Plagiaat

Katy Perry wint inbreukzaak, toch geen plagiaat

In maart 2020 verscheen er bericht dat Katy Perry de rechtszaak tussen haar en rapper Flame (Marcus Tyrone Grey) toch heeft gewonnen.[1] Deze rechtszaak ging over het nummer ‘Dark Horse’ dat inbreuk zou hebben gemaakt op het nummer ‘Joyful Noise’ van Flame. Eerder werd Flame namelijk in het gelijk gesteld door de jury. Aangezien ik daarover eerder heb geschreven, leek het mij goed om een update te geven.[2] In deze bijdrage zal ik niet nogmaals ingaan op het ontleningsbegrip naar Nederlands recht.[3]

Van belang is in deze kwestie dat naar Amerikaans recht twee tests moeten worden gehaald voor een inbreuk op grond van ontlening. Namelijk een ‘subjective intrinsic test’ en een ‘objective extrinsic test’. De eerste test houdt in dat getest moet worden of een leek het als een inbreuk beschouwd, en is dus meer praktisch van aard. Die test wordt uitgevoerd door een jury een oordeel te laten vellen.

Rumag & Lubach

Eind maart 2020 bracht het VPRO programma Zondag met Lubach een spraakmakend item uit over het bedrijf Rumag.[1] Hierdoor ontstond grote ophef, waardoor o.a. Rumag-topman Thijs van der Heide per direct zijn functie heeft neergelegd.[2] Rumag wordt in het item o.a. beschuldigd van het overnemen van diverse teksten. In het item werd daarnaast kritiek geuit op de ‘Corona Collectie’ die Rumag uitbracht voor het goede doel, maar vermoedelijk met een ruime winstmarge.[3] Een van deze shirts, namelijk met de bedrukking ‘ik geloof in jou en mij’ werd uitgebracht in samenwerking met Chantal Janzen.[4] Aan het einde van het item introduceerde Lubach zijn eigen shirt waarvan 100% van de winst naar het goede doel gaat.

Hierbij een afdruk van de shirts:[5]

Wat hebben KLM en AH met elkaar gemeen?

Beide zijn bekende nationale merken maar verder lijken ze toch niet veel met elkaar te maken te hebben.

Op 23 juli jl. stond echter een artikel in de Telegraaf met een (voor de Telegraaf zo kenmerkende) prikkelende kop:
https://www.telegraaf.nl/financieel/2040682735/zoek-de-verschillen-straks-klm-ers-achter-de-kassa-bij-albert-heijn
die bij mij de associatie wekte van een plan voor herplaatsing van overtallige medewerkers als de KLM straks moet reorganiseren. Het blijkt te gaan om iets heel anders: te weten de bedrijfskleding.

Daar zit natuurlijk een andere overeenkomst tussen KLM en AH: de bedrijfskleuren waarbij het “frisse blauw” domineert, gecombineerd met donkerblauw.
En daar ging het artikel over: dat de nieuwe bedrijfskleding van AH zoveel lijkt op die van de KLM dat stewardessen die in hun werkkleding boodschappen gaan op moeten passen dat ze niet achter de kassa gevraagd worden.

Plagiaat door Katy Perry

Op 30 juli 2019 verscheen er bericht dat Katy Perry zich schuldig had gemaakt aan plagiaat. Haar nummer ‘Dark Horse’ lijkt volgens de jury te veel op het nummer ‘Joyful Noise’ van Marcus Tyrone Gray.[1] Men kan zich naar aanleiding van dit bericht afvragen wat plagiaat nu eigenlijk is. In deze bijdrage wil ik daar nader op ingaan.[2] Daarbij zal ik eerst plagiaat bespreken, vervolgens zal ik de zogenaamde ontleningsleer bespreken en tot slot zal ik de verweren van Katy Perry bespreken.

Plagiaat is geen juridische term. Volgens de Van Dale is plagiaat: “het zich toe-eigenen van het geestelijk werk van anderen en het als eigen werk openbaar maken”.

De vraag is dan hoe plagiaat juridisch gekwalificeerd kan worden.

De storm van kritiek op het vonnis Van Giel – Tuymans

Al eerder besprak ik het vonnis van de Antwerpse rechter inzake van Giel - Tuymans[1] waarbij werd geoordeeld dat het naschilderen van een foto van van Giel door kunstenaar Tuymans plagiaat was.
‘Plagiaat?! Onmogelijk!’, klonk als een schreeuw in de nacht vanuit bepaalde kunstzinnig georiënteerde contreien. Want de vrijheid van de kunstenaar zou zo onaanvaardbaar worden beperkt. Dat moet niet kunnen, want kunst is heel belangrijk. De storm van kritiek op de achterhaalde bepalingen van de auteurswet wakkerde weer aan. Er werden debatavonden georganiseerd om met elkaar te bespreken hoe dit zou moeten veranderen.

Plagiaat in het Rijksmuseum te Amsterdam

In België ziet men de halfopen bebouwing zeer veel. In Nederland noemt men dat halfvrijstaand. De Vlaamse fotograaf Herman van den Boom heeft in 2011 het project 'Neighbours' gerealiseerd waarvoor hij 'duowoningen' fotografeerde. Twee 'aan elkaar geplakte huizen' die zeer verschillend zijn van architectuur, de een klassiek, de andere modern.

Hans van der Meer fotografeerde voor een tentoonstelling in het Rijksmuseum, die in november 2014 opent, ook drie van deze 'duowoningen'. De tentoonstelling is een weerslag van Document Nederland, een jaarlijks terugkerende opdracht van het Rijksmuseum.

Hierop reageerde Van den Boom als door een wesp gestoken en beschuldigde Van der Meer van plagiaat. Hij eist een schadevergoeding en wil dat het Rijksmuseum de foto's niet tentoonstelt. Voor het gemak wijst hij op zijn Facebookpagina ook naar het Mondriaanfonds en Vrij Nederland.

Hans van der Meer zegt hier onder andere over:

Portret Koos Breukel geplagieerd in wedstrijd Mondriaan Fonds?

De voorgeschiedenis

Het ministerie van OCW gaf met de Rijksvoorlichtingsdienst het Mondriaan Fonds september 2013 de opdracht en het budget om de totstandkoming van drie tweedimensionale staatsieportretten te begeleiden. Het Mondriaan Fonds accepteerde deze opdracht graag aangezien het fonds zich het stimuleren van de ontwikkeling en de zichtbaarheid van hedendaagse beeldende kunst en cultureel erfgoed ten doel stelt.

Schetsontwerpen

Twaalf kunstenaars werden door de Mondriaan Fonds uitgenodigd om een schetsontwerp te maken voor een staatsieportret van Koning Willem Alexander. Omdat de koning niet beschikbaar was om te poseren werden de twaalf kunstenaars van bestaande foto’s voorzien, onder andere van Koos Breukel, waarvan de Rijksvoorlichtingsdienst de gebruiksrechten had verworven. Voor het schetsontwerp kregen de geselecteerden zes weken de tijd en een vergoeding van € 5.000.

Na beoordeling van de schetsontwerpen werden drie kunstenaars gekozen die ieder een staatsieportret mogen vervaardigen. De uiteindelijke bedoeling is dat de statieportretten straks komen te hangen bij ministeries, provincies, gemeenten en ambassades. Het honorarium inclusief gebruiksrechten voor de portretten worden hiertoe afgekocht voor € 75.000 per portret.