Overleven in het koude Karelia

Een keuze uit
Gepubliceerd: 13 april 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee boeken uitgegeven door Schilt Publishing: The Earth's Circle. Kolodozero van Ekaterina Solovieva en Quantum van Camilla Jensen.

man in een tuin in een besneeuwd dorpjeSchilt Publishing richt zich voornamelijk op documentaire fotografie in de breedste zin van het woord, niet op de laatste plaats documentaire fotografie met een persoonlijk karakter. Ook The Earth's Circle. Kolodozero van Ekaterina Solovieva past heel goed in het fonds. In mooie zwart-wit foto's en korte teksten doet de van oorsprong Russische, in Hamburg woonachtige fotografe verslag van het leven in Kolodozero, een dorpje in de republiek Karelia in het noordwesten van Rusland. Zij verbleef daar diverse malen in de periode 2009-2017.

Kolodozero bestaat uit een klein aantal gehuchten gelegen in een gebied van rivieren en meren. Drie Russische vrienden, zo lezen we, verlieten rond 2000 Moskou om hier een nieuw bestaan op te bouwen. Zij bouwden een nieuwe kerk ter vervanging van de oude kerk die in 1977 afgebrand was. En één van hen, de 'roodharige rebel en punker' Arkady Shlykov, volgde een opleiding tot priester en werd de nieuwe parochieherder. De plaatselijke bevolking stond aanvankelijk wantrouwig tegenover de vrijgevochten geestelijke – die me op minstens één foto aan Raspoetin doet denken – maar gaven zich al snel gewonnen door zijn goedmoedige en vredelievende aard.

Vader Arkady

De foto's worden afgewisseld met teksten. Enerzijds van Ekaterina Solovieva zelf, anderzijds van Vader Arkady, door de fotografe opgetekend uit diens mond. We volgen de kleine gemeenschap van seizoen naar seizoen in hun dagelijks leven. Een hard leven maar ook een leven in de grote vrijheid van de natuur, ver van alle stress en drukte van de grote stad. We zien hoe de dorpsbewoners vissen of anderszins hun kostje scharrelen, hoe ze eten en drinken, hoe ze de dag doorkomen en het koude, soms extra gure klimaat weten te overleven. Vader Arkady, wiens portret de voorkant van het boek siert, is zonder meer de hoofdrolspeler. Maar ook maken we kennis met de drinkebroer Yurka die in no time een halve fles wodka naar binnen werkt alsof het water is. Vlak voordat dit boek naar de drukker ging, schrijft de fotografe, hoorde ze dat Yurka gedood was tijdens een gevecht met drie vreemdelingen...

zelfportret zijwaarts genomen

Zelfbespiegeling

Met spiegels kun je als fotograaf mooie effecten bereiken. Al helemaal als het oude, verweerde spiegels zijn met zwarte barstjes en vlekjes. Een daarin weerspiegeld gezicht kan op een 17e eeuws craquelé schilderij gaan lijken zoals te zien is bij één van de zelfportretten in het fotoboek Quantum van de Noorse fotografe Camilla Jensen.

Veel portretten die daarin staan doen aan grafische prenten denken, temeer omdat Jensen in zwart-wit werkt. Vaak geeft ze zich letterlijk (deels of helemaal) bloot, al zien we maar af en toe duidelijk haar gezicht.

Vanwaar eigenlijk die titel 'Quantum'? Een antwoord is te vinden aan het einde van het boek in een soms nogal hoogdravende tekst met dezelfde titel, een zelfbespiegeling. De fotografe schrijft daarin onder meer over de manier waarop ze als meisje/vrouw opgevoed is, hoe ze als moeder zelf geprobeerd heeft haar eigen kinderen beter op te voeden en – als ik het goed begrijp – mede dankzij de kwantumtheorie de overtuiging heeft gevonden dat alles mogelijk is 'als de vereiste hoeveelheid en soort energie maar aanwezig zijn'. In haar dankwoord draagt zij het boek op aan haar kinderen 'want jullie zijn mijn ware spiegels geweest'.

Ekaterina Solovieva: The Earth's Circle. Kolodozero. Schilt Publishing. ISBN 978-90-5330-899-8. Prijs € 35,-.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
man kijkt in een weinig verlichtte ruimte toe hoe een vrouw opruimt man zit op een blik voor zijn houtje huisje in de sneeuw een priester in vol ornaat heeft zojuist een kind na de ondergedompeld / gedoopt in een meer rommelige slaap- werkkamer vol boeken priester spreekt een gebed uit voor een berg  

Camilla Jensen: Quantum. Schilt Publishing. ISBN 978-90-5330-908-7. Prijs € 45,-.

zelfportret in verweerde spiegel zeer vaag zelfportret in verweerde spiegel zelfportret in verweerde spiegel, alleen gezicht zelfportret in verweerde spiegel, naakt met handdoek om het onderlijf zelfportret in verweerde spiegel  

Verder verschenen onder meer

Adam Broomberg en Oliver Chanarin: War Primer 2. Heruitgave als paperback. MACK Books. ISBN 978-1-912339-14-3. Prijs € 35,-.

grijze omslag met de namen van de fotografen en groot het cijfer 2 2 foto's: grote stofwolk en het met vliegtuig doorboren van een Twin tower 6 foto's van verschillende handen 7 z/w foto's van in het veld en gaten slapende soldaten en een kleurenfoto van een overledene die gefotografeerd wordt met mobieltjes  

Christian van der Kooy: Anastasiia. The Eriskay Connection. Ibsen 978-94-92051-27-1. Oplage: 750. Prijs € 32,-.

gezicht van een naar beneden kijkende vrouw groen begroeide heuvel bij avond man in shirt met zwart/witte banen, stukken steeds in een andere richting (je wordt er tureluurs van) mensen aan een strand omzoomd door rotsen  

Isabelle Graeff: Exit. Niklas Maak e.a. (t). Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4369-3. Prijs € 45,-.

meisje met rood haar op de rug gezien in zwart jack met opschrift NOT interested(?) meisje in badpak op de rug gezien op strand met in strengen en vlechten gekapt haar; links zwart, rechts blond man op steen op rotsachtig strand puzzelstukjes waarmee alleen een gekroond vrouwenhoofd gelegd is  

Margaret Courtney-Clarke: Cry Sadness into the Coming Rain. Steidl. ISBN 978-3-95829-253-6. Prijs € 75,-.

woestijn met in midden een stofwolk waar vaag kruisen(?) doorheen te zien zijn volledig ingepakte vrouw met rieten hoed; het gezicht is vrij haas hangend aan achterpoten aan een scheerlijn van elektriciteitsdraden(?) in zandvlakte hond in schaduw van een gebouw in zandvlakte