Terug naar winters Boedapest in 1975

Een keuze uit
Gepubliceerd: 24 januari 2018

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op twee boeken van de Britse uitgever MACK: I will Be Wolf van Bertien van Manen en Nothing but Clouds van Kristina Jurotschkin.

omslag met foto van meisje achter een raamMistroostig. Misschien is dat wel wat alle foto's in I will Be Wolf van Bertien van Manen gemeen hebben. Maar toch ook iets zachts, iets licht melancholisch. De titel werd ontleend aan het uit 1929 daterende gedicht 'Bánat' (in het Engels 'Grief' ofwel 'Bedroefdheid') van de Hongaarse dichter József Attila.

De Nederlandse fotografe reisde in december 1975 naar Boedapest en maakte er een aantal foto's. In haar bekende snapshotachtige stijl fotografeerde zij er – in zwart en wit en in heldere grijzen – mensen op straat, in cafés, in het station, in de metro, kortom op allerlei plekken tijdens haar omzwervingen door de Hongaarse hoofdstad. Het ziet er vaak nogal armoedig uit en de winterse koude maakt het er niet vrolijker op. Het doet me denken aan de keren dat ik zelf het Oostblok bezocht toen de Sovjet Unie nog in volle glorie bestond.

Van Manen heeft voor zover mij bekend nooit eerder iets gedaan met haar foto's van Boedapest 1975. Ze heeft het mooi sober vormgegeven boek ook niet zelf gemaakt maar de selectie en samenstelling overgelaten aan Stephen Gill. Wie het vaak intrigerende werk van de bekende Britse fotograaf kent, weet dat hij ook overbelichte of anderszins 'mislukte' foto's gebruikt en die zitten er ook een paar bij in dit boek. Maar die versterken juist de mistroostige atmosfeer die in het hele boek hangt. Van Manen laat wederom zien hoe ze met eenvoudige fotografische middelen prachtig werk kan maken dat je echt raakt. Bijna het tegendeel van de zo overvloedige stroom van technische hoogstandjes die je koud laten en ook nooit iets zullen worden. Meer dan eens moest ik denken aan het werk van Robert Frank.

zwarte omslag met titel op zijkantJe hebt fotoboeken waarvan je je afvraagt wat de maker beoogde, wat hij of zij ermee wilde bereiken. Nothing but Clouds is naar mijn idee zo'n boek. Het bevat 260 pagina vullende foto's van – ja, van wat eigenlijk? In elk geval van allerlei plekken die je niet direct thuis kunt brengen of waar je meestal op straat gedachteloos langs loopt zonder ze op te merken. In zwart-wit weergegeven foto's van een stuk betonnen trap, een tak tegen de achtergrond van een muur, een stukje ketting op wellicht een havenkade, details van hekwerken, een plastic zak met onbekende inhoud hangend aan een paal, enzovoort, enzovoort. De als fotokopie ogende (en misschien ook aldus gekopieerde) foto's zijn in de loop van een aantal jaren verzameld door de Duitse kunstenares Kristina Jurotschkin. Of ze de foto's zelf genomen heeft, is me niet bekend. Maar ze heeft er samen met een paar vormgevers een boek van gemaakt. Volgens uitgever MACK, die het heeft over 'alienating views of everyday spaces', is de titel ontleend aan de beroemde SF-film 'Solaris' van Andrei Tarkovsky.

Het is niet uitgesloten dat het boek me op den duur meer gaat boeien – er zitten een paar mooie beelden bij – maar eerlijk gezegd vrees ik dat het blijft bij deze ene keer dat ik het vluchtig doorblader. Het zou kunnen dat de foto's beter tot hun recht komen op de muren van een expositieruimte dan in boekvorm.

Bertien van Manen. I will Be Wolf. Stephen Gill (selectie en samenstelling). MACK. ISBN 978-1-910164-91-4. Prijs € 30,-.

Klik op een afbeelding voor een vergroting
2 straatfoto's standbeeld voor een gebouw en sporters binnen hekken winkelende mensen straatfoto genomen door autoruit wachtenden op een trein en trein tegen stootbuffer in station  

Nothing but Clouds. Kristina Jurotschkin. MACK. ISBN 978-1-910164-98-3. Prijs € 35,-.

heuvel met 5 bomen en een soort kast met boeken uitlaatpijpen naast ingepakte constructie 3 ronde bakken in een cirkel in een tuin grote overhuifde ruimte en een dichtgeklapte doos rechtopstaand op deksels 4 hekken in rechthoek met mooie schaduw en foto van keien  

Verder verschenen onder meer

Pamela Littky: American Fair. Kehrer. ISBN 978-3-86828-820-9. Prijs € 39,90.

cover boek 'American Fair'<br />
© Pamela Littky grote snoepkraam op een kermis een amazone krijgt een prijs opgespeld; 2 anderen, in glitter blouses, kijken toe grote man zit met 4 kinderen, met beschilderde gezichten, op een bankje.  

Patrick Willocq: Songs of the Walés. Kehrer. ISBN 978-3-86828-830-8. Prijs € 39,90.

titel op ruw oranje ondergrond aan touwtjes in de lucht hangende rieten haai met een indiaan erin omgeven door vliegtuigjes oranje gepoederde vrouw ligt op haar buik in bed met een rokje aan. Haar moeder zit op achtergrond met haar dochtertje man klimt op bamboe ladder om decor aan te passen, anderen zijn ook bezig of kijken toe  

Jacqueline Hassink: Unwired. Frits Gierstberg e.a. (t). Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4398-3. Prijs € 58,-.

foto van gebladerte met tekst 'UNWI' en haar naam meanderende rivier tussen deels besneeuwde bergen staande, Aziatische, man met oordopjes in kijkt op z'n telefoon in een trein zittende, jonge vrouw met kort rokje en zonnebril gaat op in haar telefoon  

Florian Geiss: Gimme Shelter. Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4265-8. Prijs € 40,-.

schaduw van man in jeans valt op een rolluik vrouw staat tussen bomen op een kruising in een park vrouw kijkt om naar ondergaande zon waarbij de zon mooi glanst tussen haar haren schaduw op asfalt van vliegende en lopende duiven  

Robin de Puy: RANDY. Uitgeverij Hannibal. ISBN 978-94-9267-732-7. Prijs € 39,50.

gezicht van een jongen een jongen rekt armen omhoog tussen de spoorrails jongen op fiets glimlacht naar camera jongen zit op bank met zijn hoofd op schouder van een jonge vrouw  

Richard Koek: New York New York. Terra. ISBN 9789089896759. Prijs € 39,99.

kijk op New York tussen 2 metrocoupés, met hun kettingen enz., door straattafereel wordt geheel weerkaatst door grote ruit: man kijkt in etalage en overige voetgangers lopen door stoom uit een kraampje man in trein met leguaan op de schouder. De kop ervan rust op z'n hoofd, de staart tot op de zitting meisje stept in midden van grote, blauw geverfde, plaats vlak bij de rivier. Ouders zitten aan de kant in de schaduw.