Steidl

Een laatste keuze met vijf fotoboeken

Een keuze uit
Gepubliceerd: 16 december 2019

Dit is de laatste aflevering van een maandelijks terugkerende rubriek waarin we een selectie gaven van min of meer recent verschenen fotoboeken. Ditmaal kozen we vijf titels van zeer uiteenlopende boeken. 'Mother' van Paul Graham, 'Murder' van Guillaume Simoneau, 'The Other Side' van Nan Goldin, 'Zilverbeek-Silver Creek' van Lucas Leffler en tenslotte het achtste deel van 'The Opéra', samengesteld door Matthias Straub.

Ik ken weinig uitgevers die zoveel zorg besteden aan het uiterlijk van hun boeken als MACK. Je ziet het ook weer heel sterk bij 'Mother', het nieuwe fotoboek van Paul Graham. Alleen al het papier van omslag en schutbladen is prachtig. Het zacht rose, crêpe-achtige papier omsluit als het ware een grote schat: een serie liefdevolle portretten die de grote Britse fotograaf maakte van zijn moeder.
De eerste negen portretten laten een bejaarde vrouw zien die slaapt – die na zoveel jaren eindelijk eens mag uitrusten, zou je kunnen zeggen. Zorgelijke jaren? Ja, misschien wel, als je af mag gaan op het daarop volgende, door rose bladen afgescheiden portret. De oude vrouw lijkt te kijken in de lens van de camera. Een verdrietige blik? Beseft ze wel dat haar zoon haar fotografeert?
In de daarna volgende portretten slaapt moeder weer.
Graham toont zich wederom een meesterlijke fotograaf in kleur met deze subliem gedrukte foto's. Uit alles spreekt een grote toewijding. Van flatteren is geen sprake. De kleren van de vrouw zien er soms zelfs ietwat verfomfaaid uit. Soms lijkt ze ook zorgen te hebben in haar slaap, soms krijgt haar gezicht juist iets meisjesachtigs.

Een ongewoon boek over schietdrama's in de VS

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 oktober 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee zeer uiteenlopende boeken: 'American Origami' van Andres Gonzalez en 'Polar Bears' van Jochen Raiss.

Het is bepaald geen fotoboek van twaalf in een dozijn. Niet alleen vanwege het onderwerp, maar ook en vooral vanwege de manier waarop dat onderwerp in beeld is gebracht. En de vormgeving speelt daarbij een grote rol. Ik heb het over 'American Origami' van Andres Gonzalez – over zeven schietpartijen die afgelopen twee decennia plaats vonden op Amerikaanse scholen en universiteiten waarbij 119 doden vielen en 100 gewonden.
Op het eerste gezicht – dat is althans mijn ervaring – ziet het boek er niet aantrekkelijk uit: een tamelijk dik pak papier in een kartonnen kaft, bijeengehouden door nietjes. Het doet aan een dossiermap denken en dat is het in zekere zin ook wel, zo blijkt als je begint te bladeren.

Over fotokunst en twee Leica-pioniers

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 september 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Fotografie wordt Kunst Photo-Secession in Holland 1890-1937' en 'Dr. Paul Wolff & Tritschler Light and Shadow – Photographs from 1920-1950'.

Tot en met 8 december 2019 loopt in het Fotomuseum Den Haag de tentoonstelling 'Fotografie wordt Kunst. Photo-secession in Holland 1890-1937'. Er verscheen een aardige catalogus met een essay van Maartje van den Heuvel, conservator fotografie bij de Bijzondere Collecties van Universitaire Bibliotheken Leiden.
Tentoonstelling en catalogus bevestigen opnieuw hoe rijk de fotocollectie van de Leidse universiteit is. Alle foto's, voornamelijk vintage prints, zijn afkomstig uit die collectie en staan in de catalogus zoveel mogelijk in het originele formaat afgebeeld.
Onder de vroegste kunstfotografen bevonden zich diverse kunstschilders. George Breitner is een voorbeeld, veel bekender dan de landschapsschilder Louis Apol van wie een paar prachtige foto's (onder meer van een vrouw in een besneeuwde bomenlaan) opgenomen zijn.

Unieke fotoboekenserie krijgt boeiend vervolg

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 mei 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' van Michel Szulc-Krzyzanowski.

Na een geslaagde crowdfundingsactie via 'voordekunst' is het fotograaf Michel Szulc-Krzyzanowski (Oosterhout, 1949) gelukt een nieuw deel toe te voegen aan zijn unieke Henny-project. Met dank aan de Bredase vormgever Björn Roetman die als uitgever optrad. Op 10 mei werd het boek 'Henny -1974-2018 – Ik ben nog niet klaar.' gepresenteerd in Breda. Helaas was Henny zelf er niet bij. Om gezondheidsredenen, zo werd gezegd. En wie het boek gelezen heeft, kan zich daar wel iets bij voorstellen.

Fotografische ontmoetingen van Alec Soth

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 april 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'I know how furiously your heart is beating', het nieuwe boek van Alec Soth.

Een erker badend in een zacht licht. Voor het raam een parkietje dat wellicht vrij mag rond vliegen in de kamer. Het vogeltje kijkt niet door het raam naar buiten maar misschien wel naar de fotograaf. Op een vensterbank liggen een paar kleine boeken, waarschijnlijk gebedsboeken. Over de hele foto lijkt een sfeer te hangen van een stille zondagmorgen.
Op deze manier zou je de foto kunnen beschrijven die helemaal aan het begin staat, nog vóór de titelpagina, van het nieuwe fotoboek van de gevierde Amerikaanse fotograaf Alec Soth. De titel 'I know how furiously your heart is beating' is ontleend aan een gedicht van Wallace Stevens. Soth is vooral bekend geworden sinds de publicatie van zijn boek 'Sleeping by the Mississippi' (2004), door Martin Parr en Gerry Badger in The Photobook, deel 2, geprezen als 'a poetic and dark book, full of quiet, lyrical and poignant pictures that touch us more deeply with every viewing'.

Enerzijds Erwin Olaf, anderzijds opkomst van de amateurfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 31 maart 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op enerzijds 'I am' van Erwin Olaf, anderzijds 'Everyone a Photographer' van Mattie Boom.

In 2012 verscheen 'OWN', een prachtig uitgevoerd overzicht van het werk van Erwin Olaf. Zeven jaar later kwam onlangs 'I am' uit, ook een fraai overzichtswerk, maar minder kolossaal. Niet een beetje dubbelop? Absoluut niet. Zeker, de boeken overlappen elkaar voor een deel maar het oeuvre van de buitengewoon productieve fotograaf is de afgelopen jaren aanzienlijk uitgebreid. En alleen al vanwege dat recente werk, niet in zijn studio gemaakt maar onder meer in Berlijn, Shanghai en Palm Springs (VS), is de nieuwe publicatie interessant.

De opzet is ook totaal anders. Niet vreemd, want 'I am' begeleidt ook twee tentoonstellingen in het Gemeentemuseum Den Haag en het Fotomuseum Den Haag; (beide tot en met 12 mei). Daar komt bij dat het Rijksmuseum – dat vorig jaar de 'kerncollectie' overhandigd kreeg van de fotograaf – komende zomer een aantal iconische werken van Olaf presenteert 'waarbij de schilderkunst van onder andere Rembrandt, Vermeer en Breitner als inspiratie diende'. Dit alles naar aanleiding van Olafs 60ste verjaardag.

Vivian Maier blijft verrassen, óók in kleur

Een keuze uit
Gepubliceerd: 25 januari 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Vivian Maier – Die Farbphotographien'.

Het is en blijft een ongelooflijk verhaal. Het verhaal van Vivian Maier (1926-2009), een Amerikaanse nanny (zeg maar kinderoppas) die tientallen jaren op de straten van New York en – vooral – Chicago en omgeving fotografeerde zonder dat iemand, uitzonderingen daargelaten, daar ooit iets van terugzag. Een zeer eigenzinnige alleenstaande vrouw die op het einde van haar leven in de problemen kwam, de huur niet meer betaalde van de opslagruimte waar ze haar gigantisch archief - bestaande uit meer dan 100.000 foto's, negatieven, dia's films en onontwikkelde filmrolletjes - opgeslagen had. En hoe die enorme verzameling, omdat ze niet reageerde op aanmaningen, voor een paar honderd dollar in handen kwam van een veilingmeester die het materiaal in drie parten verdeelde en verkocht aan drie verzamelaars. Dat was in 2007. Het grootste deel kwam in handen van zekere John Maloof. Hij probeerde in contact te komen met de voor hem onbekende fotografe die toen nog leefde maar slaagde daar niet in. Pas nadat hij in het voorjaar van 2009 haar overlijdensbericht in de krant had gelezen, begon hij een aantal foto's op internet te zetten om ze weer door te verkopen.

Van het ene feest naar het andere onder Weimar

Een keuze uit
Gepubliceerd: 23 december 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Party! Party!! Party!!! Photographs from Weimar Germany' van Ed Jones en Christopher Nesbit.

Met het fotoboek 'Party! Party!! Party!!! Photographs from Weimar Germany' gaan we bijna een eeuw terug in de tijd naar bruisende feesten en vrolijke party's in vooroorlogs Duitsland. Het boek bevat zo'n 100 nooit eerder gepubliceerde foto's uit de gigantische collectie van het Archive of Modern Conflict. Foto's die laten zien hoe ten tijde van de Weimarrepubliek (1918-1933) door de elite gefeest werd, dus voordat Hitler en zijn trawanten een einde maakten aan het feestje.

De foto's gaan vergezeld van historische gegevens en citaten. Zo schrijft de beroemde satirische kunstenaar George Grosz in 1923 dat je voortaan een rugzak nodig hebt om al die bankbiljetten te vervoeren die nodig zijn voor het kopen van een simpel product. En zo lees je dat Berlijn in 1924 zijn eerste stoplicht kreeg en dat Leica het jaar daarop zijn eerste kleinbeeldcamera op de markt bracht.

Het trieste verhaal van Cathy alias Miss Wish

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 november 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'An autobiography of Miss Wish' van Nina Berman.

Het is een afschuwelijk verhaal, te erg soms voor woorden. Het is het trieste verhaal van Cathy, alias Kim(berly), alias Queenie, alias Miss Wish. Een vrouw die reeds als kleuter misbruikt werd op seksparty's van haar vader en 'vrienden' en die op haar 12de een relatie kreeg met een man die haar aan de drugs hielp, haar als een slavin uitbuitte, mishandelde en gebruikte voor het maken van kinderporno.
Hoe vertel je zo'n verhaal als fotograaf, hoe breng je zulke ellende in beeld, hoe maak je daar een boek van? Nina Berman laat met 'An autobiography of Miss Wish' op overtuigende en zeer aansprekende manier zien hoe dat kan. Met dank aan Teun van der Heijden die voor het prachtige boekontwerp zorgde. Het boek kwam onlangs, tijdens de afgelopen editie van Paris Photo, op de shortlist voor de Paris Photo/Aperture Foundation Photobook of the Year Award te staan. (De prijs werd uiteindelijk gewonnen door Laia Abril met haar boek 'On abortion').

De kraaien van fotograaf Hans Bol

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 oktober 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op een klein fotoboekje, uitgegeven in eigen beheer: 'God's Allies' van Hans Bol.

Het was me weer een plezier om 'Unseen' in Amsterdam te bezoeken, al jaren de grootste Nederlandse beurs voor nieuwe (kunst)fotografie. Eén van de interessantste onderdelen was wat mij betreft ook nu weer de fotoboekenmarkt. Het is een markt waar je boeken treft die je nooit eerder zag, al dan niet in eigen beheer uitgebracht, naast 'gewonere' boeken gepubliceerd door grote en kleine uitgevers. Het is zo'n markt waar de liefhebber makkelijk een paar uurtjes door kan brengen.
Toch heeft de grote hoeveelheid ook een schaduwzijde, voor mij althans. Ik krijg zoveel te zien dat er op zeker moment een soort moeheid optreedt die maakt dat ik mijn interesse begin te verliezen. Soms is het zo erg dat ik zelfs de boeken die ik eerst interessant vond, links laat liggen en uiteindelijk met lege handen de markt verlaat.
Ditmaal was het misschien ook zo gegaan als mijn aandacht niet getrokken werd door een klein boekje met de titel 'God's Allies', in eigen beheer uitgegeven door Hans Bol. De maker stond het zelf aan te prijzen in een stand die door meer kleine uitgevers bemand was.

De prachtige universele taal van de fotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 september 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het overzichtswerk 'The Best of LensCulture - Volume 2'.

LensCulture is een wereldwijd opererend platform voor hedendaagse fotografie. De organisatie werd in 2004 opgericht met het doel om de beste fotografische talenten te ontdekken en onder de aandacht te brengen van zoveel mogelijk fotografieliefhebbers. Ook wil men fotografen helpen om zich creatief en professioneel te ontwikkelen, zowel via professionals als beurzen.
Via een webmagazine en sociale media bereikt men naar eigen zeggen maandelijks 3 miljoen mensen. De organisatie leert nieuwe talenten kennen via festivals, portfolio besprekingen, afstudeerexposities én – last but not least – via internationale fotowedstrijden.
In 2017 verscheen bij Schilt Publishing het overzichtswerk 'The Best of Lensculture - Volume 1’. En onlangs kwam het tweede deel uit. Er staan honderden foto's in van 162 fotografen uit 38 landen die werk inzonden voor vier fotoprijzen.

Ghirri, een aparte meester in de kleurenfotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 31 augustus 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'The Map and the Territory' van Luigi Ghirri.

Luigi Ghirri (1943-1992) is een pionier in de kleurenfotografie. Zijn meesterwerk 'Kodachrome' uit 1978 kun je vergelijken met 'William Eggleston's Guide' (1976) het baanbrekende fotoboek van die andere grote pionier op dat gebied, de Amerikaanse meester William Eggleston. Beide fotografen waren, ieder op hun eigen manier, wegbereiders voor kleur in de kunstfotografie.
Het was de Britse uitgever MACK die Ghirri's spraakmakende maar al lang praktisch onvindbare boek 'Kodachrome' in 2012 weer beschikbaar maakte door een heruitgave. En die ook in 2016 'Luigi Ghirri. The Complete Essays 1973-1991' uitgaf. Want Ghirri was behalve fotograaf ook iemand die uitvoerig schreef en filosofeerde over het medium fotografie.
MACK tekende tevens voor het schitterende overzichtswerk 'Luigi Ghirri. The Map and the Territory' dat een tentoonstelling begeleidt die langs drie belangrijke Europese musea reist en vanaf 26 september 2018 te zien zal zijn in Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía in Madrid.

De intieme naakten van Saul Leiter

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 juli 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'In My Room' van Saul Leiter.

Saul Leiter (1923-2013) hoort tot de zeldzame grote fotografen wier werk pas in hun laatste levensjaren in de openbaarheid kwam. Hij hoort daarnaast ook tot de pioniers van de kleurenfotografie. In 2006 – hij was toen al over de 80 – publiceerde Steidl het opzienbarende fotoboek 'Saul Leiter Early Color'. Het bevat een prachtige verzameling kleurenfoto's die Leiter sinds begin jaren vijftig maakte op de straten van zijn woonplaats New York. Vaak naar abstractie neigende foto's van voorbijgangers, stukjes stad, bijzondere details.
Dat hij na zijn dood ook een groot aantal naakten in zwart-wit had nagelaten, was enkel bij intimi bekend. Het nu door Steidl uitgegeven boek 'In My Room' bevat een keuze uit zo'n 3000 foto's die door Leiter zelf afgedrukt werden. En net zoals destijds 'Early Color' biedt ook dit, op het zelfde formaat uitgebrachte boek een verrassende verzameling. Leiter blijkt een nog interessanter fotograaf dan we al wisten.

Fotograferen voordat het te laat is

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 mei 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'The Last Tattooed Women of Kalinga' van de Filippijnse freelancefotograaf Jake Verzosa.

In 2016 organiseerde de internationaal befaamde Duitse uitgever/drukker Gerhard Steidl een fotoboekententoonstelling in Singapore. Bij gelegenheid daarvan werden Aziatische fotografen opgeroepen om een dummy in te sturen voor een wedstrijd die moest resulteren in de publicatie van het beste fotoboek. Het leverde echter zoveel interessant materiaal op dat Steidl liefst acht dummy's koos. De betreffende fotografen, afkomstig uit China, Japan, India, Zuid-Korea, de Filippijnen en Singapore, mochten naar de firma Steidl in Göttingen om hun boek te (laten) maken en zo het hele productieproces van dichtbij mee te maken.

Eén van hen was de Filippijnse freelancefotograaf Jake Verzosa (1979). Hij portretteerde tussen 2009 en 2013 oudere getatoeëerde vrouwen in zijn geboortestreek in het Noorden van de Filippijnen. Het tatoeëren betrof een uitstervende traditie. De symbolen van schoonheid, weelde en eer worden voortaan gezien als een 'ouderwets, barbaars stigma', aldus de fotograaf. Hij legde vast voordat het te laat was. 'The Last Tattooed Women of Kalinga' is de titel van zijn prachtig gedrukte, haast deftig vormgegeven fotoboek.

Overleven in het koude Karelia

Een keuze uit
Gepubliceerd: 13 april 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee boeken uitgegeven door Schilt Publishing: The Earth's Circle. Kolodozero van Ekaterina Solovieva en Quantum van Camilla Jensen.

Schilt Publishing richt zich voornamelijk op documentaire fotografie in de breedste zin van het woord, niet op de laatste plaats documentaire fotografie met een persoonlijk karakter. Ook The Earth's Circle. Kolodozero van Ekaterina Solovieva past heel goed in het fonds. In mooie zwart-wit foto's en korte teksten doet de van oorsprong Russische, in Hamburg woonachtige fotografe verslag van het leven in Kolodozero, een dorpje in de republiek Karelia in het noordwesten van Rusland. Zij verbleef daar diverse malen in de periode 2009-2017.

Over Waffenruhe en de watersnoodramp van 1953

Een keuze uit
Gepubliceerd: 21 februari 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op de heruitgave van Waffenruhe van Michael Schmidt en op De ramp –  De watersnoodramp van 1953 in documentaire fotografie.

Waffenruhe

1987, twee jaar voor de Val van de Muur, verscheen het boek Waffenruhe dat een somber, duister beeld gaf van de stad Berlijn. Enerzijds waren daar de foto's van Michael Schmidt, zwaarmoedige, monumentale foto's in zwart-wit van stadslandschappen, al of niet in de omgeving van de Muur, en van stukjes natuur, heel af en toe onderbroken door portretten van mensen. Anderzijds was daar – een wel heel nadrukkelijke onderbreking van de fotoreeks – een lange tekst van regisseur en schrijver Einar Schleef: een naargeestig en beklemmend verhaal over een al wat oudere man die na zijn scheiding alleen leeft in een leeggehaald huis met als enig gezelschap het konijntje van zijn dochter.

Foto's van een raadselachtige schoonheid

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 oktober 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we onder de aandacht willen brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op enerzijds 'The Japanese Photobook 1912-1990', anderzijds 'Guy Bourdin Untouched'.

De Duitse uitgever/drukker Steidl behoort al vele jaren tot de meest productieve als het om fotoboeken gaat. Het zou me zelfs niet verbazen als hij nummer 1 was op het lijstje internationale fotoboekenuitgevers. Elke keer als er een nieuwe catalogus uitkomt – voor menigeen op zichzelf al verzamelwaardig – verbaast het me weer hoeveel nieuwe titels er bij komen. Voor een deel is dat overigens te danken aan diverse partijen – van uitgevers tot musea – waarmee Steidl samenwerkt. Bovendien verhuizen diverse titels al snel naar de afdeling 'previously announced', waar ze vervolgens niet zelden een tijdje blijven staan.

Voor deze aflevering heb ik gekozen voor twee totaal verschillende fotoboeken die Steidl recentelijk op de markt bracht. Het eerste betreft een zeer omvangrijk naslagwerk: 'The Japanese Photobook 1912-1990', samengesteld door Kaneko Ryuichi en Manfred Heiting. Zoals de titel al aangeeft komen hierin alleen Japanse fotoboeken aan de orde die gepubliceerd werden in de periode 1912-1990. Daarbij zijn inbegrepen boeken over Japan die elders werden uitgeven, bijvoorbeeld in Duitsland.

Een melancholieke reis langs de Mississippi

Een keuze uit
Gepubliceerd: 30 september 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Sleeping by the Mississippi van de Amerikaanse fotograaf Alec Soth.

Het zou een kamerwand kunnen zijn in een leegstaand huis, wie weet een sloophuis. De onderkant van de wand lijkt bedekt met houten planken vol knoesten maar het zal wel behang zijn, hooguit goedkoop fineer. De muur erboven is lichtgeel en zit vol donkerder plekken met hier en daar roestige spijkertjes waaraan waarschijnlijk ingelijste familiefoto's hebben gehangen. Die lege plekken versterken het gevoel van verlatenheid. Niet alleen de bewoners zijn vertrokken, ook hun dierbaren. Eén foto is blijven hangen, wellicht geknipt uit een tijdschrift, een foto van een prachtig landschap waar een rivier door stroomt.

Een mooie monografie over Louis Faurer

Een keuze uit
Gepubliceerd: 27 januari 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op de monografie Louis Faurer.

The New York School of Photography. Onder die noemer worden fotografen gerangschikt die tussen eind jaren dertig en begin jaren zestig actief waren in New York en vooral de stad en haar bewoners als onderwerp hadden. Het waren fotografen die niet op de laatste plaats de kost verdienden bij tijdschriften maar letterlijk de straat opgingen voor hun vrije werk. Er zitten zulke grote namen bij als Richard Avedon, William Klein, Robert Frank en Lisette Model maar ook minder of amper bekende figuren zoals Ted Croner en David Vestal. Ook Louis Faurer (1916-2001) hoort tot de laatste categorie. Maar gelukkig is er nu een mooie monografie aan hem gewijd, weliswaar bescheiden van omvang, maar dat had hij zelf misschien ook zo gewild.

Faurer, in 1916 geboren in Philadelphia, was 13 toen hij een paar tekeningen stuurde naar Walt Disney en prompt een uitnodiging kreeg voor een nadere kennismaking. Het liep anders. Faurer volgde een opleiding voor 'commercial lettering' en verdiende wat bij met het maken van karikaturen. Rond 1937 begon hij te fotograferen – Walker Evans was zijn grote voorbeeld.

Een triest levenseinde in West-Vlaanderen

Een keuze uit
Gepubliceerd: 1 november 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op (un)expected van de Belgische fotograaf Peter Dekens.

Een huis met geblindeerde ramen. Een lege straat op een regenachtige ochtend. Wederom een huis zonder teken van leven – met links een Engelse tekst. Vertaald zou die kunnen luiden: West-Vlaanderen heeft een van de hoogste zelfmoord-percentages van Europa, anderhalf keer het Europese gemiddelde. Elke maand plegen twintig mensen zelfmoord in deze regio.
Zo begint het fotoboek (un)expected van de hand van Peter Dekens. De titel lijkt ingegeven door het feit dat zelfmoorden nu eens volkomen onverwachts plaatsvinden, dan weer haast voorspelbaar. Het cahier-achtig boek bestaat op de eerste plaats uit een doorlopend beeldverhaal van straten en huizen, vermoedelijk gefotografeerd in West-Vlaanderen, de geboortestreek van Dekens. Dat beeldverhaal  –  in zwart-wit – wordt vier maal onderbroken door kleinere katernen in kleur. Elk katern vertelt een ander zelfmoordverhaal, bestaande uit een korte tekst en foto's.

Teloorgang van Weense kroegen en hun clientèle

Een keuze uit
Gepubliceerd: 28 september 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op het hier al eerder vermelde Golden Days Before They End van Klaus Pichler (foto's) en Clemens Marschall (tekst).

Fotoboeken over mensen in cafés zijn bepaald niet dik gezaaid. Het is ook geen gemakkelijk onderwerp, niet op de laatste plaats vanwege privacy-problemen. Maar soms lukt het een fotograaf en verreweg het mooiste voorbeeld vind ik nog altijd Café Lehmitz (1978) van Anders Petersen, een fotoboek waarin de Zweedse fotograaf de door de wol geverfde clientèle van een Hamburgse kroeg vereeuwigde.
Deze klassieker uit de 20e-eeuwse fotografie kwam me al snel in gedachten toen ik Golden Days Before They End  van Klaus Pichler (foto's) en Clemens Marschall (tekst) onder ogen kreeg. Het mooi uitgevoerde fotoboek gaat over verlopen bars en cafés in Wenen – ooit bloeiend, met name in de jaren zestig en zeventig - waar het publiek voornamelijk bestaat uit wat oudere alcoholisten en andere mensen aan de zelfkant van de samenleving. Voor een deel vergelijkbaar met de mensen in Café Lehmitz dus, maar de verschillen tussen de twee boeken zijn groter dan de overeenkomsten.

Terug naar The New West van Robert Adams

Een keuze uit
Gepubliceerd: 3 juni 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The New West van Robert Adams.

Af en toe denk ik wel eens aan de fotoboeken die ik best wel interessant vond maar niet kocht, aan de spijt die ik daarvan kreeg en aan de vergeefse pogingen ze alsnog te kopen voor een redelijke prijs. Ik heb een lijstje van een stuk of tien aldus gemiste boeken waarop titels staan als Valparaiso van Sergio Larrain, Making Chicken Soup van Les Krims en Women are beautiful van Garry Winogrand. Het zijn boeken die schijnbaar nooit of zelden herdrukt worden.

Mijn lijstje zou ongetwijfeld een stuk langer zijn als ik er ook de - achteraf gezien belangrijke - fotoboeken bij reken die ik sowieso liet staan omdat ze me op een of andere manier niet aanspraken. The New West van Robert Adams bijvoorbeeld. De eerste druk van dit boek - inmiddels een collectors item - kwam uit in 1974, de tweede in 2001 en onlangs bracht Steidl een fraai verzorgde herdruk op de markt. Dat laatste gebeurde in het kader van een project dat beoogt het volledige oeuvre van Adams uit te geven, precies zoals de Duitse uitgever dat ook gedaan heeft (en nog doet) met het filmisch en fotografisch werk van Robert Frank.

Cuba gezien door Carl De Keyzer

Een keuze uit
Gepubliceerd: 2 mei 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Cuba la lucha van Carl De Keyzer.

Je hebt van die fotografen van wie je elk nieuw boek met grote verwachting of toch minstens grote nieuwsgierigheid tegemoet ziet. Carl De Keyzer hoort wat mij betreft beslist tot die categorie. Een enkele uitzondering daargelaten heeft hij me nooit teleurgesteld. Ook zijn nieuwste boek biedt weer een rijkdom aan schitterende foto's, ditmaal over Cuba. Cuba la lucha is de titel en bij 'lucha' oftewel strijd gaat het in dit geval denk ik amper meer om communistische idealen maar om de dagelijkse strijd van het bestaan.
Cuba is een uitgesproken fotogeniek land. Je zou een aardige bibliotheek kunnen vullen met fotoboeken die over het Caraïbische eiland verschenen zijn. Veelal gaat het om toeristische uitgaven waarin het wemelt van de clichés: van kleurige oldtimers tot oude mannen met reuzesigaren en van schilderachtig vervallen gebouwen en interieurs tot sexy vrouwen en - niet te vergeten - de nog altijd alomtegenwoordige Che Guevara. Zeker, al die overbekende elementen kom je ook tegen bij De Keyzer, maar wel in een context die niets van doen heeft met toeristische oppervlakkigheid.

De intrigerende schoonheid van medische fotografie

Een keuze uit
Gepubliceerd: 6 januari 2016

In deze maandelijks terugkerende rubriek geeft Joep Eijkens een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die hij graag onder de aandacht brengt. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Révélations. Iconographie de La Salpêtrière. Paris 1875-1918 van Javier Viver.

Jean-Martin Charcot, één van de grondleggers van de neurologie en leermeester van onder anderen Freud, was jarenlang directeur van het psychiatrische ziekenhuis La Salpêtrière in Parijs. In 1878 begon hij hier met een studio voor medische fotografie. Fotografie werd gezien als een goed middel om ziekten te documenteren. Het materiaal werd in afleveringen gepubliceerd in Iconographie photographique de la Salpêtrière (1875-1880) en in Nouvelle Iconographie photographique de la Salpêtrière (1890-1918). Het zijn uiterst zeldzame publicaties die je hoogstens ooit te zien krijgt in een museum, zoals afgelopen zomer nog tijdens de interessante tentoonstelling 'Psychiaters Patiënten Portretten 1865-2015' in Museum Dr. Guislain te Gent. Als ze al op ooit op de markt komen, bijvoorbeeld via een veiling, moet er begrijpelijkerwijs veel geld voor op tafel gelegd worden.

Een prachtig verjaardagskado voor een 100-jarige

Een keuze uit
Gepubliceerd: 21 oktober 2015

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Eyes Wide Open! 100 Years of Leica.

In de wereld van de grote cameramerken neemt Leica een aparte plaats in. En dat al meer dan honderd jaar. Aanleiding voor de publicatie van een indrukwekkend, omvangrijk boekwerk, getiteld Augen auf! 100 Jahre Leica, of - in de Engelse versie - Eyes Wide Open! 100 Years of Leica.
De eerste compacte 35 mm-camera, de Leitz-camera ofwel Leica, was al ontwikkeld in 1914 maar kwam mede vanwege de Eerste Wereldoorlog en nasleep daarvan pas echt in productie in 1925. Leica maakte het fotograferen niet alleen makkelijker voor amateur en professional maar bood nieuwe mogelijkheden om de zichtbare wereld sneller, dynamischere en persoonlijker vast te leggen. (Wat dat betreft doet het denken aan de digitale revolutie van onze tijd).