Masahisa Fukase

Een laatste keuze met vijf fotoboeken

Een keuze uit
Gepubliceerd: 16 december 2019

Dit is de laatste aflevering van een maandelijks terugkerende rubriek waarin we een selectie gaven van min of meer recent verschenen fotoboeken. Ditmaal kozen we vijf titels van zeer uiteenlopende boeken. 'Mother' van Paul Graham, 'Murder' van Guillaume Simoneau, 'The Other Side' van Nan Goldin, 'Zilverbeek-Silver Creek' van Lucas Leffler en tenslotte het achtste deel van 'The Opéra', samengesteld door Matthias Straub.

Ik ken weinig uitgevers die zoveel zorg besteden aan het uiterlijk van hun boeken als MACK. Je ziet het ook weer heel sterk bij 'Mother', het nieuwe fotoboek van Paul Graham. Alleen al het papier van omslag en schutbladen is prachtig. Het zacht rose, crêpe-achtige papier omsluit als het ware een grote schat: een serie liefdevolle portretten die de grote Britse fotograaf maakte van zijn moeder.
De eerste negen portretten laten een bejaarde vrouw zien die slaapt – die na zoveel jaren eindelijk eens mag uitrusten, zou je kunnen zeggen. Zorgelijke jaren? Ja, misschien wel, als je af mag gaan op het daarop volgende, door rose bladen afgescheiden portret. De oude vrouw lijkt te kijken in de lens van de camera. Een verdrietige blik? Beseft ze wel dat haar zoon haar fotografeert?
In de daarna volgende portretten slaapt moeder weer.
Graham toont zich wederom een meesterlijke fotograaf in kleur met deze subliem gedrukte foto's. Uit alles spreekt een grote toewijding. Van flatteren is geen sprake. De kleren van de vrouw zien er soms zelfs ietwat verfomfaaid uit. Soms lijkt ze ook zorgen te hebben in haar slaap, soms krijgt haar gezicht juist iets meisjesachtigs.

De kraaien van fotograaf Hans Bol

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 oktober 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op een klein fotoboekje, uitgegeven in eigen beheer: 'God's Allies' van Hans Bol.

Het was me weer een plezier om 'Unseen' in Amsterdam te bezoeken, al jaren de grootste Nederlandse beurs voor nieuwe (kunst)fotografie. Eén van de interessantste onderdelen was wat mij betreft ook nu weer de fotoboekenmarkt. Het is een markt waar je boeken treft die je nooit eerder zag, al dan niet in eigen beheer uitgebracht, naast 'gewonere' boeken gepubliceerd door grote en kleine uitgevers. Het is zo'n markt waar de liefhebber makkelijk een paar uurtjes door kan brengen.
Toch heeft de grote hoeveelheid ook een schaduwzijde, voor mij althans. Ik krijg zoveel te zien dat er op zeker moment een soort moeheid optreedt die maakt dat ik mijn interesse begin te verliezen. Soms is het zo erg dat ik zelfs de boeken die ik eerst interessant vond, links laat liggen en uiteindelijk met lege handen de markt verlaat.
Ditmaal was het misschien ook zo gegaan als mijn aandacht niet getrokken werd door een klein boekje met de titel 'God's Allies', in eigen beheer uitgegeven door Hans Bol. De maker stond het zelf aan te prijzen in een stand die door meer kleine uitgevers bemand was.

Over een fotograaf die raaf werd

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 juni 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee bijzondere herdrukken, beide uitgegeven door de Britse uitgever MACK.

De Amerikaanse fotograaf Larry Sultan (1946-2009) is met name bekend geworden door twee fotoboeken: Evidence (1977, samen met Mike Mandel) en Pictures from Home (1992). De eerste drukken van deze boeken zijn collectors items. Van Evidence verscheen een uitgebreide herdruk in 2003. En nu is er dankzij de Britse uitgever MACK een facsimile uitgave van dat andere spraakmakende boek.

Cuba gezien door Carl De Keyzer

Een keuze uit
Gepubliceerd: 2 mei 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Cuba la lucha van Carl De Keyzer.

Je hebt van die fotografen van wie je elk nieuw boek met grote verwachting of toch minstens grote nieuwsgierigheid tegemoet ziet. Carl De Keyzer hoort wat mij betreft beslist tot die categorie. Een enkele uitzondering daargelaten heeft hij me nooit teleurgesteld. Ook zijn nieuwste boek biedt weer een rijkdom aan schitterende foto's, ditmaal over Cuba. Cuba la lucha is de titel en bij 'lucha' oftewel strijd gaat het in dit geval denk ik amper meer om communistische idealen maar om de dagelijkse strijd van het bestaan.
Cuba is een uitgesproken fotogeniek land. Je zou een aardige bibliotheek kunnen vullen met fotoboeken die over het Caraïbische eiland verschenen zijn. Veelal gaat het om toeristische uitgaven waarin het wemelt van de clichés: van kleurige oldtimers tot oude mannen met reuzesigaren en van schilderachtig vervallen gebouwen en interieurs tot sexy vrouwen en - niet te vergeten - de nog altijd alomtegenwoordige Che Guevara. Zeker, al die overbekende elementen kom je ook tegen bij De Keyzer, maar wel in een context die niets van doen heeft met toeristische oppervlakkigheid.

Vergankelijkheid en troost in Ierland

Een keuze uit
Gepubliceerd: 25 februari 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Beyond Maps and Atlases van Bertien van Manen.

Bertien van Manen zou je een mensenfotograaf kunnen noemen: in haar fotoboeken gaat het altijd om mensen, vooral om mensen die zij tijdens haar reizen ontmoet. Nog altijd het mooiste voorbeeld vind ik A hundred summers, a hundred winters (1994) over haar Russische ontmoetingen.

Haar nieuwste boek Beyond Maps and Atlases is een ander verhaal. Zeker, er komen ook wel mensen in voor, maar overheersend is toch de natuur, preciezer gezegd: landschap en natuur in Ierland. Na het overlijden van haar man maakte de fotografe tussen 2013 en 2015 verschillende reizen in Ierland. Met dat - overigens niet vermelde - gegeven in je achterhoofd ga je anders naar de foto's in het boek kijken, denk ik. Sterfelijkheid en vergankelijkheid zijn niet ver weg op veel foto's, of het nu gaat om de schedel van een rund, een spookachtig in de duisternis opdoemend Christusbeeld of een weemoedig stemmende blik op de eindeloze oceaan. Onvermijdelijk denk je aan verwerken en rouw.