'Maria' - een ode van de fotograaf aan zijn muze

Een keuze uit
Gepubliceerd: 6 april 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Maria – I Need Your Lovin' van Martijn van de Griendt.

portret van MariaMet uitzondering van zijn boek over z'n exen,  Exit wounds (as if),  kan het nieuwste fotoboek van Martijn van de Griendt zijn meest persoonlijke genoemd worden. Maria – I Need Your Lovin' is de titel. Een titel die op het eerste gezicht voor tweeërlei uitleg vatbaar lijkt. Want je zou kunnen denken dat de fotograaf zich met die woorden tot zijn geliefde richt. Maar nee, het gaat om Maria, een vrouw die met vele mannen het bed deelde, al was het maar om minder eenzaam te zijn, en die nog altijd op zoek is naar die ene ware liefde.

Tien jaar gelden kwam Van de Griendt haar tegen in zijn geboortestad Eindhoven – Maria, een van oorsprong Braziliaanse schoonheid. Hij was toen bezig met een nieuw boek dat Smokin' Boys, Smokin' Girls zou gaan heten. Het bleef niet bij een foto van een joint rokend meisje – Maria werd zijn muze. Tien jaar lang volgde hij haar in haar turbulente leven, een leven dat lang bepaald werd door seks en drugs maar de laatste tijd een stuk rustiger en gelukkiger lijkt te zijn geworden.

Met uitzondering van zijn boek over z'n exen, Exit wounds (as if), kan het nieuwste fotoboek van Martijn van de Griendt zijn meest persoonlijke genoemd worden. Maria – I Need Your Lovin' is de titel. Een titel die op het eerste gezicht voor tweeërlei uitleg vatbaar lijkt. Want je zou kunnen denken dat de fotograaf zich met die woorden tot zijn geliefde richt. Maar nee, het gaat om Maria, een vrouw die met vele mannen het bed deelde, al was het maar om minder eenzaam te zijn, en die nog altijd op zoek is naar die ene ware liefde.

Tien jaar gelden kwam Van de Griendt haar tegen in zijn geboortestad Eindhoven – Maria, een van oorsprong Braziliaanse schoonheid. Hij was toen bezig met een nieuw boek dat Smokin' Boys, Smokin' Girls zou gaan heten. Het bleef niet bij een foto van een joint rokend meisje – Maria werd zijn muze. Tien jaar lang volgde hij haar in haar turbulente leven, een leven dat lang bepaald werd door seks en drugs maar de laatste tijd een stuk rustiger en gelukkiger lijkt te zijn geworden.

'Ik heb Martijn zo diep in mijn leven laten kijken, soms lijkt het wel of hij mij beter kent dan ik zelf', zegt ze aan het einde van het boek dat haar naam draagt. 'Zo heeft hij mij kunnen vastleggen op mijn meest kwetsbare en meest gelukkige momenten'.

De wereld van de fotografie kent meer langlopende projecten. Om ons te beperken tot Nederlandse fotografen: verreweg het meest bekend is Michel Szulc Krzyzanowski die al veertig jaar lang de Waalwijkse Henny volgt en daarover reeds zes fotoboeken publiceerde. Kun je daarbij spreken over documentair werk, het Engelstalige boek van Van de Griendt heeft de uitstraling van een kunstwerk. Een vrij smal boek ter grootte van een bescheiden handtasje, de titel en naam van de auteur in gouden letters en de bladzijden eveneens goud op snee. Bij het openen van het boekje ga je als het ware een donkere wereld binnen: het papier is mat zwart en de foto's passen goed bij die achtergrond. Het gaat om polaroids. Ze zijn deels afgedrukt op ware grootte, deels zo goed als 1 op 1 vergroot tot spreads. Dat vergroten maakt het beeld iets minder scherp en de kleuren schilderachtiger – en lijkt je als kijker ook sterker in het leven van de hoofdpersoon te trekken.

Film

Gelijktijdig met het fotoboek kwam ook de gelijknamige film uit die Van de Griendt over zijn muze maakte. Het is zijn eerste documentaire en het is een uitgesproken persoonlijke film geworden, wat mij betreft nog dichter op de huid dan het boek.

Als we het hebben over verfilmde boeken is de praktijk meestal zo dat je eerst het boek leest en daarna pas de film ziet. In dit geval – geen verfilming maar een autonome productie – zag ik de film eerder. Sterker dan bij het boek kreeg ik het gevoel dat het hele verhaal niet alleen over Maria en haar dochtertje Phoenix gaat maar ook over de man die haar jaar in jaar uit zo trouw volgt met zijn camera. Beiden zijn ook op zoek naar die ene ware liefde en wie mocht denken dat de fotograaf eigenlijk verliefd is op zijn muze, ziet het te simpel. Dat wordt wel duidelijk uit Maria's uitlatingen en uit hun gesprekken in de film waarvan de integrale tekst is opgenomen in het hart van het boek.

Moest ik een keuze maken tussen film en boek dan zou ik kiezen voor het laatste. Of er nu sprake is van onderhuidse erotiek, gevoelens die dieper gaan dan vriendschap of niet, het is hoe dan ook een liefdevolle ode geworden van een man aan een vrouw.

'Maria is mijn muze', zo besluit Van de Griendt zijn voorwoord. 'Ze inspireerde me tot dit boek en tot het maken van mijn eerste documentaire. Ik vind haar mooi en soms uiterst irritant. Bijna alles went. Behalve de herkenning: het ontheemde verdriet dat achter haar ogen schuilgaat. Uit zelfbehoud zette ik er een camera tussen.'

Hoop

Maria – I Need Your Lovin’ is een bijzonder, persoonlijk boek dat een plaats verdient naast andere lofzangen van fotografen op hun muze zoals Lella van Edouard Boubat en A propos de Mary Jane van Ralph Gibson, hoe groot de verschillen ook zijn.

In zijn dankwoord spreekt de fotograaf de hoop uit dat Maria en Phoenix met hem 'in touch' zullen blijven. Dat hoop ik van harte met hem mee. Niet alleen vanwege de speciale band die de drie hebben maar zeker ook vanwege de mogelijkheid van een fotografisch vervolg. Ik kan me niet voorstellen dat hun verhaal hiermee uit is.

En wat de film betreft, zelf heeft Van de Griendt al aangegeven dat hij de smaak te pakken heeft en zeker verder wil gaan met filmen. Waarmee hij in het spoor treedt van menig andere fotograaf die op zeker moment ook dat andere medium ging gebruiken om zijn of haar verhalen te vertellen.

Martijn van de Griendt: Maria I Need Your Lovin’. Uitgave in eigen beheer. Oplage 750. ISBN 978-90-813416-8-4. Prijs € 27,50.

Boek is te koop via www.martijnvandegriendt.nl of in de boekhandel.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
portret van Maria portret van Maria portret van Maria portret van Maria portret van Maria portret van Maria  

Exposities

Bij Galerie Pennings in Eindhoven (nu Pennings Foundation, Redactie) liep in 2017 een expositie met een overzicht van twintig jaar fotografie van Martijn van de Griendt.
In dezelfde periode was bij Sint Lucas in Eindhoven, op de nieuwe locatie in Strijp S, de expositie ‘Ik ben zeventien’ te zien – naar het gelijknamige fotoboek dat Van de Griendt in 2016 publiceerde. (www.sintlucas.nl).

Verder verschenen onder meer

Paul Kooiker: Tokyo. Art Paper Editions. ISBN 978-9490800581. Prijs € 40,-.

'Tokyo' in Nederlands en Japans schrift gestileerde, roze, billen gestileerde billen met gekleurde lijnen gestileerde billen in rood broekje  

Sarah Cooper & Nina Gorfer: I Know Not These Hands. Kehrer. ISBN 978-3-86828-778-3. Prijs € 48,-.

portret van vrouw in rijke kleding 2 vrouwen in rijke kleding met weelderige tuin op achtergrond portret van vrouw in rijke kleding met poes in de armen 2 meisjes, buiten op de grond op bladeren liggend  

Taiyo Onorato/Nico Krebs: Continental Drift. Edition Patrick Frey. ISBN 978-3-906803-20-3. Prijs € 78,-.

granieten blok met langere, gekerfde bovenzijde ezel in de bergen "streep" in water waar 2 oceanen elkaar raken gekleurde neonlicht lijnen  

Anthony Hernandez: Forever. MACK. ISBN 978-1910164-21-1. Prijs € 35,-.

titel en schrijver van boek boom waarin een kaal stuk met een figuur erin gekerfd zwartgeblakerde ruimte met krassen op de muren en plafond Afrikaanse hand met rood polsbandje houdt steel vast  

Micky Hoogendijk: Through the eyes of others, I see me. TerraLannoo. ISBN 978-9089897411. Prijs € 24,99.

portret van Micky Hoogendijk ondersteboven zwemmend persoon meisje loopt door vervallen trappenhuis portret van een zittend meisje met boek gekleed als witte non  

Nancy Borowick: The Family Imprint: A Daughter's Portrait of Love and Loss. Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4248-1. Prijs € 45,-.

cover met foto van een borduurwerkje: getrouwd echtpaar werkkamer vol stapels fotoboeken en ingelijste foto's hand van iemand in bed wordt vastgehouden 2 elkaar omhelzende mannen