Willem Kolvoort: “Ik houd van het hele verhaal”

door: Jurriaan Nijkerk

Jurriaan Nijkerk. Is ruim vijfendertig jaar fotograaf. Hij werkte o.a. voor Philips, Gasunie en Witteveen + Bos raadgevend ingenieurs. Voor het NOB 'deed' hij (pop)concerten en theaterfotografie. Twee maal werd het team, waarvan hij deel uitmaakte, genomineerd voor de Nationale Coiffure Award. Hij was bestuurslid bij BFN en SVFN en had zitting in de examencommissie van de Nederlandse Fotovakschool.
Vanaf het eerste nummer van het vakblad DeFOTOgraaf leverde hij redactionele bijdragen en hij was ruim een decennium hoofdredacteur. 'Bij mijn aantreden was het doel een nieuwe opzet neer te zetten voor DeFOTOgraaf: een blad dat over fotografen en fotografie moest gaan. De opzet was ook internationaal, ik had mij ten doel gesteld België en Nederland te bestrijken, dat is ook gelukt. Het nummer van augustus 2010 was mijn laatste nummer, het werd weer eens tijd voor iets anders.'
www.jurnijkerk.com.
Stuur Jurriaan een e-mail.

portfolio

advertentie

Hahnemühle FineArt Baryta Satin 300gr/m2

Fine Art papier voor levendige fijne weergave

natuurlijk wit satijn-glanzend, exceptioneel beeldresultaat, extreemdiepe zwarting, excellente beeldscherpte, ook perfect voor zwart-wit fotografie
voldoet aan ISO 9706

Klik hier voor meer informatie

“Ik heb altijd al van mooie landschappen gehouden, van mooi licht en hoe het licht zich gedraagt. Ja, als ik een lezing houd, dan wil het publiek ook kikkers en snoeken zien en niet alleen maar landschap. Al duikend kom je veel moois tegen.” Aan het woord onderwater fotograaf Willem Kolvoort, levend bewijs dat je niet na je 65e achter de geraniums hoeft te belanden.

Na zijn boek Oer - de kracht van kijken, twee jaar geleden samen met Martin Kers gemaakt, is Willem Kolvoort zich voor zijn vijfde boek Waterlicht nog meer op het landschap gaan toeleggen, terwijl hij hiervoor ook kon putten uit ongebruikt materiaal voor zijn boek Beeldschoonwater (over het water in Drenthe) en een boek over de Weerribben (samen met Philip Friskorn te maken, maar nooit verschenen). Een klein deel van het nieuwe boek bestaat uit archiefwerk, gescand van de dia’s, maar het merendeel is van de laatste paar jaar. Overigens werkte hij ook mee aan vele andere boeken, o.a. De Halve Oceaan en over de atol Aldabra.

Vijfde boek •

Willem Kolvoort (1937) is de nestor van de Nederlandse onderwater fotografen, die eerder vier indrukwekkende fotoboeken maakte (Onder de waterlelies van het Naardermeer, Onderwater in Nederland en de genoemde Beeldschoonwater en Oer). Ook in een ander opzicht is hij bijzonder. Hij geeft als duiker namelijk de voorkeur aan zoetwater in eigen land en schaamt zich er terecht niet voor zijn onderwerpen ook te vinden in de (ruime) vijver achter zijn huis.
“Natuurlijk zou ik nog wel eens tussen de walvissen, robben en dolfijnen bij Patagonië willen duiken, dat was een fantastische belevenis en die foto’s hebben me prijzen opgeleverd. Als ik die kans weer krijg … De diverse tropische locaties boeien me niet meer. Ze zijn veel te druk geworden en leveren steeds dezelfde geflitste beelden, op steeds dezelfde afstand, van inderdaad prachtig gekleurde tropische vissen. Ik houd het liever op mijn eigen omgeving, Overijssel, Drenthe, Gelderland. De bij duikers zo populaire Zeeuwse wateren zijn prachtig, maar van hieruit nogal ver om naar toe te rijden. Licht, landschap en sfeer, dat zijn de beelden waar ik van houd.”
Zijn nieuwe boek Waterlicht verscheen niet zonder slag of stoot. “Ik heb het eerst via Apple gemaakt, omdat ik op de reeks losse beelden onvoldoende reacties kreeg. De uitgever van Oer was wel geïnteresseerd, maar had het toen te druk en werd even later meegesleept in de ondergang van het drukkerijbedrijf van het moederconcern. De restvoorraad hebben we gedrieën – Martin Kers, de nieuwe uitgever en ik – uit het faillissement teruggekocht, en het loopt gelukkig langzaam door. De uitgever wilde mijn boek graag alsnog laten uitkomen en het zit nu bij de eerste tien nieuwe titels, waarmee ze een doorstart kon maken. Ik ben heel tevreden over de vormgeving, die de foto’s goed tot hun recht laat komen. We hebben veel en goed overleg kunnen plegen zonder scherpe discussies. De publiciteit loopt overigens wat moeizaam. Het is heel goed ontvangen door collega’s, andere deskundigen en bij milieu & water betrokken instanties, maar het duurt nogal voordat er recensies verschijnen, of dat je bij radio of TV aandacht krijgt.”

Zout of zoet •

“De meeste onderwater fotografen kijken anders en geven de voorkeur aan zout water en de bekende tropische duiklocaties. Het zijn vaak duikers die later erbij gingen fotograferen. Ze fotograferen vooral vissen en andere dieren, duiken ’s nachts en zo. Ik ben fotograaf en leerde pas later het echte duikwerk. Ik neem, in alle bescheidenheid, een unieke positie in. Ik ben voor zover ik weet de enige die landschappen in zoet water doet, desnoods in mijn eigen vijver. En ik houd van het hele verhaal, niet enkel een paar mooie situaties. Opdrachten doe ik nog steeds, zoals voor een boek over de zoetwater vissen van Suriname, en in 2010 een expeditie voor landslakken in Cuba. Daar was niks onderwater bij, maar er komen veel endemische soorten voor en ik was door mijn werk indertijd redelijk bekend op Cuba. Ik zou best nog wat nieuwe opdrachten willen en wacht af wat er op mijn pad komt. Het liefst natuurlijk naar een gebied dat nog niet afgegraasd is, zoals indertijd naar de Witte Zee, het Baikal meer en midden Azië, allemaal op mijn website te vinden.”
Voor Willem Kolvoort is de onderwater fotografie een ‘volledig uit de hand gelopen hobby’. Hij is ongetwijfeld een professional op zijn gebied, maar afficheerde zich niet als zodanig, althans tot zijn vut. Hij begon al heel vroeg te fotograferen, met eenvoudige amateur apparatuur en ook later niet met het allerduurste spul. Zijn belangstelling voor zoetwater dateert al van de middelbare school.
De digitale tijd dwong tot grote investeringen, te meer omdat hij mee zou gaan op een expeditie naar de atol Aldabra, die analoog werken uitsloot. Zijn eerste onderwater huizen bouwde hij steeds zelf, vaak niet meer dan een kwestie van aanpassing als er een nieuwe camera kwam. Bij zijn eerste digitale Nikon D70 was dat onhaalbaar, zeker op de korte termijn die hij voor vertrek nog had. Het ow-huis daarvoor kostte vele duizenden euro’s. “Die bedragen zijn relatief, want destijds konden je kosten voor apparatuur en vooral voor films en afwerking enorm oplopen. In dat opzicht is digitale fotografie veel goedkoper geworden. Voor ons duikers is een groot voordeel van digitaal, dat je niet telkens na 36 opnamen weer naar boven moet. Je kunt nu meer variëren, je probeert meer en dat werkt positief op het eindresultaat. Alleen: moet je ook al die variaties opslaan en bewaren?”

Mysterieus geelgroen •

Na zijn opleiding als HTS-er werktuigbouwkunde en vervulling van zijn militaire dienstplicht ging Kolvoort een tijdlang varen, waarna hij in dienst kwam van de Staatsmijnen in Limburg. Tien jaar lang werkte hij daarvoor in het buitenland aan de bouw van kunstmest fabrieken, o.a. op Cuba. Tenslotte, toen hij met zijn gezin in Hattem ging wonen, werd het voormalige Zuiveringschap West Overijssel zijn werkgever en daar bleef hij 24 jaar lang tot zijn vut.
“Het zoetwater-leven en de waterkwaliteit zijn veel belangrijker geworden en allerlei daarbij betrokken instanties hebben goede foto’s nodig. Mijn foto’s zie je zelden van anderen, omdat ik behalve bij macro-opnamen altijd werk met natuurlijk daglicht, gefilterd door de diepte en een geringe mate van vervuiling. Ik houd van dat mysterieuze geelgroen in onze binnenwateren, en van de bijzondere lichteffecten, die samen een unieke sfeer oproepen. Ik zoek een mooie beeldopbouw en mijn werk gaat ergens over. Vanwege die ondiepe zoetwaterlocaties duik ik eigenlijk altijd alleen. Een maatje erbij zou nog meer deeltjes doen opdwarrelen, wat fotograferen te snel onmogelijk maakt. In de beperkte ruimte zou je bovendien steeds op elkaar moeten letten en wachten. Gevaarlijk is dat duiken in onze ondiepe wateren nauwelijks, en de meeste onderwater fotografen zijn toch in zekere zin Einzelgängers. Ik heb veel goede contacten met mijn collega’s, al richten ze zich op een ander specialisme. Met sommigen ben ik bevriend, maar onder water ga ik liever mijn eigen gang.”