sfeer te hangen van een stille zondagmorgen.
Op deze manier zou je de foto kunnen beschrijven die helemaal aan het begin staat, nog vóór de titelpagina, van het nieuwe fotoboek van de gevierde Amerikaanse fotograaf Alec Soth. De titel 'I know how furiously your heart is beating' is ontleend aan een gedicht van Wallace Stevens. Soth is vooral bekend geworden sinds de publicatie van zijn boek 'Sleeping by the Mississippi' (2004), door Martin Parr en Gerry Badger in The Photobook, deel 2, geprezen als 'a poetic and dark book, full of quiet, lyrical and poignant pictures that touch us more deeply with every viewing'.

World Press Photo: De winnende camera

Je zou er zo overheen lezen. Dat deed ik dan ook. Minuten later viel mij in dat er iets niet klopte, gelukkig kon ik het Spaanse artikel nog terugvinden. De kop van het artikel die naar een site verwees luidde letterlijk ‘De Camera’s die de Winnende Foto’s Maakten van de World Press Photo 2019’.

Het was een fraai vormgegeven maar toch obscure internetsite met als naam 'Photolari'. Nu weet ik wel een beetje de weg in het Spaans, maar niet zo ver dat ik Photolari zou kunnen vertalen. Of toch wel, misschien?. Ik besloot daarom ‘PhotoLarie' als Nederlandse vertaling aan te houden.

Camera’s winnen namelijk geen fotowedstrijden. Dit deed mij meteen denken aan de reclamecampagne van enkele jaren geleden, met als schreeuwerige kop ‘Fotoacademie wint de Zilveren Camera’, of misschien was het wel de Word Press Photo. Wanneer je verder las wist je namelijk hoe het zat. Iemand die een fotocursus had gevolgd (ja, en ook nog een op ‘HBO niveau’) had namelijk die prijs gewonnen. Overigens zeer terecht.

Auteursrecht bij niet openbaar archief

Onlangs sprak ik iemand die onderzoek had gedaan naar haar familiebanden. Zij kwam erachter dat er bij het CBG (Centrum voor familiegeschiedenis) te Den Haag een foto aanwezig was van een voorouder die reeds geruime tijd overleden is en waarvan zij zelf geen foto’s heeft. Deze foto is opgenomen in een niet openbaar archief betreffende oorlogsmisdadigers. Tijdens een bezoek aan het CBG heeft zij de foto kunnen zien. Zij had graag een kopie willen maken omdat dit de enige (bekende) foto is van deze voorouder. De medewerkers van het CBG informeerden haar dat het maken van kopieën niet toegestaan is. Zij vroeg mij wat de juridische grondslag van dit verbod is.

Hoe legt u uw auteursrecht vast?

U heeft een geweldig idee voor een foto, u weet al precies welke lens het beste is en op welk moment van de dag het licht optimaal is voor de foto. Vervolgens maakt u van uw idee een realiteit en vraagt u zich af: hoe kan ik vastleggen dat dit mijn foto is?[1]

USB 4 arriveert einde dit jaar

De USB Promoter Group kondigde recent de specificaties aan voor USB 4, die veel verbeteringen laten zien (PDF). De nieuwe versie is gebaseerd op Intel’s Thunderbolt-architectuur, waardoor de bandbreedte van de huidige USB-specificatie verdubbelt. Ook kan USB 4 meerdere data- en displayprotocollen tegelijk afhandelen en kent hogere overdrachtssnelheden, een betere stroomaflevering en een herzien datastroombeheer.
Naar verwachting wordt aan het eind van dit jaar de USB 4 standaard officieel vrijgegeven.

De kenmerken •

  • Tot aan 40 Gbps dataoverdrachtssnelheden met two-lane kabels, overeenkomend met de snelheden van Thunderbolt 3.
  • Betere videoprestaties dankzij toewijzen van systeembronnen gebaseerd op overdrachtsbehoefte.
  • Thunderbolt 3-compatibiliteit, afhankelijk van de USB 4 implementatie.
  • USB 4 gebruikt type C-poorten.
  • Wellicht klinkt dit alles tricky, maar je hoeft er in de praktijk weinig voor te doen, het is een soort USB 3 maar dan gewoon nog beter.

Er zijn verschillende types USB, hieronder volgen de kenmerken van de huidige typen •

  1. SuperSpeed USB ofwel USB 3.1 Gen 1, USB 3.2 1: 5Gbps
  2. SuperSpeed USB 10Gbps, USB 3.1 Gen 1, USB 3.2 2: 10Gbps
  3. SuperSpeed USB 20Gbps, USB 3.2 2x2 20Gbps
  4. Thunderbolt 3: 40Gbps
  5. USB 4: 40Gbps

Ingrijpende wijzigingen voor de auteursrechthebbende op komst (2)

De Europese richtlijn met de naam: “auteursrechten in de digitale eengemaakte markt” (hierna: richtlijn), ook wel aangeduid als “linktax en uploadfilter”, is na veel discussie aangenomen door het Europees Parlement.[1] Deze richtlijn zal grote invloed hebben op het online gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal zoals o.a. uw foto’s. De meest relevante nieuwe regels uit deze richtlijn zien voornamelijk op het gebruik van auteursrechtelijk beschermd materiaal door platforms. Denk hierbij bijvoorbeeld aan YouTube, Instagram of Facebook. Ik zal nu allereerst de richtlijn en de betekenis daarvan voor u bespreken, vervolgens zal ik ingaan op de meest controversiële artikelen van het voorstel en tot slot zal ik een samenvatting en een vooruitblik geven. Hierbij zal ik met het oog op de leesbaarheid enkele delen uit mijn eerdere artikel over deze richtlijn herhalen.[2]

Na Professional Imaging begint de lente

Een groot aantal van ons zit nog uit te blazen van de 20e Professional Imaging. En dan komt het volgende evenement al, 1 april. Eerlijk gezegd gaat dit traditioneel gepaard met grappen, maar ik heb hier dit jaar eigenlijk weinig van gemerkt. Hoewel. De beste 1 aprilgrap vind ik dat premier Rutte heeft gezegd dat Nederland er financieel op vooruit gaat.

Een andere 1 aprilgrap de ik erg sterk vond is de grap van Thierry Baudet die onomwonden met grote stelligheid verklaarde dat hij de volgende minister-president is.

Over de Brexit kun je geen 1 aprilgrappen maken, die gaat of wel door (hard dan wel zacht) of niet door. Duidelijk een minder goede bodem voor een sterke grap.