In een uitspraak van de rechtbank Den Haag is bepaald dat er geen vergoeding mag worden gevraagd door de Stichting Thuiskopie voor CD's en DVD's die door professionele gebruikers worden ingezet voor dataopslag. Te denken valt aan een CD met beeldbestanden voor een klant, of CD's of een DVD met een eigen presentatie.
In de Europese regelgeving is bepaald dat een dergelijke vergoeding alleen mag worden geheven over schijfjes bestemd voor privé personen. De rechtbank stelt dat opleggen van heffingen zonder onderscheid te maken tussen consumenten en professioneel werkenden onwettig is.
Stichting de Thuiskopie is in Nederland belast met het innen van de thuiskopieheffing als vergoeding voor auteursrechten. Zij daagde Imation voor de rechtbank wegens het niet afdragen van de thuiskopievergoeding. In het gehanteerde thuiskopiestelsel is bij de bepaling van de hoogte van de heffing er mee gerekend dat een gedeelte voor de professionele markt is bestemd. Nu het volgens de Europese regelgeving uitsluitend is toegestaan een heffing te vragen voor dragers die door privépersonen worden gebruikt, blijkt Stichting de Thuiskopie zich in het eigen been te hebben geschoten.
De uitspraak kan ver strekkende gevolgen hebben op het heffingsstelsel. Tot dusver werden de heffingen, kennelijk gemakshalve, gebaseerd op een gemiddelde van het gebruik en dit werd omgeslagen over de verkochte media. Van het bedrag dat de Stichting voor álle gebruik heeft geheven, het bedrag waarmee met de hoogte rekening is gehouden met de niet heffingsplichtige professionele gebruikers, zal grofweg 50% moeten worden terugbetaald aan partijen die teruggaaf vorderen. Tenslotte is in de praktijk 50% van de heffing, opgelegd ter compensatie voor het kopieëren van werk van auteurs, onterecht door de professionele eindgebruiker betaald. En, saillant detail, in een aanzienlijk aantal gevallen met het eigen werk van deze professional er op vastgelegd.
De rechtbank stelt dat, voor zover Imation in het verleden thuiskopievergoeding heeft afgedragen voor leveringen aan professionele partijen, verrekening met huidige openstaande bedragen is toegestaan. De rechtbank gelastte beide partijen opnieuw te verschijnen om vast te stellen welke bedragen over en weer gevorderd mogen worden.
Weliswaar konden professionele afnemers zelf ontheffing aanvragen of restitutie krijgen, de heffing had in deze vorm simpelweg nooit opgelegd mogen worden, oordeelt de rechter: "De rechtbank komt tot de conclusie dat Imation slechts verplicht is aan Stichting de Thuiskopie thuiskopievergoeding af te dragen voor data-cd's en dvd's die zij direct of indirect heeft geleverd aan privégebruikers, maar niet aan professionele gebruikers."
Advertentie
'Handig koopmanschap' kan de Stichting wellicht niet worden ontzegd. Voor de terugbetaling van een heffing van om en de nabij € 5 Euro vordert de stichting € 8,50 aan administratieve kosten, aldus de betrokken brancheorganisaties. Het is werkelijk de wereld op zijn kop.
Dit betekent feitelijk dat wanneer vanaf 2006 rond 50% van de heffingen onterecht waren, de fabrikanten en/of de distributeurs van de blanco media een claim van tientallen miljoenen Euro bij de Stichting Thuiskopie neer kunnen leggen. De stichting heeft hierop vorig jaar al geanticipeerd door heffingen op te potten, maar dat is bij lange na niet genoeg. Imation alleen al eist ruim 5,5 miljoen euro terug van Stichting de Thuiskopie.
Het betekent voor de Stichting de Thuiskopie vrijwel zeker een faillissement. Tevens betekent het dat rechthebbenden niets ontvangen. Volgens de rechter heeft de stichting dit geheel aan haar zelf te wijten:
"Daargelaten dat niet is in te zien dat verrekening door Imation van onverschuldigd betaalde bedragen er noodzakelijk toe zal leiden dat aan huidige rechthebbenden geen billijke vergoeding kan worden geboden, kan dit niet afdoen aan de uitdrukkelijk in de wet bepaalde verrekeningsbevoegdheid. Het risico dat Stichting de Thuiskopie, zoals zij stelt, failliet zal gaan als Imation mag overgaan tot verrekening, hetgeen ertoe zal leiden dat ook andere partijen gaan verrekenen, is geen reden om hierover anders te oordelen."
In principe moet de heffing ook aan de stichting worden betaald als het gaat om het kopiëren van materiaal waarvan de kopieerder zelf het auteursrecht bezit (bijvoorbeeld zelf gemaakte foto's). Het is mogelijk om voor dit zogenaamde "professionele gebruik" een ontheffing aan te vragen, echter niet voor cd r/rw en dvd r/rw, aangezien deze media geacht worden voornamelijk te worden gebruikt voor het vastleggen van auteursrechtelijk materiaal. Houders van een vrijstelling dienen overigens jaarlijks een afkoopsom aan de stichting te betalen.
Er waren al eerder problemen. Stichting de Thuiskopie incasseerde de vergoedingen. Via verdeelorganisaties van de verschillende groepen rechthebbenden worden deze vergoedingen jaarlijks aan de "makers" van de gekopieerde werken uitgekeerd. 15 procent van de Thuiskopievergoedingen werd via het Thuiskopiefonds toegekend aan culturele en sociale projecten. Dit fonds is opgeheven per 1 januari 2008, nadat bekend werd dat de gelden niet goed werden verdeeld. Het lijkt derhalve aannemelijk dat het al enkele jaren bij betrokkenen bekend was dat het heffingsstelsel 'rammelde'.
Het trieste hier is dat, door de kennelijke onachtzaamheid en mogelijke arrogantie van regelgevende bestuurders, de auteurs uiteindelijk de gedupeerden zijn.
De advocaat van Imation, Arnout Groen, stelt vast dat hier een belangrijke uitspraak is gedaan. “Stichting de Thuiskopie is zelf deze zaak begonnen en krijgt nu de roetzak keihard op de kop.”
Het vonnis heeft ook andere gevolgen voor de huidige regeling, waarbij de heffing fors is uitgebreid naar onder meer tablets, pc's en smartphones.
Op het moment dat dit werd geschreven was nog niet bekend of Stichting de Thuiskopie op het vonnis heeft gereageerd.
Bronnen: De Rechtspraak en Webwereld
De uitspraak staat hier: LNJ BZ1542
