Exploitatierecht▼

Vraagstuk naar aanleiding van gerestaureerde foto’s

Laatst kreeg ik een vraag uit de praktijk. De vraagsteller exploiteert een commerciële beeldbank. In die beeldbank zitten o.a. foto’s uit een archief met rechtenvrije foto’s. Voordat die foto’s worden aangeboden worden zij – soms – gerestaureerd en bewerkt. Deze vraagsteller heeft vernomen dat men na restauratie of bewerking van een bestaande foto, het auteursrecht verkrijgt over de bewerkte versie en vroeg mij of dat klopt. Dat leek mij een leuk en relevant onderwerp voor een bijdrage.

Ik wil in deze bijdrage eerst kort ingaan op het bewerken van een foto, dan op de auteursrechtelijke bescherming van het bewerkte beeld, daarna zal ik enkele praktische tips geven en tot slot zal ik deze bijdrage samenvatten.

In beginsel mag u een werk niet bewerken, althans niet zonder toestemming van de maker. Doet u dat wel dan maakt u – waarschijnlijk – inbreuk op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten van de maker art. 25 lid 1 sub c jo d Aw. Namelijk door het maken van een kopie, het wijzigen van het werk door de bewerking ervan, of omdat mogelijk sprake is van verminking.

De auteursrechthebbende bij een dienstverband

In het Nederlandse auteursrecht is het uitgangspunt dat de maker de auteursrechthebbende is op zijn werk.[1] Op dat uitgangspunt bestaan uitzonderingen. In deze bijdrage wil ik nader ingaan op een belangrijke uitzondering, namelijk de uitzondering bij een dienstverband.[2] Deze uitzondering is opgenomen in art. 7 Aw.

De gevolgen van de nieuwe wet Auteurscontractenrecht voor de beroepspraktijk

“Bent u fotograaf, journalist of artiest? Dan kunt u vanaf 1 juli 2015 een hogere vergoeding claimen als uw werk een onverwacht groot succes wordt. Dat is een van de veranderingen in het auteurscontractenrecht die de positie van makers moet versterken”, zo kopt de website van de Rijksoverheid. Dat klinkt veelbelovend, maar wat betekent het nu eigenlijk voor de praktijk?

De nieuwe wet Auteurscontractenrecht is per 1 juli 2015 in werking getreden.[1] Het doel van het Auteurscontractenrecht is het versterken van de contractuele positie van makers ten opzichte van exploitanten. De belangrijkste wijzigingen voor de praktijk zal ik hieronder bespreken.

Oog op Nederland voor een stralende toekomst

Het belooft erg veel. 'Duizenden bezoekers per maand op jou blog en een leuke boterham bijverdienen.' Maar dan aarzel ik even. Ik eet eigenlijk al te veel leuk brood, waarom zou ik dit er dan nog bij gaan verdienen? Maar alla, goede bui, niet meteen te somber denken.

'Oogopnederland.nl is april 2014 gestart en heeft reeds één jaar later al 25 actieve OogOp-blogs door heel Nederland met enkele tienduizenden unieke bezoekers per maand.' In een jaar tijd gegroeid, van Oldenzaal tot Zandvoort. Nog niet in het Noorden en zuiden van het land maar dat komt nog, met deze snelle groei valt het ook niet bij te houden. Over tien jaar zit het land vol.

'Ben je een ondernemende fotograaf en heb je interesse om een Oogopblog bij te gaan houden? Klik op de button of de banner rechts om je aan te melden.' Ja, wat houdt mij tegen, misschien kan ik ook taart of friet bij verdienen in plaats van brood. Want er is nogal wat weg te geven.

HyperLinken, framen en embedden: is linken naar auteursrechtelijk materiaal nu altijd toestaan?

Het Hof van Justitie (EU)[1] heeft 13 februari 2014 in een nu al spraakmakende zaak geoordeeld dat een hyperlink geen mededeling aan een nieuw publiek is en het plaatsen van een hyperlink niet inbreukmakend. Dit was echter niet het spraakmakende element in deze kwestie: het Hof lijkt namelijk te oordelen dat embedden zonder toestemming ook mag.

Een aantal Zweedse journalisten heeft Retriever Sverige AB aangesproken doordat zij schade menen te hebben geleden omdat op de website www.retriever-info.com aanklikbare links zijn geplaatst die doorverwijzen naar krantenartikelen waarop zij de auteursrechten hebben. Retriever is een zogenaamde aggregatiewebsite waarop nieuws uit verschillende media verzameld wordt en opnieuw beschikbaar wordt gesteld, door middel van het tonen van de kop en de eerste alinea’s. Ook zijn de artikelen geheel te lezen door op de hyperlinks te klikken. Men wordt dan doorverwezen naar de website van de betreffende krant (of ander medium).

Professionele voetbalspelers en het portretrecht

In navolging van de kwestie Cruijff/Tirion (lees hier meer) heeft de Nederlandse rechter (Gerechtshof Amsterdam, 10 december 2013 [1]) zich wederom gebogen over het portretrecht van professionele voetbalspelers.

Diverse spelersverenigingen hebben zich op het standpunt gesteld dat de spelers zich op grond van hun portretrecht (artikel 21 Aw) kunnen verzetten tegen de openbaarmaking van hun portret door uitzending van beelden van nationale of internationale voetbalwedstrijden.

Het Gerechtshof te Amsterdam volgt de spelersverenigingen niet in deze stelling. Het Hof bevestigt, in navolging van de kwestie Cruijff/Tirion (Hoge Raad, 14 juni 2013 [2]), dat het portretrecht geen absoluut verbodsrecht behelst. De geportretteerde kan zich verzetten tegen het openbaar maken van zijn portret zonder zijn toestemming voor zover hij daarbij een redelijk belang heeft.

Don Johan en het gevecht tegen de windmolens

Op 14 juni werd er door de Hoge Raad een arrest gewezen in een al lang lopende zaak tussen Johan Cruijff enerzijds als eiser en Uitgeverij Tirion en Guus de Jong (79) anderzijds als verweerders. Hoewel het arrest van groot belang is was deze eigenlijk al min of meer te voorzien. Het is een grondig gemotiveerd arrest waarin de Hoge Raad zich ook uitspreekt over haar overwegingen die bijzonder waardevol zijn.

Geschiedenis

Internationaal sportfotograaf Guus de Jong (79), die een van de meest uitgebreide archieven heeft met een focus op voetbal en wielrennen  werd benaderd door Uitgeverij Tirion om beelden te leveren voor een fotoboek over Johan Cruijff met biografische inslag.

Johan Cruijff heeft echter heel merkwaardige ideeën over fotoauteursrecht, zo schijnt hij ooit tegen Johan Derksen van Voetbal International te hebben gezegd over foto’s waar hij op staat afgebeeld: ‘Die zijn van mij want ik sta er op.’ Cruijff is echter een publiek persoon en heeft net zo veel auteursrechten op dergelijke foto’s als onze Z.K.H. Willem Alexander op de foto’s die voor de media aan het hof zijn gemaakt.

Hoger beroep Johan Cruijff tegen Uitgeverij Tirion en Guus de Jong

Het Gerechtshof Amsterdam heeft op 3 januari 2012 arrest gewezen in het hoger beroep van Johan Cruijff c.s. tegen Tirion Uitgevers en Guus de Jong (Tirion c.s.). Het hof acht de vorderingen van Cruijff niet toewijsbaar en bekrachtigde het vonnis. In het kort komt het er in deze zaak op neer dat Cruijff geen redelijk belang heeft om zich te verzetten tegen het fotoboek ‘Johan Cruijff – De Ajacied’. Omdat Cruijff in dit hoger beroep niet heeft gereageerd tegen de afwijzing van zijn merkenrechtelijke vordering, beperkt dit hoger beroep zich tot diverse aspecten van het portretrecht en privacy.

Het portretrecht geeft geen aanspraak op een exclusief exploitatierecht

JA, MAAR…

Inleiding

Wie regelmatig met opgroeiende kinderen te maken heeft, weet het. Stel een vraag, spreek ze ergens op aan of doe een simpele mededeling en de reactie is standaard: JA MAAR….

Wil je zo even je speelgoed opruimen? Ja, maar …. ik ga er straks weer mee verder spelen, het ligt toch niet in de weg, ìk heb er niet mee gespeeld.
Ik vind het niet goed dat jullie koekjes gebakken hebben toen ik niet thuis was. Ja, maar….. we wisten niet dat het niet mocht, we dachten dat je het wel goed zou vinden, je vindt ze toch lekker, we ruimen echt de keuken wel op, we gaan ze straks naar oma brengen.
We gaan zo eten. Ja, maar…. ik heb nog geen honger, ik wil even dit computerspelletje afmaken.