World Press, de zaak Özbilici

Proloog
Gepubliceerd: 15 februari 2017

Onlangs werd door de jury van World Press Photo 2017  de winnende foto bekend gemaakt. De Turkse fotograaf Burhan Özbilici werd fotograaf van het jaar met een foto van de aanslag op de Russische ambassadeur, vorig jaar december. De ambassadeur ligt onflatteus, maar dat kan gebeuren, op de grond. De met een wapen zwaaiende aanslagpleger staat er nogal opgefokt naast.

foto: &copy; Burhan Özbilici<br />dader staat heftig gebarend naast  de vermoorde Russische ambassadeur foto: © Burhan Özbilici

Burhan Özbilici’s foto, die ook de eerste prijs won in de Spot News Stories categorie, laat zien hoe de politieman Mevlüt Mert Altıntaş een aanslag pleegt op de Russische ambassadeur in Turkije, Andrey Karlov, tijdens een kunsttentoonstelling in Ankara op 19 december. De aanslagpleger verwondde drie andere personen voordat hij zelf werd doodgeschoten. Özbilici is staffotograaf voor The Associated Press in Istanbul.

Advertentie

Het nieuwe richtprijzenboekje 2019 is uit!

Het richtprijzenboekje dient behalve voor prijsindicatie ook als richtlijn in gerechtelijke procedures bij toewijzing van honoraria en schadevergoedingen bij geschillen. De richtprijzen zijn gebaseerd op onderzoek naar het prijspeil voor publicatie en productie. Bij de prijsberekening worden behalve resultaten van binnenlands onderzoek ook de prijzen van (EU) beheersmaatschappijen zoals het Belgische Sofam meegenomen.

Klik hier voor meer informatie
of om het boekje te bestellen
.

view counter

Vaak is er enige ophef over gemanipuleerde foto’s bij World Press Photo. Hoewel ieder vakman weet dat een goede foto feitelijk is gemanipuleerd door de keuze van standpunt, de belichting, de keuze van brandpunt, de behandeling van de foto, het contrast en andere factoren die er op iedere goede foto-opleiding bij de studenten worden ingeramd. Dit maal is het van een geheel andere orde. Juryvoorzitter Stuart Franklin was het niet eens met de toewijzing van de ‘prestigieuze fotoprijs’ aan de Turkse fotograaf Burhan Özbilici voor zijn foto van de man die vorig jaar december de Russische ambassadeur in Turkije doodschoot.

Het is een goede foto op het stuk van de nieuwswaarde. En het is zonder meer een grote verdienste van Özbilici dat hij het hoofd koel hield en zonder op te vallen en de agressieve aanslagpleger te irriteren, want zélfs een politieman is aggressief op een dergelijk moment. Özbilici bleef ondanks het gevaar gewoon zijn werk doen. Hij liep hiermee grote kans gewond te raken of het zelfs niet te overleven. Wanneer het echter om WPP’s criteria ‘visuele creativiteit’ en ‘ groot journalistiek belang’ gaat, kun je over het oordeel twijfelen. Creatief gezien was het een 'ready made'. Wanneer het over grote journalistieke belangen gaat denk ik dat er belangrijker zaken zijn, zoals wat er met journalisten in Turkije gebeurt of de onmenselijke situatie in Syrië. Of de tragische dood van Jeroen Oerlemans in Sirte, Libië. Een een aantal van Jeroen's foto’s ademen een zeer goed gevoel voor compositie en de nadruk ligt niet uitdrukkelijk op geweld maar op de mens. Laat het echter volkomen duidelijk zijn, ik gun Özbilici zijn prijs en zou deze zeker niet willen afnemen. Maak zelf maar eens zo’n foto.

Er is overigens altijd wat ‘strubbeligs’ rond World Press Photo, typisch Hollands. Meestal om ‘manipulatieve’ zaken, in mijn ogen overigens volkomen ambetante waanzin. Een goede foto is een goede foto, al dan niet met plastic tasje. En wanneer het dan bij voorbeeld om foto’s gaat met een grote metaforische waarde (Giovanni Troilo, die achteraf zijn prijs werd ontnomen, notabene op onder meer een vage geografische definitie: een foto ui de serie werd gemaakt in een plaatsje nabij Luik, in feite een voorstad) denk ik dat het van een ambtelijke instelling getuigt wanneer dergelijke bekroonde goede (!) foto’s achteraf worden afgekeurd en de fotograaf een prijs wordt ontnomen. Maar dit is een mening, een mening die in dit land, in tegenstelling tot hetgeen gbruikelijk is in het vaderland van de wreed vermoorde Turkse ambassadeur, gelukkig volledig vrij is.

In de zin van de normen betreffende creativiteit en vakmanschap is het dan ook hoogst begrijpelijk dat de Juryvoorzitter Stuart Franklin het duidelijk oneens was met het toekennen van de fotoprijs aan Özbilici.

“Ik heb tegen gestemd, sorry Burhan”, schrijft Franklin in een opiniestuk van zijn hand in The Guardian. De foto van Özbilici werd ook met de eerste prijs in de categorie spot news stories bekroond. Franklin zegt daar over: “Daar was ik groot voorstander van, maar ik wilde hem niet foto van het jaar laten worden. Het is een foto van een moord, de dader en het slachtoffer samen in een foto. Moreel gezien net zo bezwaarlijk om te publiceren als een onthoofding door een terrorist”, zegt Franklin. “Het herbevestigd de verbondenheid tussen martelaarschap en publiciteit.”

Het stuk in The Guardian is duidelijk. Ik raad iedere fotograaf aan, maar ook de buitenstaanders er om heen, dit voortreffelijk stuk journalistiek te lezen. Voor mij is Franklin een winnaar, iemand die op durft te komen voor zijn mening, een mening overigens die gelukkig door meer mensen wordt gedeeld.

view counter