Op de eilanden van de kleurblinden

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 juli 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The Island of the Colorblind van Sanne De Wilde.

boekomslag met titel en naam auteurAchromatopsie is een oogaandoening waarbij niet alleen sprake is van min of meer volledige kleurenblindheid maar ook van een geringe gezichtsscherpte en extreme gevoeligheid voor zonlicht. Mensen met achromatopsie zien alleen grijstinten en soms een paar kleuren.

Het betreft een uiterst zeldzame oogaandoening waar slechts 1 op de 40.000 mensen wereldwijd aan lijdt. Maar er is een stukje aarde waar ongeveer een derde deel van de bevolking met deze handicap behept is. We hebben het over Pingelap en Pohnpei, twee Micronesische eilandjes in de Stille Oceaan.

Rond 1775, zo gaat het verhaal, werd Pingelap getroffen door een tyfoon. Slechts twintig mensen wisten de natuurramp te overleven, onder wie de koning. Hij zou ook geleden hebben aan de oogziekte en de erfelijke aandoening doorgegeven hebben aan zijn onderdanen.

Geïntrigeerd door dit gegeven bezocht de Amsterdamse (van oorsprong Antwerpse) fotografe en kunstenares Sanne De Wilde (30) eind 2015 de moeilijk bereikbare eilandjes. Zij vond onderdak bij een familie en wist kennelijk het vertrouwen van de bevolking dusdanig te winnen dat zij er een maand lang kon leven en werken. En maakte er een opmerkelijk fotoboek over.

UV sensitive

Een documentair fotograaf zou een al of niet sociaal bewogen reportage kunnen maken van de eilandjes en hun bewoners. De Wilde biedt in haar boek een visueel interessantere benadering. Dat zie je al direct aan een sticker en het symbool op de achterkant van het omslag: UV sensitive – Colour changes in sunlight! En als je in het boek begint te bladeren word je direct getroffen door de contrasten tussen foto's in felle, soms verblindende kleuren en foto's in zwart-wit. Ook het gebruik van verschillende soorten papier versterkt het geheel.

De Wilde heeft onder meer gewerkt met een infraroodcamera. De daarmee gemaakte foto's werken op zichzelf al vervreemdend. Zeker in combinatie met de foto's in zwart-wit. Maar er is nog een ander type beeld dat het fraai vormgegeven boek tot een kijkavontuur maakt. In Nederland lijden enkele tientallen mensen aan achromatopsie. Welnu, De Wilde heeft een aantal van hen geïnterviewd en gevraagd om enige zwart-wit foto's te beschilderen met kleuren 'zonder te weten welke kleur de gebruikte verf had'. De betreffende 'achromatische fotoschilderijen' sluiten prachtig aan bij het andere beeldmateriaal. Je zou het boek ook kunnen zien als een poging om ons te laten kijken door de ogen van de mensen die aan achromatopsie lijden.

Onzichtbaar

De Wilde laat ons zo op haar eigen manier kennis maken met landschap, fauna en flora en – niet op de laatste plaats – de bewoners van de eilanden. Soms zien we hun ogen, maar regelmatig lijkt de fotografe gekozen te hebben voor momenten waarop de mensen hun ogen of zelfs hoofd verbergen achter een hand of anderszins. Om hen zo minder object te maken voor ons zienden?

Al met al een bijzonder fotoboek. Het werd gepresenteerd in de eerste week van het momenteel lopende internationale fotofestival van Arles.

The Island of the Colorblind. Sanne de Wilde. Oliver Sacks e.a. (t). Vormgeving Tim Bisschop. Uitgeverij Hannibal. ISBN 978-949267-706-8. Prijs € 49,50.
Ook uitgegeven door Kehrer: ISBN 978-3-86828-826-1. Prijs € 49,90.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
begroeid heuveltje met palmbomen op achtergrond, waarbij het groen rose wordt weergegeven begroeid eiland in zee met palmbomen en struiken, waarbij het groen rose wordt weergegeven. Een open, houten, boot met ongeveer 20 mensen vaart er langs tegenlichtopname van jongetje in boom, waarbij alles rose-bruin gekleurd is jongen met knuppel, gekleed in kort broekje, staand voor een huis, waarbij alles rose-bruin gekleurd is kop van een ara  

Verder verschenen onder meer

Wolfgang Tillmans: Wolfgang Tillmans. Theadore Vischer e.a. (t). Hatje Cantz/Fondation Beyeler. ISBN 978-3-7757-4329-7 (Engelse editie). Prijs € 58,-.

hoofd van een man waarop kiezelstenen vastgemaakt zijn groen-blauw meertje met boom jonge man staand telefonerend op dek van een schip oranje parasol boven water met brede, ronde, bladen van waterplanten  

Latif al Ani: Latif al Ani. Tamara Chalabi e.a. (t). Uitgeverij Hannibal. ISBN 978-94-9208-188-9. Prijs € 39,90.

echtpaar in gesprek met bedoeïene voor een antieke poort en muur vrouw wordt gefotografeerd, staand voor een oud-Egyptische muur met dierenfiguren ronde, stenen, toren met opgang, spiraalsgewijs er omheen vrachtwagentje met politieagenten, waarvan er 4 achterin staan  

Vincent Wittenberg en Wladimir Manshanden: Sorry for Damage Done. The Eriskay Connection. Essay: Christian Omodeo. ISBN 978-94-92051-26-4. Prijs € 25,-.

geschreven tekst Sorry for Damage Done op rose achtergrond foto's van wegafsluiting resp. graffiti verkeersborden met gezicht en bekladde kastjes van nutsvoorziening tegen huizen bekladde houten hekken en kastjes van nutsvoorziening  

Max Eicke: Dominas. Kehrer Verlag. ISBN 978-3-86828-746-2. Prijs € 29,90.

portret van een vrouw in oranje-rood en zwart vrouw met zwaar opgemaakte ogen in witte jurk met zwarte versiering en grote halsketting vrouw in zwarte jurk met uitbundige tatoeage op hals en boven haar decolleté vrouw in rode jurk, omhooggehouden door zwarte riempjes aan een zwarte halsband  

Timothy Prus: The Luton Auguries. RVB Books. ISBN 979-10-90306-62-2. Prijs € 25,80 (imp. Idea Books).

restant van afgebroken boom langs een straat 2 foto's: 3 mannen, hand omhoog om te voelen of het regent, waarvan er 2 onder een parapluie, en een lopende man met een detector Engelse agent houdt stand tegen opdringende groep vrouwen en kinderen 2 foto's: rijk, Aziatisch gekleed, echtpaar en man die schade toont aan een auto