Foto's van Hollandse Hoogte en ANP aangeboden voor krokettenprijzen

Blog Het Recht NL
Gepubliceerd: 17 mei 2012

afbeelding 2Onlangs werd ik door verschillende fotografen individueel gewezen op een nieuw gezamenlijk initiatief van ANP en Hollandse Hoogte, ‘Eerlijke Foto.nl’. Twee van deze mededelingen:

  • Één van de fotografen had een sales report gekregen betreffende een serie van enkele foto's waarop voor de verkoop van publicatierechten per foto € 3.50 werd berekend. ‘Enigszins’ aangebrand belde deze met het ANP en vroeg hoe dit zat. De reactie kwam wat moeizaam. ‘Nou, ehhh, tja, wij kunnen er niet meer voor krijgen en dan moet je wat...’ of woorden van die strekking.
     
  • Een andere collega maakte mij attent op een webpagina van Eerlijke Foto.nl, de door hem verstrekte link naar een pagina van ‘Eerlijke Foto.nl’ spreekt voor zich (redactie: ten tijde van deze publicatie is deze foto zelfs "actiefoto van de dag" voor € 1,00 / één hele euro!).

Het zijn twee reacties uit een lange rij.

Geniaal idee van ANP en HH

Hoe zit dit nu eigenlijk? De website van Eerlijke Foto.nl bracht uitkomst. Een citaat (eerlijkefoto.nl/misc.pp?code=1005):

Internet barst van de foto’s. En het lijkt allemaal gratis. Maar dat is het vaak niet. Veel foto’s zijn gemaakt door professionele fotografen. Ook die foto’s circuleren op het net en worden door gebruikers gepubliceerd zonder de rechten te regelen. Dat mag niet en is zelfs een misdrijf. Op de websites van ANP en Hollandse Hoogte zijn veel meer foto’s beschikbaar, maar die beelden zijn tot nu toe alleen toegankelijk voor de professionele gebruiker. Daarom hebben beide bedrijven het initiatief genomen de foto’s tegen een lage prijs beschikbaar te maken voor iedereen.

view counter

Verderop kan men het volgende citaat lezen:

Via www.eerlijkefoto.nl kan je grasduinen in de archieven van ANP en Hollandse Hoogte. Bijna 2 miljoen foto’s van Nederland en daarbuiten zijn beschikbaar. Ook de nieuwste foto’s.

Hiermede hopen ANP en Hollandse Hoogte het misbruik dan wel illegaal gebruik terug te dringen en greep te krijgen op de misbruikers.

ANP en Hollandse Hoogte hebben er kennelijk het volgende op gevonden. Op persoonlijke websites, blogs, Facebook etcetera mag, zolang de uiting niet voor een bedrijf is of voor commerciële doeleinden wordt gebruikt tegen een bescheiden (understatement) bedrag van rond de 3 à 4 euro de foto eenmalig worden gebruikt. Met andere woorden, de foto wordt namens de fotograaf verkocht door het agentschap, er gaat ook nog een commissie af en de fotograaf mag het restant als ‘inkomen’ beschouwen.

De gedachte lijkt ingegeven doordat er veel inbreuken plaats vinden op het internet en er rechten worden geschonden. Op deze wijze hopen Hollandse Hoogte en ANP voor ‘hun’ fotografen toch nog iets binnen te krijgen. Mooi streven. Al is de scheidslijn tussen commercieel en persoonlijk, zeker in de social media, nogal vaag en ook nog flinterdun.

Rechten fotograaf gewaarborgd

De tekst van Eerlijke Foto gaat nog verder, de handhaving van de rechten is uitstekend gewaarborgd. Citaat uit de tekst bedoeld voor de gebruikers:

ANP en Hollandse Hoogte hebben een bedrijf in de arm genomen dat het internet afspeurt om illegaal gebruik te ontdekken. (…) Dan voorkom je vervelende brieven.

Dit lijkt toch wel de naïviteit ten top. Inbreuken opsporen is hier een nutteloze actie. Een inbreukmaker raakt echt niet onder de indruk van dreigende brieven over een inbreuk van enkele kwartjes. Die wacht af tot 'Eerlijke Foto', in casu HH en ANP, een advocaat in de arm nemen die een vordering bij de kantonrechter instelt. Even kijkend naar de Algemene Voorwaarden Fotografenfederatie kom je dan tot de volgende berekening van de schade:

Eenmalig gebruik €       3,50
Verhoging wegens inbreuk: 300% wegens geleden schade 10,50
Verhoging wegens ontbreken van naamsvermelding 100%          3,50
  €     18,00
Gerechtelijke kosten, te begroten aan zijde eiser    6.000,00
  € 6.018,00
  ========

De kantonrechter ziet je al aankomen, die houdt de ogen niet droog...

Geen mens, mits deze nog enigermate compos mentis is, zal immers procederen over zo'n bedrag.

Implicaties mogelijk ernstig

De implicaties kunnen ernstiger zijn. Het is te voorzien dat in willekeurige schadeprocedures de gedaagde zal verwijzen naar de ‘tarieven’ van ‘Eerlijke Foto.nl’ die in ernstige mate afwijken van de Algemene Voorwaarden van de Fotografenfederatie. En dat de kantonrechter de gedaagde in een aantal gevallen tegemoet zal komen in het verweer, en een (mogelijk beduidend) lagere schadevergoeding zal vonnissen is niet denkbeeldig. Want wat is het verschil tussen de foto van Jan-de-Fotograaf bij ANP of Hollandse Hoogte of dezelfde foto van Jan-de-Fotograaf bij ‘Eerlijke Foto.nl’?

Nu zal een dergelijk uitspraak in mijn ogen voor ‘Eerlijke Foto.nl’, dus voor ANP en Hollandse Hoogte, niet zo rampzalig zijn, het is uiteindelijk de vuile afwas van hun eigen feestje. Echter, de fotografen die hun vertrouwen hebben gesteld in ANP en HH en hun werk daar hebben ondergebracht zijn mede gedupeerd. Plus alle andere collega's die mogelijk dank zij nieuwe jurisprudentie hun vorderingen de kleiberg op kunnen zien gaan.

Commentaar van auteursrechtspecialist

Een gespecialiseerd auteursrechtjurist gaf het volgende commentaar, dat ik de lezer hier zeker niet wil onthouden:

Ik heb al meerdere reacties gehad en die zijn allemaal negatief, met name van de fotografen die proberen te voorkomen dat hun foto’s maar overal worden gebruikt en die stringent optreden tegen inbreukmakers.

Bottom line: hoe kun je met goed fatsoen je rechten proberen te handhaven en licentietarieven volgens de richtprijzen rekenen als elders vergelijkbare foto’s voor een habbekrats op de markt worden gebracht.
Handhaven wordt dan veel moeilijker, zeker ook omdat rechters tegenwoordig toch al erg zuinig zijn met de volledige proceskosten en als dan ook nog eens de poten onder de legitimiteit van de schadevergoeding vandaan worden gehaald……

Verder lost dit het probleem niet op dat we in de praktijk het meest signaleren: namelijk dat gebruikers helemaal geen idee hebben dat ze toestemming moeten vragen en dat foto’s auteursrechtelijk beschermd zijn.

aldus de specialist.

Inderdaad, de juridische kennis van wat wel dan wel niet mag is vaak bij de leek afwezig. Maar ook wanneer deze er wel zou zijn, je zult maar een toewijzing van de bovengenoemde vordering van € 18,-- krijgen, zonder toewijzing van de vergoeding van de eigen kosten in en buiten rechte van € 6.000,--, schoon aan de haak? Hier lijkt een duidelijke taak weggelegd voor de fotografenorganisaties hierop actie te ondernemen richting ‘Eerlijke Foto.nl’ en haar companen.

Het laatste dat ik citeer is de navrante aanbeveling aan de gebruiker van de krokettenfoto: “(…) bedenk dat er echte mensen op de foto's staan. Gebruik onze foto’s dus niet in een negatieve omgeving. Kort gezegd. Doe een ander niet aan wat je niet wilt dat jou wordt aangedaan.” Vooral dit laatste zinnetje zou ik zélf naar de betrokken ‘handige verkopers’ willen ventileren.

Slotopmerking

Helaas was het op korte termijn niet mogelijk commentaar te krijgen van de zijde van het ANP, van Hollandse Hoogte dan wel van de buikspreekpop ‘Eerlijke Foto.nl’. U houdt dit echter wél van ons te goed.

Nagekomen bericht: de website eerlijkfoto.nl is niet meer bereikbaar.

view counter