Wetsvoorstel over toezicht op collectief beheer auteursrechten

door: Boris Reijne

Boris Reijne
juridisch medewerker

i-ee
Anna van Renesseplein 8
1911 KN Uitgeest
Tel. 0251 - 36 20 37, Fax 0251 - 36 20 47, e-mail.
 
foto: © Carina Meijer

Van collectief beheer wordt in diverse creatieve sectoren gebruik gemaakt, zoals bijvoorbeeld de film-, boeken-, en de muzieksector. Denk bij collectief beheer bijvoorbeeld aan BumaStemra voor muziek, Videma voor films en Pictoright voor beeldmakers. Dit wetsvoorstel gaat over toezicht op en handhaving bij dergelijke organisaties door het College van Toezicht op Auteurs- en naburige rechten (hierna: het college).

Bij collectief beheer wordt de handhaving van de rechten en de incassering van de (licentie)vergoedingen uitbesteed aan een beheersorganisatie. Het gaat daarbij niet om de normale licentieovereenkomsten die de rechthebbenden met hun opdrachtgevers sluiten, maar om vergoedingen die rechthebbenden niet zelf willen en vaak ook niet zelf kunnen incasseren.

Laat ik ter illustratie Pictoright gebruiken. Zij vertegenwoordigt makers van visuele werken bij collectieve vergoedingsregelingen zoals: leenrecht, thuiskopie, reprorecht, readerregelingen, kabeldoorgifte en voor gebruik door archieven.[2] Ook incasseert zij namens haar aangeslotenen het volgrecht en treedt zij op tegen mogelijke inbreuken op die rechten (ook voor diverse buitenlandse partijen via wederkerigheidscontracten met buitenlandse zusterorganisaties).[3][4]

Dekker zegt over het wetsvoorstel:

“méér waar het moet en minder waar het kan. Aan de ene kant moet het college doortastend kunnen ingrijpen. Aan de andere kant moet ongerechtvaardigde hinder van toezicht bij beheersorganisaties worden voorkomen. Het gaat om de juiste balans en daar hebben we bij dit wetsvoorstel goed naar gekeken.”

Via het wetsvoorstel wordt beoogd op twee punten verandering teweeg te brengen.

Ten eerste worden er nieuwe mogelijkheden voor (handhavend) optreden in het leven geroepen door het college. Denk bijvoorbeeld aan de volgende situatie. Door verkeerd beleid worden de aan de rechthebbenden toekomende betalingen niet uitgekeerd. Het college kan dan in urgente gevallen direct een aanwijzing geven zonder dat vooraf een advies moet zijn gegeven aan de collectieve beheersorganisatie. Een aanwijzing is in dit kader een vorm van handhaving waarbij het college een bindende instructie geeft aan een beheersorganisatie. Daarnaast kan het college sneller een boete opleggen als blijkt dat een collectieve beheersorganisatie eerder dezelfde of een vergelijkbare overtreding heeft gepleegd.

Ten tweede worden er nieuwe mogelijkheden voor (risicogericht) toezicht in het leven geroepen. Als er bijvoorbeeld twijfels zijn over het beleid van of de gang van zaken bij een collectieve beheersorganisatie dan kan het college verscherpt toezicht gebruiken om in te grijpen. Daarnaast krijgt het college de bevoegdheid om de integriteit en geschiktheid van leidinggevenden te toetsen.

Al met al wordt met het wetsvoorstel beoogd het toezicht op het collectief beheer van auteursrechten te verscherpen en zijn in deze bijdrage de belangrijkste wijzigingen uit het wetsvoorstel besproken.