In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op The Island of the Colorblind van Sanne De Wilde.
Achromatopsie is een oogaandoening waarbij niet alleen sprake is van min of meer volledige kleurenblindheid maar ook van een geringe gezichtsscherpte en extreme gevoeligheid voor zonlicht. Mensen met achromatopsie zien alleen grijstinten en soms een paar kleuren.
Het betreft een uiterst zeldzame oogaandoening waar slechts 1 op de 40.000 mensen wereldwijd aan lijdt. Maar er is een stukje aarde waar ongeveer een derde deel van de bevolking met deze handicap behept is. We hebben het over Pingelap en Pohnpei, twee Micronesische eilandjes in de Stille Oceaan.
Rond 1775, zo gaat het verhaal, werd Pingelap getroffen door een tyfoon. Slechts twintig mensen wisten de natuurramp te overleven, onder wie de koning. Hij zou ook geleden hebben aan de oogziekte en de erfelijke aandoening doorgegeven hebben aan zijn onderdanen.
Geïntrigeerd door dit gegeven bezocht de Amsterdamse (van oorsprong Antwerpse) fotografe en kunstenares Sanne De Wilde (30) eind 2015 de moeilijk bereikbare eilandjes. Zij vond onderdak bij een familie en wist kennelijk het vertrouwen van de bevolking dusdanig te winnen dat zij er een maand lang kon leven en werken. En maakte er een opmerkelijk fotoboek over.
UV sensitive •
Een documentair fotograaf zou een al of niet sociaal bewogen reportage kunnen maken van de eilandjes en hun bewoners. De Wilde biedt in haar boek een visueel interessantere benadering. Dat zie je al direct aan een sticker en het symbool op de achterkant van het omslag: UV sensitive – Colour changes in sunlight! En als je in het boek begint te bladeren word je direct getroffen door de contrasten tussen foto's in felle, soms verblindende kleuren en foto's in zwart-wit. Ook het gebruik van verschillende soorten papier versterkt het geheel.
De Wilde heeft onder meer gewerkt met een infraroodcamera. De daarmee gemaakte foto's werken op zichzelf al vervreemdend. Zeker in combinatie met de foto's in zwart-wit. Maar er is nog een ander type beeld dat het fraai vormgegeven boek tot een kijkavontuur maakt. In Nederland lijden enkele tientallen mensen aan achromatopsie. Welnu, De Wilde heeft een aantal van hen geïnterviewd en gevraagd om enige zwart-wit foto's te beschilderen met kleuren 'zonder te weten welke kleur de gebruikte verf had'. De betreffende 'achromatische fotoschilderijen' sluiten prachtig aan bij het andere beeldmateriaal. Je zou het boek ook kunnen zien als een poging om ons te laten kijken door de ogen van de mensen die aan achromatopsie lijden.
Onzichtbaar •
De Wilde laat ons zo op haar eigen manier kennis maken met landschap, fauna en flora en – niet op de laatste plaats – de bewoners van de eilanden. Soms zien we hun ogen, maar regelmatig lijkt de fotografe gekozen te hebben voor momenten waarop de mensen hun ogen of zelfs hoofd verbergen achter een hand of anderszins. Om hen zo minder object te maken voor ons zienden?
Al met al een bijzonder fotoboek. Het werd gepresenteerd in de eerste week van het momenteel lopende internationale fotofestival van Arles.