Kehrer Verlag

Uit het rijke leven en werk van Stephan Vanfleteren

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 november 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Present', het prachtige oeuvre-overzicht van Stephan Vanfleteren.

De eerste keer dat ik van de fotograaf Stephan Vanfleteren (1969) hoorde, was toen ik zijn boek 'Belgicum' onder ogen kreeg. Ik was overdonderd, zoals ik ooit overdonderd was door het fotoboek 'Sweet Life' van Ed van der Elsken. Ik kreeg sterk het gevoel dat hier een vergelijkbare grootheid op het podium van de fotografie was verschenen.
'Belgicum' kwam uit in 2007. En de boeken die Vanfleteren sindsdien gepubliceerd heeft alsook de bijbehorende exposities, hebben zijn ster alleen maar hoger doen rijzen. Dat wordt ook nog eens met grote overtuigingskracht bevestigd in het FoMu te Antwerpen waar tot en met 1 maart 2020 de overzichtstentoonstelling 'Present' te zien is. Nooit eerder heeft het museum alle ruimte vrij gemaakt voor een tentoonstelling van één fotograaf. En voor Vanfleteren zelf is het ook de eerste grote overzichtstentoonstelling. Ruim 450 foto's worden getoond.

Een ongewoon boek over schietdrama's in de VS

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 oktober 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee zeer uiteenlopende boeken: 'American Origami' van Andres Gonzalez en 'Polar Bears' van Jochen Raiss.

Het is bepaald geen fotoboek van twaalf in een dozijn. Niet alleen vanwege het onderwerp, maar ook en vooral vanwege de manier waarop dat onderwerp in beeld is gebracht. En de vormgeving speelt daarbij een grote rol. Ik heb het over 'American Origami' van Andres Gonzalez – over zeven schietpartijen die afgelopen twee decennia plaats vonden op Amerikaanse scholen en universiteiten waarbij 119 doden vielen en 100 gewonden.
Op het eerste gezicht – dat is althans mijn ervaring – ziet het boek er niet aantrekkelijk uit: een tamelijk dik pak papier in een kartonnen kaft, bijeengehouden door nietjes. Het doet aan een dossiermap denken en dat is het in zekere zin ook wel, zo blijkt als je begint te bladeren.

Over fotokunst en twee Leica-pioniers

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 september 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Fotografie wordt Kunst Photo-Secession in Holland 1890-1937' en 'Dr. Paul Wolff & Tritschler Light and Shadow – Photographs from 1920-1950'.

Tot en met 8 december 2019 loopt in het Fotomuseum Den Haag de tentoonstelling 'Fotografie wordt Kunst. Photo-secession in Holland 1890-1937'. Er verscheen een aardige catalogus met een essay van Maartje van den Heuvel, conservator fotografie bij de Bijzondere Collecties van Universitaire Bibliotheken Leiden.
Tentoonstelling en catalogus bevestigen opnieuw hoe rijk de fotocollectie van de Leidse universiteit is. Alle foto's, voornamelijk vintage prints, zijn afkomstig uit die collectie en staan in de catalogus zoveel mogelijk in het originele formaat afgebeeld.
Onder de vroegste kunstfotografen bevonden zich diverse kunstschilders. George Breitner is een voorbeeld, veel bekender dan de landschapsschilder Louis Apol van wie een paar prachtige foto's (onder meer van een vrouw in een besneeuwde bomenlaan) opgenomen zijn.

Een opwindende fotografische reis samen

Een keuze uit
Gepubliceerd: 29 juli 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The Best of LensCulture – Vol. 3.

Het wereldwijd opererende platform LensCulture werd in 2004 opgericht met het doel om de beste fotografische talenten te ontdekken en onder de aandacht te brengen van fotografieliefhebbers. Via een webmagazine en sociale media bereikt men naar eigen zeggen maandelijks meer dan drie miljoen mensen. De organisatie helpt fotografen bij het ontwikkelen van creatieve en professionele talenten en sponsort bovendien een grote, jaarlijks terugkerende fotowedstrijd.

In 2017 verscheen bij Schilt Publishing het overzichtswerk The Best of LensCulture – Vol.1. Vorig jaar volgde het tweede deel. En onlangs kwam deel 3 uit met zo'n 200 foto's van 165 fotografen uit 38 landen.

Waren er vorige keer vier prijscategorieën, ditmaal zijn het er zes. Nieuw zijn de Visual Storytelling Awards, de Black & White Photography Awards en de Art Photography Awards. Alleen al de namen van diverse juryleden maken duidelijk dat het om een prestigieuze wedstrijd gaat. Zo zaten deze keer gerenommeerde fotografen als Todd Hido, Nadav Kander en Cristina de Middel in de jury naast leidende figuren van toonaangevende uitgeverijen, fotobladen en fotogaleries.

Op reis door het België van Simon Vansteenwinckel

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 juni 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het fotoboek 'Platteland' van de Belgische fotograaf Simon Vansteenwinckel.

Liefhebbers van friet die graag wat meer te weten willen komen over hun lekkernij kunnen in Brussel terecht in een echt Musée de la Frite ofwel Museum van de Friet, ook wel Frietkotmuseum genoemd. De organisatie die erachter zit, Home Frit' Home, heeft er ook de beschikking over een galerie waar kunstenaars hun eigen visie geven op België. En tot begin mei 2019 was daar de tentoonstelling 'Platteland' te zien van de Belgische fotograaf Simon Vansteenwinckel. Bij gelegenheid daarvan gaf Home Frit' Home een fraai uitgevoerd boek uit met dezelfde titel.
Er bestaan talloze Belgen. Dat van Vansteenwinckel is op de eerste plaats zwart-wit omdat hij in zwart-wit fotografeert. Daarnaast is het een België waar regelmatig eerder de donkere dan de lichte kanten van het leven te zien zijn, en waar het eerder avond of nacht is dan overdag. Bovendien houdt de fotograaf er kennelijk van zijn al of niet grofkorrelige taferelen extra donker af te drukken. Wat vaak vervreemdend of mysterieus werkt.

Unieke fotoboekenserie krijgt boeiend vervolg

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 mei 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' van Michel Szulc-Krzyzanowski.

Na een geslaagde crowdfundingsactie via 'voordekunst' is het fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski (Oosterhout, 1949) gelukt een nieuw deel toe te voegen aan zijn unieke Henny-project. Met dank aan de Bredase vormgever Björn Roetman die als uitgever optrad. Op 10 mei werd het boek 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' gepresenteerd in Breda. Helaas was Henny zelf er niet bij. Om gezondheidsredenen, zo werd gezegd. En wie het boek gelezen heeft, kan zich daar wel iets bij voorstellen.

Fotografische ontmoetingen van Alec Soth

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 april 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'I know how furiously your heart is beating', het nieuwe boek van Alec Soth.

Een erker badend in een zacht licht. Voor het raam een parkietje dat wellicht vrij mag rond vliegen in de kamer. Het vogeltje kijkt niet door het raam naar buiten maar misschien wel naar de fotograaf. Op een vensterbank liggen een paar kleine boeken, waarschijnlijk gebedsboeken. Over de hele foto lijkt een sfeer te hangen van een stille zondagmorgen.
Op deze manier zou je de foto kunnen beschrijven die helemaal aan het begin staat, nog vóór de titelpagina, van het nieuwe fotoboek van de gevierde Amerikaanse fotograaf Alec Soth. De titel 'I know how furiously your heart is beating' is ontleend aan een gedicht van Wallace Stevens. Soth is vooral bekend geworden sinds de publicatie van zijn boek 'Sleeping by the Mississippi' (2004), door Martin Parr en Gerry Badger in The Photobook, deel 2, geprezen als 'a poetic and dark book, full of quiet, lyrical and poignant pictures that touch us more deeply with every viewing'.

Enerzijds Erwin Olaf, anderzijds opkomst van de amateurfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 31 maart 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op enerzijds 'I am' van Erwin Olaf, anderzijds 'Everyone a Photographer' van Mattie Boom.

In 2012 verscheen 'OWN', een prachtig uitgevoerd overzicht van het werk van Erwin Olaf. Zeven jaar later kwam onlangs 'I am' uit, ook een fraai overzichtswerk, maar minder kolossaal. Niet een beetje dubbelop? Absoluut niet. Zeker, de boeken overlappen elkaar voor een deel maar het oeuvre van de buitengewoon productieve fotograaf is de afgelopen jaren aanzienlijk uitgebreid. En alleen al vanwege dat recente werk, niet in zijn studio gemaakt maar onder meer in Berlijn, Shanghai en Palm Springs (VS), is de nieuwe publicatie interessant.

De opzet is ook totaal anders. Niet vreemd, want 'I am' begeleidt ook twee tentoonstellingen in het Gemeentemuseum Den Haag en het Fotomuseum Den Haag; (beide tot en met 12 mei). Daar komt bij dat het Rijksmuseum – dat vorig jaar de 'kerncollectie' overhandigd kreeg van de fotograaf – komende zomer een aantal iconische werken van Olaf presenteert 'waarbij de schilderkunst van onder andere Rembrandt, Vermeer en Breitner als inspiratie diende'. Dit alles naar aanleiding van Olafs 60ste verjaardag.

Vrouwen gezien door Hannah Starkey

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 februari 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Hannah Starkey Photographs 1997-2017' en 'The Opéra Vol. VII, 2018'.

Uitgever MACK bracht een prachtige monografie op de markt met een overzicht van werk van de Noord-Ierse fotografe Hannah Starkey. In één woord zou je haar werk hybride kunnen noemen, want ze vermengt diverse genres, van documentaire tot geënsceneerde fotografie. En er komen alleen maar vrouwen in voor.

In 'Hannah Starkey Photographs 1997-2017' staan veel foto's die de titel 'Untitled' dragen. Ze lijken ook vaak onbestemde momenten vast te leggen zoals de foto van een vrouw in een restaurant die door een beregend raam naar buiten kijkt of van een in zichzelf gekeerde vrouw in een donkere ruimte. Maar vergis je niet, alles is met grote zorgvuldigheid geconstrueerd en in scène gezet. Soms doet een foto aan een filmstill denken. Of aan een schilderij van Hopper. En steeds gaat het over vrouwen in uiteenlopende situaties, thuis, op straat, in een café of waar dan ook.

Vivian Maier blijft verrassen, óók in kleur

Een keuze uit
Gepubliceerd: 25 januari 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Vivian Maier – Die Farbphotographien'.

Het is en blijft een ongelooflijk verhaal. Het verhaal van Vivian Maier (1926-2009), een Amerikaanse nanny (zeg maar kinderoppas) die tientallen jaren op de straten van New York en – vooral – Chicago en omgeving fotografeerde zonder dat iemand, uitzonderingen daargelaten, daar ooit iets van terugzag. Een zeer eigenzinnige alleenstaande vrouw die op het einde van haar leven in de problemen kwam, de huur niet meer betaalde van de opslagruimte waar ze haar gigantisch archief - bestaande uit meer dan 100.000 foto's, negatieven, dia's films en onontwikkelde filmrolletjes - opgeslagen had. En hoe die enorme verzameling, omdat ze niet reageerde op aanmaningen, voor een paar honderd dollar in handen kwam van een veilingmeester die het materiaal in drie parten verdeelde en verkocht aan drie verzamelaars. Dat was in 2007. Het grootste deel kwam in handen van zekere John Maloof. Hij probeerde in contact te komen met de voor hem onbekende fotografe die toen nog leefde maar slaagde daar niet in. Pas nadat hij in het voorjaar van 2009 haar overlijdensbericht in de krant had gelezen, begon hij een aantal foto's op internet te zetten om ze weer door te verkopen.

Het trieste verhaal van Cathy alias Miss Wish

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 november 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'An autobiography of Miss Wish' van Nina Berman.

Het is een afschuwelijk verhaal, te erg soms voor woorden. Het is het trieste verhaal van Cathy, alias Kim(berly), alias Queenie, alias Miss Wish. Een vrouw die reeds als kleuter misbruikt werd op seksparty's van haar vader en 'vrienden' en die op haar 12de een relatie kreeg met een man die haar aan de drugs hielp, haar als een slavin uitbuitte, mishandelde en gebruikte voor het maken van kinderporno.
Hoe vertel je zo'n verhaal als fotograaf, hoe breng je zulke ellende in beeld, hoe maak je daar een boek van? Nina Berman laat met 'An autobiography of Miss Wish' op overtuigende en zeer aansprekende manier zien hoe dat kan. Met dank aan Teun van der Heijden die voor het prachtige boekontwerp zorgde. Het boek kwam onlangs, tijdens de afgelopen editie van Paris Photo, op de shortlist voor de Paris Photo/Aperture Foundation Photobook of the Year Award te staan. (De prijs werd uiteindelijk gewonnen door Laia Abril met haar boek 'On abortion').

De kraaien van fotograaf Hans Bol

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 oktober 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op een klein fotoboekje, uitgegeven in eigen beheer: 'God's Allies' van Hans Bol.

Het was me weer een plezier om 'Unseen' in Amsterdam te bezoeken, al jaren de grootste Nederlandse beurs voor nieuwe (kunst)fotografie. Eén van de interessantste onderdelen was wat mij betreft ook nu weer de fotoboekenmarkt. Het is een markt waar je boeken treft die je nooit eerder zag, al dan niet in eigen beheer uitgebracht, naast 'gewonere' boeken gepubliceerd door grote en kleine uitgevers. Het is zo'n markt waar de liefhebber makkelijk een paar uurtjes door kan brengen.
Toch heeft de grote hoeveelheid ook een schaduwzijde, voor mij althans. Ik krijg zoveel te zien dat er op zeker moment een soort moeheid optreedt die maakt dat ik mijn interesse begin te verliezen. Soms is het zo erg dat ik zelfs de boeken die ik eerst interessant vond, links laat liggen en uiteindelijk met lege handen de markt verlaat.
Ditmaal was het misschien ook zo gegaan als mijn aandacht niet getrokken werd door een klein boekje met de titel 'God's Allies', in eigen beheer uitgegeven door Hans Bol. De maker stond het zelf aan te prijzen in een stand die door meer kleine uitgevers bemand was.

De prachtige universele taal van de fotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 september 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het overzichtswerk 'The Best of LensCulture - Volume 2'.

LensCulture is een wereldwijd opererend platform voor hedendaagse fotografie. De organisatie werd in 2004 opgericht met het doel om de beste fotografische talenten te ontdekken en onder de aandacht te brengen van zoveel mogelijk fotografieliefhebbers. Ook wil men fotografen helpen om zich creatief en professioneel te ontwikkelen, zowel via professionals als beurzen.
Via een webmagazine en sociale media bereikt men naar eigen zeggen maandelijks 3 miljoen mensen. De organisatie leert nieuwe talenten kennen via festivals, portfolio besprekingen, afstudeerexposities én – last but not least – via internationale fotowedstrijden.
In 2017 verscheen bij Schilt Publishing het overzichtswerk 'The Best of Lensculture - Volume 1’. En onlangs kwam het tweede deel uit. Er staan honderden foto's in van 162 fotografen uit 38 landen die werk inzonden voor vier fotoprijzen.

Ghirri, een aparte meester in de kleurenfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 31 augustus 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'The Map and the Territory' van Luigi Ghirri.

Luigi Ghirri (1943-1992) is een pionier in de kleurenfotografie. Zijn meesterwerk 'Kodachrome' uit 1978 kun je vergelijken met 'William Eggleston's Guide' (1976) het baanbrekende fotoboek van die andere grote pionier op dat gebied, de Amerikaanse meester William Eggleston. Beide fotografen waren, ieder op hun eigen manier, wegbereiders voor kleur in de kunstfotografie.
Het was de Britse uitgever MACK die Ghirri's spraakmakende maar al lang praktisch onvindbare boek 'Kodachrome' in 2012 weer beschikbaar maakte door een heruitgave. En die ook in 2016 'Luigi Ghirri. The Complete Essays 1973-1991' uitgaf. Want Ghirri was behalve fotograaf ook iemand die uitvoerig schreef en filosofeerde over het medium fotografie.
MACK tekende tevens voor het schitterende overzichtswerk 'Luigi Ghirri. The Map and the Territory' dat een tentoonstelling begeleidt die langs drie belangrijke Europese musea reist en vanaf 26 september 2018 te zien zal zijn in Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía in Madrid.

De intieme naakten van Saul Leiter

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 juli 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'In My Room' van Saul Leiter.

Saul Leiter (1923-2013) hoort tot de zeldzame grote fotografen wier werk pas in hun laatste levensjaren in de openbaarheid kwam. Hij hoort daarnaast ook tot de pioniers van de kleurenfotografie. In 2006 – hij was toen al over de 80 – publiceerde Steidl het opzienbarende fotoboek 'Saul Leiter Early Color'. Het bevat een prachtige verzameling kleurenfoto's die Leiter sinds begin jaren vijftig maakte op de straten van zijn woonplaats New York. Vaak naar abstractie neigende foto's van voorbijgangers, stukjes stad, bijzondere details.
Dat hij na zijn dood ook een groot aantal naakten in zwart-wit had nagelaten, was enkel bij intimi bekend. Het nu door Steidl uitgegeven boek 'In My Room' bevat een keuze uit zo'n 3000 foto's die door Leiter zelf afgedrukt werden. En net zoals destijds 'Early Color' biedt ook dit, op het zelfde formaat uitgebrachte boek een verrassende verzameling. Leiter blijkt een nog interessanter fotograaf dan we al wisten.

Een bonte stoet mensen in Venice Beach

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 juni 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Venice Beach' van de Amerikaanse fotograaf Dotan Saguy.

Venice Beach is na Disneyland de grootste toeristische attractie van Southern California. Je treft er een bont gezelschap van hippies, skaters, surfers, bodybuilders, straatartiesten, dagjesmensen, muzikanten, acrobaten en freaks. Maar wie het eens met eigen ogen wil zien, moet niet te lang wachten. Dat valt althans op te maken uit het fotoboek 'Venice Beach. The Last Days of a Bohemian Paradise' van de Amerikaanse fotograaf Dotan Saguy.

Want Venice Beach verandert van aanblik door de komst van nieuwe, kapitaalkrachtige eigenaren die geen boodschap hebben aan de oorspronkelijke bestemming van de bebouwing, laat staan de speciale atmosfeer van het hele gebied. Zo was fotograaf Saguy ook van de partij toen in het voorjaar van 2017 het doek viel voor de Venice Beach Freakshow. Daarmee kwam een einde aan een bijzonder soort circusshow met tweekoppige duiven, honden met vijf poten, zwaardslikkers, bebaarde vrouwen en andere curieuze wezens in de hoofdrol. De locatie werd opgekocht door Snapshot die al op diverse andere plekken in Venice Beach huurders weggejaagd had, aldus Saguy.

Terug naar winters Boedapest in 1975

Een keuze uit
Gepubliceerd: 24 januari 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee boeken van de Britse uitgever MACK: I will Be Wolf van Bertien van Manen en Nothing but Clouds van Kristina Jurotschkin.

Mistroostig. Misschien is dat wel wat alle foto's in I will Be Wolf van Bertien van Manen gemeen hebben. Maar toch ook iets zachts, iets licht melancholisch. De titel werd ontleend aan het uit 1929 daterende gedicht 'Bánat' (in het Engels 'Grief' ofwel 'Bedroefdheid') van de Hongaarse dichter József Attila.

De Nederlandse fotografe reisde in december 1975 naar Boedapest en maakte er een aantal foto's. In haar bekende snapshotachtige stijl fotografeerde zij er – in zwart en wit en in heldere grijzen – mensen op straat, in cafés, in het station, in de metro, kortom op allerlei plekken tijdens haar omzwervingen door de Hongaarse hoofdstad. Het ziet er vaak nogal armoedig uit en de winterse koude maakt het er niet vrolijker op. Het doet me denken aan de keren dat ik zelf het Oostblok bezocht toen de Sovjet Unie nog in volle glorie bestond.

Foto's van een raadselachtige schoonheid

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 oktober 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we onder de aandacht willen brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op enerzijds 'The Japanese Photobook 1912-1990', anderzijds 'Guy Bourdin Untouched'.

De Duitse uitgever/drukker Steidl behoort al vele jaren tot de meest productieve als het om fotoboeken gaat. Het zou me zelfs niet verbazen als hij nummer 1 was op het lijstje internationale fotoboekenuitgevers. Elke keer als er een nieuwe catalogus uitkomt – voor menigeen op zichzelf al verzamelwaardig – verbaast het me weer hoeveel nieuwe titels er bij komen. Voor een deel is dat overigens te danken aan diverse partijen – van uitgevers tot musea – waarmee Steidl samenwerkt. Bovendien verhuizen diverse titels al snel naar de afdeling 'previously announced', waar ze vervolgens niet zelden een tijdje blijven staan.

Voor deze aflevering heb ik gekozen voor twee totaal verschillende fotoboeken die Steidl recentelijk op de markt bracht. Het eerste betreft een zeer omvangrijk naslagwerk: 'The Japanese Photobook 1912-1990', samengesteld door Kaneko Ryuichi en Manfred Heiting. Zoals de titel al aangeeft komen hierin alleen Japanse fotoboeken aan de orde die gepubliceerd werden in de periode 1912-1990. Daarbij zijn inbegrepen boeken over Japan die elders werden uitgeven, bijvoorbeeld in Duitsland.

Op de eilanden van de kleurblinden

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 juli 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The Island of the Colorblind van Sanne De Wilde.

Achromatopsie is een oogaandoening waarbij niet alleen sprake is van min of meer volledige kleurenblindheid maar ook van een geringe gezichtsscherpte en extreme gevoeligheid voor zonlicht. Mensen met achromatopsie zien alleen grijstinten en soms een paar kleuren.

Het betreft een uiterst zeldzame oogaandoening waar slechts 1 op de 40.000 mensen wereldwijd aan lijdt. Maar er is een stukje aarde waar ongeveer een derde deel van de bevolking met deze handicap behept is. We hebben het over Pingelap en Pohnpei, twee Micronesische eilandjes in de Stille Oceaan.

Rond 1775, zo gaat het verhaal, werd Pingelap getroffen door een tyfoon. Slechts twintig mensen wisten de natuurramp te overleven, onder wie de koning. Hij zou ook geleden hebben aan de oogziekte en de erfelijke aandoening doorgegeven hebben aan zijn onderdanen.

Over een fotograaf die raaf werd

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 juni 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee bijzondere herdrukken, beide uitgegeven door de Britse uitgever MACK.

De Amerikaanse fotograaf Larry Sultan (1946-2009) is met name bekend geworden door twee fotoboeken: Evidence (1977, samen met Mike Mandel) en Pictures from Home (1992). De eerste drukken van deze boeken zijn collectors items. Van Evidence verscheen een uitgebreide herdruk in 2003. En nu is er dankzij de Britse uitgever MACK een facsimile uitgave van dat andere spraakmakende boek.

'Maria' - een ode van de fotograaf aan zijn muze

Een keuze uit
Gepubliceerd: 6 april 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Maria – I Need Your Lovin' van Martijn van de Griendt.

Met uitzondering van zijn boek over z'n exen,  Exit wounds (as if),  kan het nieuwste fotoboek van Martijn van de Griendt zijn meest persoonlijke genoemd worden. Maria – I Need Your Lovin' is de titel. Een titel die op het eerste gezicht voor tweeërlei uitleg vatbaar lijkt. Want je zou kunnen denken dat de fotograaf zich met die woorden tot zijn geliefde richt. Maar nee, het gaat om Maria, een vrouw die met vele mannen het bed deelde, al was het maar om minder eenzaam te zijn, en die nog altijd op zoek is naar die ene ware liefde.

Tien jaar gelden kwam Van de Griendt haar tegen in zijn geboortestad Eindhoven – Maria, een van oorsprong Braziliaanse schoonheid. Hij was toen bezig met een nieuw boek dat Smokin' Boys, Smokin' Girls zou gaan heten. Het bleef niet bij een foto van een joint rokend meisje – Maria werd zijn muze. Tien jaar lang volgde hij haar in haar turbulente leven, een leven dat lang bepaald werd door seks en drugs maar de laatste tijd een stuk rustiger en gelukkiger lijkt te zijn geworden.

De verliefde camera - Ed van der Elsken

Een keuze uit
Gepubliceerd: 1 maart 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op De verliefde camera - Ed van der Elsken.

In de laatste jaren van zijn leven werkte Ed van der Elsken (1925-1990) aan een boek dat 'zijn beste foto's' moest bevatten. Het boek werd postuum uitgegeven in 1991 onder de titel Once upon a time. De weemoed die de titel wekte, werd nog versterkt door de ontroerende foto op het omslag, waarop we Van der Elskens zoontje Johnny zien die troost lijkt te vinden bij zijn paardje.

De prachtige monografie, in hetzelfde kloeke vierkante formaat uitgevoerd als verschillende andere boeken van Nederlands beroemdste fotograaf, verscheen bij gelegenheid van een retrospectief in het Stedelijk Museum Amsterdam. In datzelfde museum is nu tot en met 21 mei 2017 de tentoonstelling 'Ed van der Elsken – De verliefde camera' te zien die gepresenteerd wordt als 'het grootste overzicht wereldwijd van zijn werk in 25 jaar’. Het gaat om een reizende tentoonstelling die ook Jeu de Paume in Parijs en Fundación MAPFRE in Madrid aan zal doen. Er verscheen een vrijwel gelijknamige catalogus.

Een nieuwe pionier van de kleurenfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 22 december 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op de monografie Fred Herzog – Modern Color.

Nog tot het begin van deze eeuw leefde het idee dat kleurenfotografie pas eind jaren zeventig een serieus medium was geworden voor documentair werk en kunstfotografie, met fotografen als William Eggleston, Stephen Shore en Joel Meyerowitz. We weten inmiddels wel beter dankzij diverse publicaties en tentoonstellingen. Niet op de laatste plaats van de Amerikaanse fotograaf Saul Leiter die in Early Color (2006) liet zien dat hij al eind jaren veertig schitterend werk maakte op dat gebied. En nu mogen we een nieuwe naam toevoegen aan het rijtje pioniers van de kleurenfotografie. Fred Herzog is zijn naam. Over hem verscheen een fraaie monografie bij Hatje Cantz met ruim 230 voor het merendeel niet eerder gepubliceerde foto's, voornamelijk in kleur.
Herzog, in 1930 geboren in Duitsland, emigreerde in 1952 naar Canada en woont sinds 1953 in Vancouver, de stad die tevens het hoofdonderwerp vormt van zijn werk.

Met een camera als wapen

Een keuze uit
Gepubliceerd: 22 november 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Duizend ogen van oorlogsfotografe Marielle van Uitert.

Terwijl op een houten tafel mijn been wordt verbonden door een paar studenten, maak ik op mijn rug een paar foto's van de kliniek. Ik ben in shock en kan deze werkelijkheid alleen nog door een lens benaderen, zo lijkt het.

Dit schrijft Marielle van Uitert (Kerkdriel, 1973) in haar nieuwe fotoboek Duizend ogen over een ingrijpende gebeurtenis die haar overkwam in Syrië, november 2012. De in Vught woonachtige oorlogsfotografe werd toen niet alleen kort ontvoerd, samen met haar schrijvende collega Irene de Zwaan, maar raakte drie dagen later gewond bij een mortieraanval tijdens een anti-Assad demonstratie. Kort erna lukte het beide journalistes de Syrische hel te ontvluchten via Turkije en veilig huiswaarts te keren.

Een triest levenseinde in West-Vlaanderen

Een keuze uit
Gepubliceerd: 1 november 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op (un)expected van de Belgische fotograaf Peter Dekens.

Een huis met geblindeerde ramen. Een lege straat op een regenachtige ochtend. Wederom een huis zonder teken van leven – met links een Engelse tekst. Vertaald zou die kunnen luiden: West-Vlaanderen heeft een van de hoogste zelfmoord-percentages van Europa, anderhalf keer het Europese gemiddelde. Elke maand plegen twintig mensen zelfmoord in deze regio.
Zo begint het fotoboek (un)expected van de hand van Peter Dekens. De titel lijkt ingegeven door het feit dat zelfmoorden nu eens volkomen onverwachts plaatsvinden, dan weer haast voorspelbaar. Het cahier-achtig boek bestaat op de eerste plaats uit een doorlopend beeldverhaal van straten en huizen, vermoedelijk gefotografeerd in West-Vlaanderen, de geboortestreek van Dekens. Dat beeldverhaal  –  in zwart-wit – wordt vier maal onderbroken door kleinere katernen in kleur. Elk katern vertelt een ander zelfmoordverhaal, bestaande uit een korte tekst en foto's.

Teloorgang van Weense kroegen en hun clientèle

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 september 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het hier al eerder vermelde Golden Days Before They End van Klaus Pichler (foto's) en Clemens Marschall (tekst).

Fotoboeken over mensen in cafés zijn bepaald niet dik gezaaid. Het is ook geen gemakkelijk onderwerp, niet op de laatste plaats vanwege privacy-problemen. Maar soms lukt het een fotograaf en verreweg het mooiste voorbeeld vind ik nog altijd Café Lehmitz (1978) van Anders Petersen, een fotoboek waarin de Zweedse fotograaf de door de wol geverfde clientèle van een Hamburgse kroeg vereeuwigde.
Deze klassieker uit de 20e-eeuwse fotografie kwam me al snel in gedachten toen ik Golden Days Before They End  van Klaus Pichler (foto's) en Clemens Marschall (tekst) onder ogen kreeg. Het mooi uitgevoerde fotoboek gaat over verlopen bars en cafés in Wenen – ooit bloeiend, met name in de jaren zestig en zeventig - waar het publiek voornamelijk bestaat uit wat oudere alcoholisten en andere mensen aan de zelfkant van de samenleving. Voor een deel vergelijkbaar met de mensen in Café Lehmitz dus, maar de verschillen tussen de twee boeken zijn groter dan de overeenkomsten.

Een prachtboek over de Belgische visserij

Een keuze uit
Gepubliceerd: 16 augustus 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Onze vissers – Het DNA van het zilte leven.

Het komt niet vaak voor dat ik meteen enthousiast word van een boek. Onze vissers – Het DNA van het zilte leven is zo'n boek. Het versterkt voor mij opnieuw het idee dat e-books niet kunnen tippen aan hun papieren versies, zeker als het om fotografie gaat.
'Onze vissers' geeft een zeer veelomvattende kijk op de Belgische beroepsvisserij in heden en (vooral) verleden. De IJslandvaart, de paardenvissers, de rokerijen, het leven aan de wal, de visserijscholen, geloof en bijgeloof, gedichten, liederen, schilderijen, gebruiksvoorwerpen, kranten, tatoeages – het komt allemaal aan de orde. Maar is het ook een fotoboek? Niet als je vindt dat een fotoboek bij voorkeur weinig of geen tekst bevat. Maar er zijn zoveel gradaties. En in dit geval wordt het verhaal verteld met woorden en (veel) beelden.

De rijke modewereld van Afrika

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 juni 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op African Catwalk van Per-Anders Pettersson.

Bij het woord 'Afrika' denken veel mensen op de eerste plaats aan oorlog, economische malaise, vluchtelingen, aids, dictators, hongersnood en andere ellende. Uiteraard is dat niet voor niets, maar het immense continent bezit ook positieve, vaak minder bekende kanten. Denk alleen al aan muziek. Maar ook op het gebied van de mode gebeuren er fantastische en verrassende dingen, zo laat Per-Anders Pettersson zien in zijn interessante fotoboek African Catwalk.

Pettersson (1967) is een van oorsprong Zweedse fotograaf die al jaren opereert vanuit Zuid-Afrika en als fotojournalist heel wat oorlogen en ander wereldnieuws heeft verslagen. Sinds 2009 is hij daarnaast gefascineerd geraakt door mode in Afrika. De afgelopen jaren heeft hij meer dan veertig Fashion Weeks bezocht in 16 Afrikaanse landen. Het nu door Kehrer gepubliceerde boek geeft een sterke selectie van de foto's die hij daar maakte.

Terug naar The New West van Robert Adams

Een keuze uit
Gepubliceerd: 3 juni 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The New West van Robert Adams.

Af en toe denk ik wel eens aan de fotoboeken die ik best wel interessant vond maar niet kocht, aan de spijt die ik daarvan kreeg en aan de vergeefse pogingen ze alsnog te kopen voor een redelijke prijs. Ik heb een lijstje van een stuk of tien aldus gemiste boeken waarop titels staan als Valparaiso van Sergio Larrain, Making Chicken Soup van Les Krims en Women are beautiful van Garry Winogrand. Het zijn boeken die schijnbaar nooit of zelden herdrukt worden.

Mijn lijstje zou ongetwijfeld een stuk langer zijn als ik er ook de - achteraf gezien belangrijke - fotoboeken bij reken die ik sowieso liet staan omdat ze me op een of andere manier niet aanspraken. The New West van Robert Adams bijvoorbeeld. De eerste druk van dit boek - inmiddels een collectors item - kwam uit in 1974, de tweede in 2001 en onlangs bracht Steidl een fraai verzorgde herdruk op de markt. Dat laatste gebeurde in het kader van een project dat beoogt het volledige oeuvre van Adams uit te geven, precies zoals de Duitse uitgever dat ook gedaan heeft (en nog doet) met het filmisch en fotografisch werk van Robert Frank.

'Mijn muze, mijn inspiratie en mijn kwelgeest'

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 maart 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Sharon van Leon Borensztein.

De Amerikaanse fotojournalist Leon Borensztein had eigenlijk nooit kinderen willen hebben. Toch, zoals dat vaker gaat, was hij blij toen zijn vrouw in verwachting was. En toen het kind, een meisje, lichamelijk en verstandelijk beperkt bleek, werd Sharon zoals ze ging heten met alle liefde en zorg omgeven. Dat zie je ook aan de foto's die Borensztein van zijn dochter sinds haar geboorte in 1985 maakte en waarvan een selectie opgenomen werd in een bijzonder fotoboek, gepubliceerd door Kehrer Verlag.

Het is een soort dagboek in foto's en korte teksten dat enerzijds prachtig laten zien hoe het kleine meisje opgroeit tot een volwassen vrouw en anderzijds hoe zwaar die afgelopen dertig jaren waren. Extra zwaar voor de fotograaf sinds zijn vrouw hem verliet en hij er alleen voor kwam te staan. Aan het einde van het boek is een (ingekorte) brief opgenomen die Borensztein aan familie en vrienden schreef. Daarin vertelt hij, eindelijk een goed onderkomen voor Sharon te hebben gevonden in een medische instelling. Tevens vraagt hij begrip voor deze ingrijpende beslissing: omwille van zijn eigen leven en gezondheid kon hij niet langer in zijn eentje voor haar zorgen.