Pictoright▼

Wetsvoorstel over toezicht op collectief beheer auteursrechten

Op 15 oktober 2019 verscheen een bericht op rijksoverheid.nl over het nieuwe wetsvoorstel genaamd: “Wijziging van de Wet toezicht en geschillenbeslechting collectieve beheersorganisaties auteurs- en naburige rechten”.[1] In het bericht staat dat minister Dekker (voor Rechtsbescherming) het toezicht op het collectief beheer van auteursrechten verder wil aanscherpen. In deze bijdrage zal ik eerst een kort bespreken wat collectief beheer inhoudt en vervolgens de wijzigingen uit het wetsvoorstel bespreken.

Van collectief beheer wordt in diverse creatieve sectoren gebruik gemaakt, zoals bijvoorbeeld de film-, boeken-, en de muzieksector. Denk bij collectief beheer bijvoorbeeld aan BumaStemra voor muziek, Videma voor films en Pictoright voor beeldmakers. Dit wetsvoorstel gaat over toezicht op en handhaving bij dergelijke organisaties door het College van Toezicht op Auteurs- en naburige rechten (hierna: het college).

DuPho stopt samenwerking met NVJ Wie vertegenwoordigt nu de Nederlandse fotografen?

DuPho, beroepsorganisatie voor professionele fotografen, stopte midden december vorig jaar met de samenwerking met de NVJ. Daardoor konden DuPho-leden geen gebruik meer maken van de NVJ-advocaten. Wel eist DuPho dat haar leden aanspraak kunnen blijven maken op de NVJ/IFJ perskaart. De NVJ voelt daar niets voor, omdat de kaart en de bijbehorende ondersteuning alleen voor NVJ-leden is. Een en ander blijkt uit een brief van de NVJ aan DuPho op de website van de NVJ.

Achtergrond

Zowel DuPho als NVJ verenigen fotografen. De NVJ via de NVF ongeveer 600 fotojournalisten, de DuPho meer de zakelijke markt (onder meer medische, reclame, mode en bruidsfotografie). De afgelopen jaren werkten beide organisaties samen door te verwijzen naar elkaars activiteiten. DuPho-leden genoten verder korting bij de NVJ Academy en konden gebruik maken van NVJ Advocaten en de perskaart.

Die samenwerking zegt DuPho op. Waarom is onduidelijk. Voorzitter Rob Huisman was voor de NVJ/NVF niet bereikbaar voor commentaar. De NVJ wil graag via een dubbellidmaatschap van beide verenigingen DuPho-leden goedkoop toegang blijven geven tot de perskaart. Of DuPho daarvoor voelt, is onduidelijk.

Kors van Bennekom wint inbreukproces tegen IISG

'Fotocoryfee Van Bennekom wint, maar betaalt de prijs', schreef de Volkskrant vandaag over het proces dat Kors van Bennekom heeft gewonnen tegen het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), dat 221 van zijn foto's op hun website zette en vond dat het hun taak was om kond te doen van de fotografische historie zonder daar rechten over te zijn verschuldigd.

Ondanks dat het om een overduidelijke inbreuk ging, kende de Amsterdamse rechtbank geen schadevergoeding toe aan Kors, maar moet hij wél de proceskosten van € 15.000,- betalen:
www.volkskrant.nl/beeldende-kunst/fotocoryfee-van-bennekom-wint-maar-betaalt-de-prijs~a4127873

Fotografen liggen vaak overhoop met archieven over hun rechten. Zie ook onze berichtgeving over het Gemeentearchief Rotterdam, ook het archief Leiden en andere archieven werden door fotografen aangesproken.

In dit geval is het extra zuur dat fotografen niet worden gehonoreerd en zelfs neerbuigend worden behandeld door het IISG. Het IISG beschikt over ruime fondsen, geeft erg veel geld uit aan allerlei congressen plus de franje er omheen. Ook de loodgieter wordt betaald, de fotograaf kan naar zijn geld fluiten.

Vakorganisaties willen rechtszaak aanspannen tegen De Persgroep

De vakorganisaties NVJ, DuPho en de FLA hebben gedreigd De Persgroep voor de rechter te dagen wanneer De Persgroep geen overleg wil voeren over haar nieuwe inkoopvoorwaarden voor freelancers. Tot dusver heeft De Persgroep geen enkele interesse de op 1 juni aangepaste voorwaarden te bespreken met deze organisaties die namens hun achterban overleg willen.

De organisaties schrijven in hun uitnodiging onder meer: ‘Het doel van dit overleg is de Algemene Voorwaarden zodanig te wijzigen dat voornoemde bezwaren (zoals overdracht van rechten en het verbod voor anderen te werken evenals de 'contractbreuk' om je door Pictoright te laten vertegenwoordigen, red) worden weggenomen. Deze uitnodiging ontvangt u tevens in het kader van artikel 6:240 Burgerlijk Wetboek dat ons als beroepsverenigingen de mogelijkheid biedt de Algemene Voorwaarden door de rechter te laten toetsten. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat het zover niet hoeft te komen en hoop ik dat wij elkaar op 2 juli treffen voor een constructief overleg.’

Overwinning Pictoright op Gemeente Leiden

Op 17 december 2014 heeft de rechtbank uitspraak gedaan in de zaak die door Lira en Pictoright was aangespannen tegen de gemeente Leiden die het archief van het Erfgoed Leiden en Omstreken exploiteert.
De rechtbank oordeelt zoals ook in de lijn der verwachtingen lag dat het aanbieden van het digitale archief online zonder daarvoor de benodigde toestemming te hebben inbreuk oplevert. Wel kan de gemeente zich in deze kwestie terecht beroepen op art. 16n Aw vanwege het dreigend verval van de werken.

Van badeenden en wc-eenden

Al eerder schreven wij in een hoofdartikel over de Rotterdamse badeenden van het Gemeentearchief waar men kennelijk van mening is dat de wet niet voor hen geldt en dat fotografen geen naamsvermelding of vergoeding behoeven te hebben, zelfs niet wanneer werk door dit archief aan anderen wordt geleverd, “omdat dit te ingewikkeld zou zijn.”

Het muisje dat een staartje leek te krijgen is inmiddels geen muisje meer en lijkt de staart te krijgen van een volwassen tyrannosaurus.

Digitalisering •

Overheidsarchieven en daarmee gelijk te stellen archieven gaan over tot het digitaliseren van de daar aanwezige foto's. Daar zou in principe niemand bezwaar tegen kunnen hebben, ware het niet dat deze digitaliseringen daarna worden gepubliceerd. Dit zou niet alleen het geval zijn bij genoemd archief, maar ook bij andere archieven. Het is een nieuwe trend deze archieven te 'ontsluiten' en te publiceren op de websites van deze archieven. Het zou wel netjes zijn wanneer dan de auteurs om toestemming wordt gevraagd en hen een passende vergoeding wordt geboden, net zoals anderen, die een website onderhouden, hier ook voor dienen te betalen.

Een groep vooraanstaande fotografen heeft zich verenigd tot een denktank en sprak zich over deze zaak uit in een verklaring. Deze werd aan belanghebbenden aangeboden, onder andere aan Pictoright waar men op dit moment 'namens fotografen' ongevraagd regelingen heeft getroffen en treft met de archieven om tot collectieve overeenkomsten te komen. U vindt de verklaring onderaan dit artikel [1].

Pictoright en de badeenden van de Gemeente Rotterdam

Het Gemeentearchief Rotterdam neemt het niet zo nauw met de auteursrechten van fotografen en andere beeldmakers. Jarenlang hebben er beelden zonder toestemming van de makers online gestaan. Bovendien heeft het archief tegen marktprijzen afdrukken en downloads van beschermde werken aan bedrijven en particulieren geleverd.

De Gemeente Rotterdam stelt zich kennelijk op het standpunt dat zij foto's, al dan niet speciaal voor het Gemeentearchief gemaakt of nog te maken, vrijelijk moet kunnen publiceren. Dit om den volke kond te doen hoe Rotterdam er uitzag en hoe de stad er tegenwoordig hoe langer hoe meer níet uit gaat zien.

Het bestaande fotoarchief is deel één van de zaak. Hoe men in de toekomst denkt te om te gaan met de auteursrechten is een tweede deel. Voor nieuw te maken werk deed de 'slimme' Gemeente een oproep, twee saillante passages werden door ons geaccentueerd:

Fotografen gezocht
Het Stadsarchief Rotterdam zoekt enthousiaste fotografen voor het vastleggen van het dagelijks leven in de stad. Eeuwige roem ligt in het verschiet. De gemaakte foto’s worden opgenomen in de collectie van het archief, het openbare geheugen van Rotterdam. Zo blijft een representatief beeld van de stad bewaard voor de toekomst.