Kehrer Verlag▼

Bertien van Manen zou je een mensenfotograaf kunnen noemen: in haar fotoboeken gaat het altijd om mensen, vooral om mensen die zij tijdens haar reizen ontmoet. Nog altijd het mooiste voorbeeld vind ik A hundred summers, a hundred winters (1994) over haar Russische ontmoetingen.

Haar nieuwste boek Beyond Maps and Atlases is een ander verhaal. Zeker, er komen ook wel mensen in voor, maar overheersend is toch de natuur, preciezer gezegd: landschap en natuur in Ierland. Na het overlijden van haar man maakte de fotografe tussen 2013 en 2015 verschillende reizen in Ierland. Met dat - overigens niet vermelde - gegeven in je achterhoofd ga je anders naar de foto's in het boek kijken, denk ik. Sterfelijkheid en vergankelijkheid zijn niet ver weg op veel foto's, of het nu gaat om de schedel van een rund, een spookachtig in de duisternis opdoemend Christusbeeld of een weemoedig stemmende blik op de eindeloze oceaan. Onvermijdelijk denk je aan verwerken en rouw.

In 1993 startte de onvolprezen serie Monografieën van Nederlandse fotografen. Sanne Sannes (1937-1967) viel de postume eer te beurt om de spits af te mogen bijten. Onlangs verscheen een nieuwe, Engelstalige monografie, door uitgeverij Hannibal gepresenteerd als 'the most complete overview of the work of Sanne Sannes that has been published'.

Als je de twee boeken naast elkaar legt valt op de eerste plaats op dat de foto's in de nieuwe uitgave contrastrijker en donkerder afgedrukt zijn, wat ze zeker ten goede komt. Vergelijk je de boeken inhoudelijk dan zijn er naast overeenkomsten ook diverse verschillen.

De eerste monografie heeft qua tekst meer diepgang maar bevat minder foto's, als je tenminste de vele klein afgedrukte foto-illustraties buiten beschouwing laat. Getalsmatig het omvangrijkst is nog altijd The Face of Love dat in 1972 op de markt werd gebracht door een Amerikaanse uitgever.

In de wereld van de grote cameramerken neemt Leica een aparte plaats in. En dat al meer dan honderd jaar. Aanleiding voor de publicatie van een indrukwekkend, omvangrijk boekwerk, getiteld Augen auf! 100 Jahre Leica, of - in de Engelse versie - Eyes Wide Open! 100 Years of Leica.
De eerste compacte 35 mm-camera, de Leitz-camera ofwel Leica, was al ontwikkeld in 1914 maar kwam mede vanwege de Eerste Wereldoorlog en nasleep daarvan pas echt in productie in 1925. Leica maakte het fotograferen niet alleen makkelijker voor amateur en professional maar bood nieuwe mogelijkheden om de zichtbare wereld sneller, dynamischere en persoonlijker vast te leggen. (Wat dat betreft doet het denken aan de digitale revolutie van onze tijd).