Portret▼

Voorgeschiedenis •

In de studio werd het materiaal in eigen beheer afgewerkt, zwart/wit ontwikkelen en afdrukken, het ontwikkelen van kleurendia materiaal. Na enige tijd was het werken met licht voor haar iets dat zij haast instinctief leek te doen. Zeer precies en nauwgezet, wel los met veel gevoel voor vormgeving. En haar grote liefde werd portretfotografie in de ruimste zin des woords.

Toen de studio sloot ging zij zelf verder met het ontwikkelen van haar vak en haar visie. In 2008 vervolgde zij haar opleiding voort aan ArtEZ, Hogeschool voor de Kunsten te Arnhem in de richting Fine Art/vrije kunst. Dit leverde haar na de in die tijd vooral technische Fotovakschool nieuwe inspiratie op. Feitelijk stamt Joy nog uit het tijdperk van de analoge fotografie, maar schakelde over op de digitale wereld van heden. Zij bekwaamde zij zich in digitale fotobewerking en retouche, met de nadruk op kunstzinnigheid: “Je maakt tenslotte beelden, geen technische hoogstandjes. Maar alles moet voor mij wél kloppen, perfect zijn. En in zekere zin heb ik erg veel gehad aan de analoge fotografie, waarin niets kan worden verdoezeld, je leert een strakke discipline.”

Ik ken weinig uitgevers die zoveel zorg besteden aan het uiterlijk van hun boeken als MACK. Je ziet het ook weer heel sterk bij 'Mother', het nieuwe fotoboek van Paul Graham. Alleen al het papier van omslag en schutbladen is prachtig. Het zacht rose, crêpe-achtige papier omsluit als het ware een grote schat: een serie liefdevolle portretten die de grote Britse fotograaf maakte van zijn moeder.
De eerste negen portretten laten een bejaarde vrouw zien die slaapt – die na zoveel jaren eindelijk eens mag uitrusten, zou je kunnen zeggen. Zorgelijke jaren? Ja, misschien wel, als je af mag gaan op het daarop volgende, door rose bladen afgescheiden portret. De oude vrouw lijkt te kijken in de lens van de camera. Een verdrietige blik? Beseft ze wel dat haar zoon haar fotografeert?
In de daarna volgende portretten slaapt moeder weer.
Graham toont zich wederom een meesterlijke fotograaf in kleur met deze subliem gedrukte foto's. Uit alles spreekt een grote toewijding. Van flatteren is geen sprake. De kleren van de vrouw zien er soms zelfs ietwat verfomfaaid uit. Soms lijkt ze ook zorgen te hebben in haar slaap, soms krijgt haar gezicht juist iets meisjesachtigs.

De eerste keer dat ik van de fotograaf Stephan Vanfleteren (1969) hoorde, was toen ik zijn boek 'Belgicum' onder ogen kreeg. Ik was overdonderd, zoals ik ooit overdonderd was door het fotoboek 'Sweet Life' van Ed van der Elsken. Ik kreeg sterk het gevoel dat hier een vergelijkbare grootheid op het podium van de fotografie was verschenen.
'Belgicum' kwam uit in 2007. En de boeken die Vanfleteren sindsdien gepubliceerd heeft alsook de bijbehorende exposities, hebben zijn ster alleen maar hoger doen rijzen. Dat wordt ook nog eens met grote overtuigingskracht bevestigd in het FoMu te Antwerpen waar tot en met 1 maart 2020 de overzichtstentoonstelling 'Present' te zien is. Nooit eerder heeft het museum alle ruimte vrij gemaakt voor een tentoonstelling van één fotograaf. En voor Vanfleteren zelf is het ook de eerste grote overzichtstentoonstelling. Ruim 450 foto's worden getoond.

Laat ik beginnen door aan te geven dat een foto van persoon waaruit de identiteit van die persoon opgemaakt kan worden (hierna: portretfoto), een persoonsgegeven is in de zin van de AVG.[3] Daarnaast dien ik op te merken dat ook als het zo is dat dat u een foto mag maken (en bewaren) dit niet vanzelfsprekend betekent dat u die foto ook openbaar mag maken.[4]

Uitgever MACK bracht een prachtige monografie op de markt met een overzicht van werk van de Noord-Ierse fotografe Hannah Starkey. In één woord zou je haar werk hybride kunnen noemen, want ze vermengt diverse genres, van documentaire tot geënsceneerde fotografie. En er komen alleen maar vrouwen in voor.

In 'Hannah Starkey Photographs 1997-2017' staan veel foto's die de titel 'Untitled' dragen. Ze lijken ook vaak onbestemde momenten vast te leggen zoals de foto van een vrouw in een restaurant die door een beregend raam naar buiten kijkt of van een in zichzelf gekeerde vrouw in een donkere ruimte. Maar vergis je niet, alles is met grote zorgvuldigheid geconstrueerd en in scène gezet. Soms doet een foto aan een filmstill denken. Of aan een schilderij van Hopper. En steeds gaat het over vrouwen in uiteenlopende situaties, thuis, op straat, in een café of waar dan ook.

Het is en blijft een ongelooflijk verhaal. Het verhaal van Vivian Maier (1926-2009), een Amerikaanse nanny (zeg maar kinderoppas) die tientallen jaren op de straten van New York en – vooral – Chicago en omgeving fotografeerde zonder dat iemand, uitzonderingen daargelaten, daar ooit iets van terugzag. Een zeer eigenzinnige alleenstaande vrouw die op het einde van haar leven in de problemen kwam, de huur niet meer betaalde van de opslagruimte waar ze haar gigantisch archief - bestaande uit meer dan 100.000 foto's, negatieven, dia's films en onontwikkelde filmrolletjes - opgeslagen had. En hoe die enorme verzameling, omdat ze niet reageerde op aanmaningen, voor een paar honderd dollar in handen kwam van een veilingmeester die het materiaal in drie parten verdeelde en verkocht aan drie verzamelaars. Dat was in 2007. Het grootste deel kwam in handen van zekere John Maloof. Hij probeerde in contact te komen met de voor hem onbekende fotografe die toen nog leefde maar slaagde daar niet in. Pas nadat hij in het voorjaar van 2009 haar overlijdensbericht in de krant had gelezen, begon hij een aantal foto's op internet te zetten om ze weer door te verkopen.

Het is een afschuwelijk verhaal, te erg soms voor woorden. Het is het trieste verhaal van Cathy, alias Kim(berly), alias Queenie, alias Miss Wish. Een vrouw die reeds als kleuter misbruikt werd op seksparty's van haar vader en 'vrienden' en die op haar 12de een relatie kreeg met een man die haar aan de drugs hielp, haar als een slavin uitbuitte, mishandelde en gebruikte voor het maken van kinderporno.
Hoe vertel je zo'n verhaal als fotograaf, hoe breng je zulke ellende in beeld, hoe maak je daar een boek van? Nina Berman laat met 'An autobiography of Miss Wish' op overtuigende en zeer aansprekende manier zien hoe dat kan. Met dank aan Teun van der Heijden die voor het prachtige boekontwerp zorgde. Het boek kwam onlangs, tijdens de afgelopen editie van Paris Photo, op de shortlist voor de Paris Photo/Aperture Foundation Photobook of the Year Award te staan. (De prijs werd uiteindelijk gewonnen door Laia Abril met haar boek 'On abortion').

Saul Leiter (1923-2013) hoort tot de zeldzame grote fotografen wier werk pas in hun laatste levensjaren in de openbaarheid kwam. Hij hoort daarnaast ook tot de pioniers van de kleurenfotografie. In 2006 – hij was toen al over de 80 – publiceerde Steidl het opzienbarende fotoboek 'Saul Leiter Early Color'. Het bevat een prachtige verzameling kleurenfoto's die Leiter sinds begin jaren vijftig maakte op de straten van zijn woonplaats New York. Vaak naar abstractie neigende foto's van voorbijgangers, stukjes stad, bijzondere details.
Dat hij na zijn dood ook een groot aantal naakten in zwart-wit had nagelaten, was enkel bij intimi bekend. Het nu door Steidl uitgegeven boek 'In My Room' bevat een keuze uit zo'n 3000 foto's die door Leiter zelf afgedrukt werden. En net zoals destijds 'Early Color' biedt ook dit, op het zelfde formaat uitgebrachte boek een verrassende verzameling. Leiter blijkt een nog interessanter fotograaf dan we al wisten.

Frank’s praktijk bestaat uit het maken portretten, van gewone mensen, van BN-ers en uit modefotografie. Het grootste deel van zijn tijd geeft hij echter workshops modelfotografie, in de studio in Emmeloord, maar ook op spannende locaties in binnen en buitenland. Kastelen, musea en leegstaande industriële gebouwen vormen dan vaak de omgeving. In zijn fotografie en bij workshops legt hij een eigen stijl en opvatting aan de dag met een verrassende creativiteit. Spontane invallen gaat hij ook niet uit de weg.

Waffenruhe •

1987, twee jaar voor de Val van de Muur, verscheen het boek Waffenruhe dat een somber, duister beeld gaf van de stad Berlijn. Enerzijds waren daar de foto's van Michael Schmidt, zwaarmoedige, monumentale foto's in zwart-wit van stadslandschappen, al of niet in de omgeving van de Muur, en van stukjes natuur, heel af en toe onderbroken door portretten van mensen. Anderzijds was daar – een wel heel nadrukkelijke onderbreking van de fotoreeks – een lange tekst van regisseur en schrijver Einar Schleef: een naargeestig en beklemmend verhaal over een al wat oudere man die na zijn scheiding alleen leeft in een leeggehaald huis met als enig gezelschap het konijntje van zijn dochter.

De Duitse uitgever/drukker Steidl behoort al vele jaren tot de meest productieve als het om fotoboeken gaat. Het zou me zelfs niet verbazen als hij nummer 1 was op het lijstje internationale fotoboekenuitgevers. Elke keer als er een nieuwe catalogus uitkomt – voor menigeen op zichzelf al verzamelwaardig – verbaast het me weer hoeveel nieuwe titels er bij komen. Voor een deel is dat overigens te danken aan diverse partijen – van uitgevers tot musea – waarmee Steidl samenwerkt. Bovendien verhuizen diverse titels al snel naar de afdeling 'previously announced', waar ze vervolgens niet zelden een tijdje blijven staan.

Voor deze aflevering heb ik gekozen voor twee totaal verschillende fotoboeken die Steidl recentelijk op de markt bracht. Het eerste betreft een zeer omvangrijk naslagwerk: 'The Japanese Photobook 1912-1990', samengesteld door Kaneko Ryuichi en Manfred Heiting. Zoals de titel al aangeeft komen hierin alleen Japanse fotoboeken aan de orde die gepubliceerd werden in de periode 1912-1990. Daarbij zijn inbegrepen boeken over Japan die elders werden uitgeven, bijvoorbeeld in Duitsland.

John Szarkowski leidde meer dan dertig jaar lang het 'Department of Photography' van het Museum of Modern Art in New York, het eerste museum ter wereld met zo'n fotografie-afdeling, opgericht in 1940. Hij is de auteur van diverse belangrijke boeken, waaronder The Photographer's Eye en het vierdelige The Work of Atget (samen met Maria Morris Hambourg) en stelde verschillende spraakmakende tentoonstellingen samen. Een van de meest invloedrijke was de tentoonstelling die hij in 1967 in het MoMA organiseerde onder de titel 'New Documents'.

In deze expositie bracht Szarkowski drie Amerikaanse fotografen samen die op dat moment nog niet zo bekend waren maar inmiddels tot de grote namen van de internationale fotografie worden gerekend: Diane Arbus (1923-1971), Garry Winogrand (1928-1984) en Lee Friedlander (1934). (Laatstgenoemde, de enige van het drietal die nog leeft, timmert als tachtiger overigens nog steeds flink aan de weg). De drie werden gepresenteerd als belangrijke vertegenwoordigers van een nieuwe generatie documentaire fotografen.

In de laatste jaren van zijn leven werkte Ed van der Elsken (1925-1990) aan een boek dat 'zijn beste foto's' moest bevatten. Het boek werd postuum uitgegeven in 1991 onder de titel Once upon a time. De weemoed die de titel wekte, werd nog versterkt door de ontroerende foto op het omslag, waarop we Van der Elskens zoontje Johnny zien die troost lijkt te vinden bij zijn paardje.

De prachtige monografie, in hetzelfde kloeke vierkante formaat uitgevoerd als verschillende andere boeken van Nederlands beroemdste fotograaf, verscheen bij gelegenheid van een retrospectief in het Stedelijk Museum Amsterdam. In datzelfde museum is nu tot en met 21 mei 2017 de tentoonstelling 'Ed van der Elsken – De verliefde camera' te zien die gepresenteerd wordt als 'het grootste overzicht wereldwijd van zijn werk in 25 jaar’. Het gaat om een reizende tentoonstelling die ook Jeu de Paume in Parijs en Fundación MAPFRE in Madrid aan zal doen. Er verscheen een vrijwel gelijknamige catalogus.

Er zijn vele beroemde fotografen die ik in het kader van dit artikel nader zou kunnen beschouwen, maar daarover is in de regel al veel geschreven. Het internet staat er vol van, en herhaling van veel bekende zaken acht ik weinig zinvol. Daarom presenteer ik een in Nederland wat minder bekende, maar zeer bedreven en bevlogen fotograaf (en cineast !) uit het voormalige Tsjecho-Slowakije: Karol Plicka. Zijn blik op de wereld, vervat in prachtige, diepgaande, melancholische, bevestigende en soms zelfs dramatische beelden, is ook nu, in deze snelle digitale tijd, een inspiratiebron voor menig toegewijd fotograaf.

Ooit heeft de onlangs overleden Harry Bakkers uit Eindhoven mij verteld: 'Een foto moet er "nieuw" uitzien.' Dat heb ik in mij opgeslagen, evenals de uitspraken van een oude leermeester en publieksfotograaf, Piet Politiek. Destijds berucht in de fotovakhandel: 'Wanneer je een ei op honderd verschillende manieren kunt fotograferen kun je alles fotograferen' en: 'Je wordt specialist door je investering.' Waaraan ik zelf toevoeg: 'Je moet een goed gevoel krijgen bij je onderwerp en er zo mogelijk diep in duiken. Zelfs al werk je voor een ingenieursbureau, een kussenfabrikant of een schoolboekenuitgever.'

Van Geluwe •

'Ik ben begonnen in een oude champignonkwekerij', vertelt Karel Waignein (1959°). 'Het was er zo koud en vochtig... De schimmel stond op mijn soft-boxen. Nu zit ik met mijn studio en kantoor in dit nette bedrijvencomplex, maar ik pin me hier niet vast. Ik ben niet afhankelijk van de bedrijven rondom mij. Ik werk overal. Mijn studio is ter plaatse snel opgebouwd. Momenteel ben ik op zoek naar een ander onderkomen, wel ergens in de buurt, want hier in de grensstreek liggen mijn roots. Om heel precies te zijn ben ik Van Geluwe, maar dat zeg ik niet meer hardop. Die naam is besmeurd sinds de 'relatietje-zo-bisschop' met dezelfde naam.' (Lacht)

Persoonlijk wordt universeel •

Wat bleef is zijn idee van ‘doubles’. Pieter speelt met clichébeelden van de stad, en gebruikt elementen als bekende gebouwen, gevels, bruggen en torens. Als een soort ‘anker’, zodat de kijker weet: Amsterdam, of een andere stad. Het gaat er feitelijk om, dat hij de drukte en chaos, of de “rust” benadrukt, spanning aanbrengt, en eerder een impressie geeft dan een net stadsbeeld. Dit doet hij met beelden uit zijn 35-jarige praktijk als fotograaf, tientallen oude foto’s zijn in deze samenstellingen verwerkt. Wij zien een jongeman (“dat is mijn zoon”), een mooie vrouw (“dat was een toenmalige vriendin”), of een groep (“dat zijn mijn beste vrienden”), in één beeld gevat als figuranten in de chaotische stad. Voor hemzelf emotionele elementen uit zijn persoonlijke leven, tot en met de wachtkamer van de oogarts in het OLVG. In zijn beelden krijgen al die elementen een universele betekenis.

Vagebond •

Anton Corbijn neemt een aparte plaats in binnen de Nederlandse fotografie. En als eigenzinnig fotograaf van popmuzikanten hoort hij ook al vele jaren tot de absolute wereldtop. Zijn 60ste verjaardag is aangegrepen voor een grote overzichtstentoonstelling in het Haags Gemeentemuseum waar tot en met 21 juni onder de titel Hollands Deep werk van de afgelopen vier decennia te zien is.

De kloeke catalogus die bij gelegenheid daarvan werd uitgebracht door Schirmer/Mosel geeft een mooie selectie te zien. Onwillekeurig dringt zich de vergelijking op met famouz, Corbijns bejubelde eerste fotoboek waarmee hij in 1989 internationaal naam maakte. Prachtig alleen al hoe dat boek opent met een woest abstract portret dat Don Van Vliet alias Captain Beefheart met oliekrijt van Corbijn maakte. Natuurlijk, Corbijns grandioze fotoportret van de Captain in de Mojavewoestijn is ook opgenomen in Hollands Deep maar anders dan in famouz krijgt hij geen mooie witte lege bladzijde naast zich maar - veel minder aansprekend - het portret van een andere artiest, Joe Cocker, in Scheveningen, 1979.

Er verschijnen zoveel fotoboeken dat het niet meer bij te houden is. Dat komt niet op de laatste plaats omdat veel fotografen in eigen beheer boeken uitgeven. Die vind je dus niet in catalogi van reguliere uitgevers. En ook galeries en musea doen mee. Zo kwam ik er ook pas achter dat Galerie Wilms in Venlo afgelopen najaar een boek had gepubliceerd over het werk van Suzanne Jongmans - overigens in samenwerking met de Bredase fotografe zelf.
Toen ik voor de eerste keer iets zag van Jongmans dacht ik aan het werk van Hendrik Kerstens. Ik doel dan op de portretten waarop Kerstens zijn dochter laat poseren alsof ze zo van een schilderij van Vermeer is gelopen. En dat nog wel terwijl haar mutsje bij nadere beschouwing een bevallig geplooid plastic draagtasje blijkt te zijn.
Ook Suzanne Jongmans gebruikt wegwerpmateriaal en laat zich inspireren door oude meesters maar je krijgt al snel het gevoel toch een heel andere wereld te betreden dan bij Kerstens. En niet alleen omdat zij met verschillende modellen werkt, zowel mannelijke (een minderheid) als vrouwelijke.

'Deze portretserie zou ik 'Gedwongen Evolutie' willen noemen', zegt Jacques Bakker, 'maar het is een voorlopige werktitel. Die kan nog aangepast worden, maar dat is wel de essentie: ik heb niet om dit leven gevraagd. Ik heb er niet om gekozen te zijn wie ik ben. Ik weet niet wanneer en hoe het ophoudt, en daar ben ik ontzettend bang voor. Iedereen wil lang leven, maar niemand wil oud zijn. Zelf zou ik liever niet ouder worden, want ouderdom brengt niks dan narigheid mee, zowel voor jezelf als voor de mensen rondom jou. Ik heb echter geen keuze: ofwel word ik ouder, ofwel houdt mijn leven op en is het voorbij. Het is een gedwongen evolutie van geboorte naar dood. De filosofie over de lotsbestemming is de basis voor deze reeks. Het leven is een dodelijke ziekte.'

Bij gelegenheid van de Week van het Gezicht werd een boek gepubliceerd met foto's van Erik Hijweege. Hijweege, - ondermeer bekend van Noir, een fotoboek over Afrikaanse Bosjesmannen en albino’s - houdt zich sinds een paar jaar bezig met collodium fotografie. Hij was het ook die de Stichting Eigen Gezicht benaderde met het idee om een serie portretten te maken met dit 19e eeuwse procedé. Dit vanuit de gedachte 'dat het breekbare van de foto's op glas mooi zou aansluiten bij de breekbaarheid van de geportretteerden'. Maar, zo vervolgt hij zijn dankwoord aan het eind van het boek, hij had het mis: 'De mensen die bij mij in de studio kwamen hadden allemaal juist een heel krachtige uitstraling’.

Emmy Andriesse fotografeerde de wereld van schilder Vincent van Gogh •

In het Van Gogh Museum, waar honderden buitenlandse toeristen zich verdringen voor het werk van de schilder, zijn nu de foto’s te zien die Emmy Andriesse (1914-1953) maakte in de sfeer van Van Goghs schilderijen.
In 1951 werd haar gevraagd de wereld van Van Gogh te fotograferen, zij reisde daarvoor naar Frankrijk, naar Auvers-sur-Oise in de buurt van Parijs waar Van Gogh stierf, en naar het zuiden, naar Arles en Saint-Rémy-de-Provence waar hij werkte.
Emmy Andriesse is een van de belangrijke fotografen van de eerste helft van de twintigste eeuw, zij is bekend van die indringende afbeeldingen uit de Hongerwinter, en vooral van de foto die het symbool van die periode werd: het jongetje met het pannetje. Het is honderd jaar geleden dat zij werd geboren: een mooie gelegenheid voor het Van Gogh Museum nu haar foto’s uit de collectie te tonen.

De titel van het tweetalige boek waarin de portretten en verhalen bijeengebracht zijn, is fraai gekozen. Want deze vrouwen hebben niet alleen vreselijk lichamelijk te lijden (gehad), ze worden ook vaak door hun omgeving genegeerd, alsof ze niet bestaan, onzichtbaar zijn. En de Duitse fotografe maakt ze als het ware weer zichtbaar, geeft ze een gezicht. Dat doet zij op de eerste plaats door hen prachtig te fotograferen in hun mooiste kleren tegen een zwarte achtergrond. Door die zwarte achtergrond worden ze bijna letterlijk losgemaakt van hun dagelijkse omgeving, worden het individuele personen met een eigen wil en waardigheid. En zo kijken ze vaak ook in de lens: hier ben ik. Ze lijken een niet kapot te krijgen schoonheid uit te stralen - en sommigen lachen er ook bij. Niet dat de fotografe het mooier voor wil stellen dan het is. Maar hoe zwaar gehavend de gezichten en andere lichaamsdelen van deze vrouwen ook zijn, ze worden niet neergezet als slachtoffers.

Moderne Nomaden •

'We wonen hier tijdelijk', vertelt Isabel. 'Elke keer wanneer we naar België komen, vinden we wel iets. Soms is het een mooi en groot appartement, soms is het een studentenkamer die we voor een tijdje kunnen huren. Deze keer hebben we geluk. Ze wijst naar de gitaar en de partituren op de lounge sofa die zo groot is als een eiland. 'Nu ben ik bezig met gitaarlessen. Heb ik ook altijd willen doen. Het leven is één avontuur. Je moet alle kansen grijpen die je krijgt.'

Architectuur •

We kijken samen naar de gerenoveerde vismijn aan de achterkant van het appartement. 'Prachtig gedaan, hé', zegt Isabel. 'Esthetiek in al zijn vormen kan ik enorm waarderen. Van opleiding ben ik architecte. Ik heb het oog voor verhoudingen gekregen. Vijf jaar gestudeerd en dan drie jaar stage gelopen, waarna ik bij verschillende architecten gewerkt heb, waaronder bij Bob Van Reeth. Mijn eigen huis heb ik helemaal verbouwd, maar gaandeweg ervoer ik dat dit niet mijn ding was. Het sociale aspect miste ik. Ik ben zo graag onder de mensen.'

'Het is voor mij topsport geworden waarbij het gaat om totale toewijding, precisie, mentale en fysieke kracht en een enorm respect voor elkaar'. Van den Eijnden schrijft dat in het nawoord van zijn boek 'Vechters/Fighters' dat hij in eigen beheer uit wist te brengen. Met het drietalige boek (er is ook een Japanse vertaling van titel en tekst) wil hij tevens 'de wereld van het kickboksen die de laatste tijd vaak negatief in het nieuws verschijnt, van een andere kant belichten'.

Het prachtig uitgevoerde, door Teun van der Heijden vormgegeven boek, bevat 29 portretten van kickboksers plùs een schitterende spread van een galawedstrijd.

Na de strijd •

Dat Van den Eijnden de vechters steeds direct na een wedstrijd fotografeerde is te zien aan het zweet en (vaak) het bloed op de gezichten. Het boekformaat is dusdanig dat je de koppen levensgroot of zelfs iets groter voor je ziet. Op de ernaast liggende pagina staat summiere informatie waaronder naam en gewicht en gewonnen of verloren. Onder die tekstpagina zit een deel van een andere vechtersfoto - kennelijk om een denkbeeldige tegenstander te suggereren.

Noortje Haegens werd in 1985 geboren in Steensel, een van de Acht Zaligheden in Zuid-Oost Brabant. "Een mooie omgeving die heel belangrijk is geweest voor wat ik nu maak", zegt ze. "Tijdens de academie ben ik veel gaan wandelen in de natuur." Ze volgde de afdeling Communicatie en Vormgeving op St. Lucas te Boxtel alvorens in 2007 te beginnen aan de Bredase kunstacademie St. Joost. "Ik was ook aangenomen voor Rietveld in Amsterdam maar St. Joost ligt daar aan de rand van Breda zo mooi en in zo'n mooi gebouw. Als je kijkt naar mijn werk, is dat geen gekke keus."

De eisen waren niet al te misselijk, men had een zware jongen voor ogen, die bovendien bij nacht en ontij beschikbaar moest zijn. Oproepbaar bínnen 4 uur, dus alles uit je handen laten vallen: 'Zur Befehl, Herr General.' Één waarschuwing aan de lezer, ingaan op deze vraag om personeel heeft geen enkele zin, de termijn is helaas verstreken. Eigenlijk jammer, PhotoNmagazine.eu had u, echt en ongelogen eerlijk waar, deze klus want het is geen reguliere baan, van harte gegund. En wie wil er nu niet voor de hier geboden wereldhonorering werken?

www.tenderplace.nl/opdracht/details/1442

Biografie •

In het persbericht bij de documentaire zijn de hierna volgende biografische gegevens te lezen: