Mind over Matter

door: Joep Eijkens

Joep Eijkens (1950) studeerde moderne geschiedenis, werkte 28 jaar voor het Nieuwsblad van het Zuiden (later: Brabants Dagblad) en is sinds 2008 actief als freelancer op het gebied van tekst en fotografie.
Schrijft ondermeer voor webmagazine Brabant Cultureel en eerder De FOTOgraaf. Is een fervent verzamelaar van fotoboeken en oude foto's en publiceert daar ook over. Fotografeert veel in de openbare ruimte, met name bij uiteenlopende evenementen. Mensen staan centraal in zijn werk.
Zie ook: www.eijkens.nl.
Stuur Joep een e-mail.

Er verschijnen zoveel fotoboeken dat het niet meer bij te houden is. Dat komt niet op de laatste plaats omdat veel fotografen in eigen beheer boeken uitgeven. Die vind je dus niet in catalogi van reguliere uitgevers. En ook galeries en musea doen mee. Zo kwam ik er ook pas achter dat Galerie Wilms in Venlo afgelopen najaar een boek had gepubliceerd over het werk van Suzanne Jongmans - overigens in samenwerking met de Bredase fotografe zelf.
Toen ik voor de eerste keer iets zag van Jongmans dacht ik aan het werk van Hendrik Kerstens. Ik doel dan op de portretten waarop Kerstens zijn dochter laat poseren alsof ze zo van een schilderij van Vermeer is gelopen. En dat nog wel terwijl haar mutsje bij nadere beschouwing een bevallig geplooid plastic draagtasje blijkt te zijn.
Ook Suzanne Jongmans gebruikt wegwerpmateriaal en laat zich inspireren door oude meesters maar je krijgt al snel het gevoel toch een heel andere wereld te betreden dan bij Kerstens. En niet alleen omdat zij met verschillende modellen werkt, zowel mannelijke (een minderheid) als vrouwelijke.

Inpakmateriaal •

Een wezenlijk element in de kunst van Jongmans is dat zij de kledij van haar modellen zelf ontwerpt en maakt, voor een deel van inpakmateriaal. Of ze ook de visagie voor haar rekening neemt weet ik niet.
De modellen zijn steeds geplaatst tegen een egaal donkere achtergrond. Als je het boek doorbladert werkt dat zo dat er een eenheid tussen de afgebeelde personen ontstaat, allemaal figuren uit de imaginaire wereld van Jongmans. Soms doen de geportretteerden aan personen op een schilderij denken, soms aan acteurs uit een toneelstuk. Er zit minstens één foto bij die ik zo aan de muur zou willen hangen: 'Solitude' uit de serie 'Mind over Matter'. Mind over Matter is ook de titel van het mooi uitgevoerde, tweetalige (Ned/Eng) boek.

Geest •

'De geest is een instrument waarmee je de wereld zelf kan vormgeven', schrijft Sue Steward in haar inleidend essay Suzanne Jongmans: een tastbare Geschiedenis. 'De manier waarop je je geest stuurt maakt wat je in iets of iemand ziet.' En: 'Suzanne voegt met haar manier van kijken waarde toe aan simpel verpakkingsmateriaal (...) Het gebruik van restmateriaal is een reactie op het heden en de massaconsumptie die ons omringt'.
Ik denk overigens dat het werk van Jongmans sterker werkt aan de muur dan in een boek - niet op de laatste plaats omdat de foto's dusdanige formaten hebben dat je min of meer oog in oog komt te staan met de geportretteerde figuren.