Opkomst en ondergang van de Jungle van Calais

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 april 2017

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Ville de Calais van Henk Wildschut.

gebouwtje in aanbouw: opgetrokken in hout met zeildoek er overOp een septemberochtend in 2010 vertrok de Amsterdamse fotograaf Henk Wildschut naar de zogeheten Jungle van Calais, voor hem hét symbool van de problematiek van illegale immigranten in Europa. Hij was er sinds 2001 al vele malen geweest. Maar ditmaal was het voor de laatste keer, zo zei hij tegen zijn vrouw. Ze geloofde er niets van. “Je bent aan Calais verslaafd”, zei ze. En ze kreeg gelijk.

Zeker, in 2011 kwam een boek uit dat als een soort afronding van 'Calais' gezien kon worden, getiteld Shelter. Een prachtig, door Robin Uleman vormgegeven boek - uitgegeven door het helaas inmiddels ter ziele gegane Post Editions – waarin de provisorische, van karton en ander afval gemaakte huisjes en tentjes van migranten centraal staan. Wildschut zag in die provisorische bouwsels niet op de laatste plaats de vindingrijkheid en veerkracht waarvan mensen ook in zware omstandigheden blijk konden geven. Het boek bevatte foto's die gemaakt waren op diverse plekken in Europa, maar de nadruk lag toch wel op Calais.

Maar inderdaad keerde Wildschut er na die septemberdag in 2010 de afgelopen jaren nog vaak naar terug. In de loop van 2015 legde hij vast hoe de Jungle uitgroeide tot een nieuwe stad, compleet met winkels, restaurants, kerken en moskeeën. Maar ook was hij erbij toen afgelopen najaar de steeds meer mensen aantrekkende stad met de grond gelijk werd gemaakt.

De fotograaf heeft het vastgelegd in Ville de Calais, een wederom Engelstalig boek, ditmaal in eigen beheer uitgegeven met hulp van crowdfunding. De titel zou uitgelegd kunnen worden als een hommage aan de vluchtelingen en illegale immigranten die toch maar mooi in staat bleken een soort tweede Calais uit de grond te stampen. Om een idee te geven: begin 2016 telde Wildschut liefst 40 restaurants, 43 winkels, 6 hamams, 8 bakkerijen, 4 kappers en 7 bars en disco's.

Documentair

In Shelter komen nauwelijks mensen in beeld, zeker niet met hun gezichten, en de tekst blijft voornamelijk beperkt tot een nawoord van de fotograaf. Ville de Calais heeft een ander, meer documentair karakter, ook qua vormgeving waarvoor opnieuw Robin Uleman tekende (die ook een deel van de tekst voor zijn rekening nam). Hoewel de interieurs en exterieurs van de provisorische bouwsels weer veel aandacht krijgen, laat Wildschut ons nu ook kennis maken met een aantal bewoners en een stukje van hun levensverhaal.

Alsof het om een sociaal-geografisch onderzoeksproject gaat eindigt het boek met een aanhangsel waarin op klein formaat weergegeven fotoseries nog eens in kort bestek aangeven hoe het gebied van de Jungle in de loop der tijd veranderd is. Zo toont een reeks van 11 foto's hoe het zuidelijk duingebied van Calais vanaf februari 2015 volgebouwd wordt, in januari 2016 leger begint te raken en op 22 januari 2017 weer helemaal aan de natuur teruggeven blijkt.

Nou ja, blijkt – dat is nog maar de vraag. Want na de recente grote brand, begin april, in het nieuwe migrantenkamp nabij Duinkerken zijn diverse bewoners al weer naar Calais getrokken. Misschien is Wildschut dus nog niet klaar met zijn bijzondere project...

Henk Wildschut: Ville de Calais. Uitgave in eigen beheer. ISBN 978-90-8258-850-7. Prijs € 55,-.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
interieur geïsoleerd verblijf met stoelen, bank, tafel en kachel eetzaal winkeltjes bij avond overzicht over een deel van het tentenkamp 3 tenten waarvan 1 met tuintje en tuinstoelen houten kerkje open plek met veel zwerfvuil  

Verder verschenen onder meer

The Many Lives of Erik Kessels. Francesco Zanot e.a. (tekst). Aperture. ISBN 978-1-59711-416-5. Prijs € 45,-.

omslag: gezicht met een mondkapje; voorpagina boek: kop van een hond priester bid op een enorme stapel losse papieren jongetje met dichtgeslagen oog rode foto van een vrouw in een tuin  

Achim Lippoth: Storytelling / Geschichten über das Kindsein. Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4273-3. Prijs € 38,-.

cover boek met titel, auteur en een tekst gezicht van een kind met haren over de ogen en neus plant in duister jongetje blaast tegen hangend mobiel