Danny Van der Elst - naaktfotografie
De meeste van mijn vrienden zijn meisjes

foto: &copy: Danny Van der Elst
view counter

foto: &copy: Danny Van der Elst“Fotografie is de uitdrukking van een diep verlangen om niet alleen te zijn, noch voor noch achter de camera. Daarom is het ook zo fijn om in dit huis te werken,” zegt Danny Van der Elst (1985). We zitten samen aan de bureautafel voor het open raam in zijn zolderkamer. Deze bevindt zich in het voormalige klooster Salve Mater te Lovenjoel bij Leuven. Het is een zwoele zomeravond. We kijken langs twee kanten uit op de kruinen van donkerrode beukenbomen in het park. Een zachte bries ruist door de bladeren. Het is alsof we ze kunnen strelen door het open dakraam. Op de bank zit Jurate, Danny's vriendin uit Litouwen. Ze beweert dat haar Nederlands niet heel goed is, maar tijdens ons gesprek lacht ze regelmatig, of onderstreept ze wat we zeggen met een hoofdknik. “Hier gebeurt altijd iets,” vertelt Danny. “De mensen hier zijn met veel interessante dingen bezig. Er hangt een goede, creatieve, stimulerende sfeer. Dat is dankzij Pascal Baetens die hier al vele jaren woont, weliswaar altijd onder de dreiging dat hij op een bepaald moment zal moeten vertrekken omdat alles gerenoveerd gaat worden. Nu lijkt dat inderdaad niet veraf meer. Zoals je gemerkt hebt op de weg naar hier, is men begonnen met de werken. Binnenkort komt ook dit gebouw aan de beurt. Waar we naartoe gaan, is nog niet duidelijk.”

Kristien Hemmerechts

In de verte bolt een trein, onzichtbaar achter het dichte loof, maar we horen hem dichterbij komen en weer gaan. De tijd gaat trager hier. In Danny's boekenkast staan klassiekers uit de Engelse literatuur: 'Wuthering Heights', 'Jane Eyre', 'To the Lighthouse'... Danny vertelt dat hij in 2009 zijn Master behaald heeft in de Westerse literatuur, met als specialisatie Engels/Nederlands. Tot nu toe heeft hij daar nooit iets mee gedaan op professionele wijze. “De meeste mensen met wie ik gestudeerd heb zitten in het onderwijs, en dat spreekt me niet aan. Toch komen de vaardigheden die ik aan de universiteit opgedaan heb, regelmatig van pas. Vooral wanneer ik teksten schrijf over Pascal's werk of over dat van mij”, zegt Danny. “Ik heb altijd een grote interesse gehad voor literatuur. Nederlands was één van de vakken waar ik heel goed in scoorde. Ik las ook graag. Op school hebben we veel analyses moeten doen. Ik houd van verhalen. De Vlaamse schrijfster Kristien Hemmerechts interesseert me enorm. Ik ken haar niet persoonlijk, maar we zijn wel vrienden op Facebook. Ik ga haar eens een mailtje sturen. Zij heeft me een goed inzicht gegeven in het vrouwbeeld. Dankzij haar werk heb ik veel respect gekregen voor het vrouwelijke. De persoonlijke verhalen van mensen hebben me altijd geboeid. Ik heb altijd veel interesse gehad in meisjes, in vrouwen en in hun persoonlijke psychologie. Toch heb ik geen ambities om psycholoog of psychiater te worden.”

Jessie

“Naast literatuur ben ik ook altijd geboeid geweest door fotografie. Hoe ik tot dit soort fotografie gekomen ben? Ik liep stage bij Pascal Baetens. Dat wil zeggen dat je lange tijd onbetaald meeloopt tijdens alle fases van de fotografie. Op een bepaald moment kreeg ik een berichtje van Pascal dat hij een sessie in de sneeuw ging doen. foto: © Danny Van der ElstDat was op 19 december 2009. Die dag heb ik Jessie ontmoet, een meisje dat Pascal aan 't fotograferen was in het kader van zijn 'Stories' project. Ik zag onder meer hoe Pascal door heel eenvoudige technieken een meisje zo ver kreeg dat ze zich volledig naakt gaf in de sneeuw. Dat maakte een enorme indruk op mij. Op een zomerse dag zoals vandaag is het hier heel aangenaam, maar in de winter kan het hier bitter koud zijn. Ik heb Jessie daarna persoonlijk leren kennen. Ze is zelfs een heel goede vriendin van me geworden. Door met haar op een platonische manier om te gaan heb ik goed begrepen welk trauma zij heeft meegemaakt, en hoe ze daarmee omgegaan is. Ik bewonder haar moed en kracht. Pascal heeft me geïnspireerd om verder te gaan met wat ik doe, ook al is dat geen evidente keuze. Door Pascal Baetens ben ik me bewust geworden van de dingen die belangrijk zijn in mijn het leven. Hij heeft me geleerd om mensen te behandelen zoals ik zelf behandeld wil worden. Hij is mijn grote voorbeeld én mijn mentor, niet alleen in het fotografische, maar ook in het psychologische. Bij hem heb ik begrepen hoe het psychologische en het verhalende gebruikt worden in een beeldtaal.”

Jurate

De aanleiding voor ons gesprek is een berichtje op Facebook: op het portretfestival van Bourbon-Lancy kreeg Danny de prijs van de jury, 'Le Coup de Coeur'. “De voorzitter van de jury, Davide Cerati, heeft me een lieve mail gestuurd met een heel fijne quote. Tof!”, zegt Danny. “Het gaat om portretten van 'doodgewone' meisjes, en dat maakt het juist zo ongewoon. Deze meisjes ben ik in het dagelijkse leven tegengekomen,” vertelt Danny. “Zo is er Farah: ik zat koffie te drinken in Leuven; zij diende daar op. Ik vond haar bloedmooi. Ik heb haar aangesproken en gezegd dat ik heel graag haar foto wilde maken. 'Laat je niet afschrikken door de naaktfoto's op mijn website', zei ik. 'Ik wil een integere foto maken.' Naakt is geen vereiste om mee te doen. Doordat de camera zo dicht gaat, kunnen de meisjes zich niet verbergen. Het is de bedoeling om ze naakt te fotograferen in de overdrachtelijke betekenis. Dat moet niet per sé fysiek naakt zijn. Naakt is eigenlijk gewoon een manier om met lichaamstaal te werken, om gevoelens te tonen. Lichaamstaal is heel confronterend. De uitdrukking van het gelaat is heel sterk. Veel mensen vinden dit heel confronterend. Dat komt niet zozeer door het naakt, maar door de expressie. "Het gelaat van de ander maakt mij ik”, zegt Emmanuel Levinas, een hedendaagse moraalfilosoof uit Litouwen. Jurate mengt zich in het gesprek wanneer ze de naam van haar landgenoot hoort. Ze legt uit dat hij de hele filosofie wil her-benaderen vanuit de ethiek. Danny zegt: “Ik vraag altijd aan de meisjes voor mijn camera: 'Wat of wie heeft gemaakt wie je nu bent?' Meestal gaat het om een Wie, die gelinkt is aan een gebeurtenis. De reacties zijn heel emotioneel, maar het concept is niet om mensen te laten wenen. Het valt me op dat er steeds meer emotie te zien is in de hedendaagse kunst. Als ik galerijen bezoek, valt me dat op. Conceptuele fotografie kan ik ook appreciëren, alhoewel ik er zelf minder voeling mee heb. Ik wil niet per sé het fotografisch portret vernieuwen. Ik probeer gewoon oprecht te zijn. Mijn fotografie moet ook oprecht zijn. Misschien heb ik fouten gemaakt in het verleden door iemand niet oprecht te behandelen, toch zijn mijn foto's een teken van respect naar de meisjes die voor me staan.”

Farah

“De foto die ik van Farah maakte, was één van de eerste in de reeks 'Girls'. Ze was slechts 16 en ze bracht haar mama mee. Met minderjarigen ben ik altijd heel voorzichtig. Alle meisjes jonger dan 18, daar zijn de ouders bij. Zij geven me altijd een getekende toestemming. Ik heb Farah ontmoet in een periode van haar leven dat ze zich niet goed voelde. Ik legde haar uit wat en hoe ik het wilde doen. Ze vertrouwde me toe dat ze zich niet goed voelde omwille van een probleem met haar huid. Ze voelde zich letterlijk een lelijk eendje. Ik heb haar gezegd dat dit maar iets tijdelijks is, en dat de foto iets zou kunnen zijn waardoor ze erover zou kunnen geraken. De communicatie tijdens het maken van de foto is heel belangrijk. Ik probeer me te verplaatsen in de gevoelswereld van het meisjes. Tevens probeer ik hun een blik te gunnen van hoe ik me voel terwijl zij voor de camera staan. Op het moment van de foto heeft Farah zich helemaal aan mij getoond. Ik vraag de meisjes te denken aan een moment in hun leven dat bepaald heeft wie ze nu zijn en wie ze geworden zijn. De meeste verhalen die ze vertellen zijn heel gelijklopend: het gaat over verlies of aantasting. We beginnen daar heel voorzichtig over te praten. Zij stellen zich heel kwetsbaar en naakt op. Dit kan alleen als ik dat ook tegenover hen doet. Met Farah heb ik ondertussen een heel speciale relatie. Ze vond zich heel lelijk. "Nee", had ik gezegd, “en ik ga bewijzen dat je wel mooi bent!” Heel onverwacht stond in Humo een kadertje met een heel mooi geschreven stukje over haar foto. Ik heb haar een berichtje gestuurd dat ze op pagina 144 moest kijken. Ze stond te huilen in de krantenwinkel. Niet alleen met Farah, maar ook met haar foto heb ik ondertussen een speciale relatie. Ik doe mee aan het fotografiecircuit. Vanaf februari 2013 zullen mijn foto's te zien zijn in 17 culturele centra in Vlaanderen. De cover van het fotografiecircuit is ook de hare? Nu kan ik haar zeker bewijzen dat ze wel mooi is. Ik kan een klein verschil maken in haar leven.”

These are no models

foto: © Danny Van der Elst“Ik werk steeds met het bestaande licht. Het is een heel simpele set-up voor een raam; heel klassiek met zelfs een Rembrandt-driehoek aan de neus. Eerst positioneer ik mijn model zodat het licht haar gezicht mooi bestrijkt. Daarna moet ik de sessie niet meer onderbreken. Het natuurlijke aspect - pure, plain and simple - is heel belangrijk. Ik hanteer de slogan: 'These are no models, they're just girls, they just want to be themselves.' Deze meisjes hebben geen ambities om model te zijn noch om zich te conformeren aan een ideaal dat door de fashion industry wordt opgelegd. Hierdoor worden ze juist uitzonderlijk. Als je het licht in het gezicht analyseert, dan zie je dat er een lichte kant is maar ook een heel grote donkere kant. Soms zie je meisjes opdoemen uit het donker en naar het licht toegaan, zoals veel mensen met hun verdriet vaak in het donker blijven zitten.”

De meeste van mijn vrienden zijn meisjes

“Wat ik belangrijk vind als ik iemand fotografeer, is dat de artistieke intenties primeren, en niet de commerciële. Er moet een oprechte interesse zijn. Ik probeer ook meer over mezelf te weten te komen. Ik vraag de meisjes om mij toegang te geven tot een deel van hun leven, en om zaken te tonen die ze niet aan iedereen zouden meedelen. Dit respect moet wederzijds zijn. Ik probeer hun dat terug te geven door ook iets over mezelf te vertellen. Mijn boodschap is dat ze niet alleen zijn met hun verhaal; dat het universele verhalen zijn. Het empathische aspect is heel belangrijk! Zou ik deze foto's ook van jongens maken? Waarom fotografeer ik alleen meisjes? Het is veel gemakkelijker voor mij om mij emotioneel te verbinden tot een vrouw. Dan voel ik me veel beter. De meeste van mijn vrienden zijn meisjes,” lacht Danny.

Een mooi naaktportret van zichzelf

“Hoe leef ik van de fotografie? Ik heb veel dingen gedaan in mijn leven uit interesse: literatuur studeren en fotograaf worden waren twee van die keuzes. Zelfstandige worden was ook zo'n keuze. Ik zie het niet zitten om voor een baas te werken. Ik ben graag mijn eigen baas, of liever: ik heb graag meer bazen tegelijk voor wie ik kan werken als freelancer. Zo werk ik ten eerste voor Pascal Baetens; ik onderhoud zijn website, schrijf persmededelingen, enz.. Daarnaast werk ik veel voor het Persagentschap Photonews, dat beelden levert voor verschillende Nationale kranten en tijdschriften. Dat is een workflow die helemaal verschillend is van alles wat ik in dit huis gewoon ben: super snel, geen tijd om beslissingen te overdenken. Ten derde doe ik soms een privé sessie: mensen vragen me om een mooi naaktportret van hen te maken. Ik ben daar niet super commercieel mee bezig, toch niet op dit moment. Op termijn zal ik dat misschien wel doen om er meer mee te verdienen. Met het portretwerk waar ik mijn QEP mee gehaald heb, verdien ik niets. Dat is ook de approach; ik nodig mensen uit om voor mij te poseren. Dat is omgekeerd van hoe het anders gaat.”

Maagden van 45

“Ik ben zelfstandige; ik heb mijn vaste kosten. Voor mijn leeftijd heb ik een mooi loon.

Ik vind momenteel een goede balans tussen mijn artistiek en betalend werk. Ik vind dat ik in een luxepositie zit. Ik hoor zoveel klagen. Ik vraag me dikwijls af: waarom doet ge het dan? Je bent toch zelfstandige voor een reden. Sta gewoon achter de keuzes die je maakt! Dat vind ik belangrijk. Momenteel ben ik aan een boek aan het werken. Het idee is om een collectie uit te werken die op zich staat. foto: © Danny Van der ElstIk investeer veel tijd in dit project. Het is iets waar ik volledig achter sta. Ik volg daarin graag mijn eigen tempo. Misschien kan ik het concept ook verder uitwerken naar een zelfde soort peer group; bijvoorbeeld meisjes die heel gelovig zijn en op hun perfecte man wachten tot ze 45 zijn of zo,” lacht Danny. “Onderling zijn alle meisjes verwant omdat ze voor mij opvallen. Ik moet er een soort connectie mee hebben. Dan kan ik hun vragen om voor mij te poseren, en dan hoop ik dat ze 'ja' zeggen. Veel meisjes hebben al 'nee' gezegd, hoor. Sommigen zeiden eerst 'nee', maar hebben me achteraf toch gecontacteerd. Zo had ik een paar dagen terug een sessie met Ester, een meisje dat me na weken twijfelen toch heeft gecontacteerd. Het resultaat is een prachtig beeld. Van haar mama kreeg ik te horen dat ze haar dochter er volledig in herkent; trots, moedig, maar ook heel breekbaar (zie foto in deze paragraaf). Met QEP ben ik bezig om een soort geloofwaardigheid te krijgen, om iets te hebben dat het gemakkelijker voor mij maakt om mensen te benaderen. Het is een 'objectief bewijs' dat ik er serieus mee bezig ben. Ik vind bescheidenheid altijd heel belangrijk. Toen ik met 'Girls' mijn QEP behaalde, heb ik een persmededeling gedaan en daarin heb ik met opzet de naam van mijn collega's vermeld die het ook behaald hebben. Ik vind collegialiteit heel belangrijk. Het thema waar ik mee bezig ben, kunnen we misschien ook meer delen. De vijver waarin we vissen is dezelfde, maar wat we eruit halen is anders.”

Lichaamstaal voor Dummies

Wanneer we afscheid nemen, zegt Danny: “Het klinkt alsof we hier heel de tijd zwaarwichtig bezig zijn, maar er wordt hier ook heel veel gelachen, hoor. Iedereen moet altijd goed gezind naar huis gaan. Je moet het op een goede manier afsluiten.” Op het dashboard van zijn auto ligt een exemplaar van 'Lichaamstaal voor Dummies'; altijd binnen handbereik in geval van nood....

view counter