Nogmaals pasfototender van Ministerie van BZ

PhotoNmagazine kaart kwestie aan bij de Mededingingsautoriteit ACM

door: Jurriaan Nijkerk

Jurriaan Nijkerk. Is ruim vijfendertig jaar fotograaf. Hij werkte o.a. voor Philips, Gasunie en Witteveen + Bos raadgevend ingenieurs. Voor het NOB 'deed' hij (pop)concerten en theaterfotografie. Twee maal werd het team, waarvan hij deel uitmaakte, genomineerd voor de Nationale Coiffure Award. Hij was bestuurslid bij BFN en SVFN en had zitting in de examencommissie van de Nederlandse Fotovakschool.
Vanaf het eerste nummer van het vakblad DeFOTOgraaf leverde hij redactionele bijdragen en hij was ruim een decennium hoofdredacteur. 'Bij mijn aantreden was het doel een nieuwe opzet neer te zetten voor DeFOTOgraaf: een blad dat over fotografen en fotografie moest gaan. De opzet was ook internationaal, ik had mij ten doel gesteld België en Nederland te bestrijken, dat is ook gelukt. Het nummer van augustus 2010 was mijn laatste nummer, het werd weer eens tijd voor iets anders.'
www.jurnijkerk.com.
Stuur Jurriaan een e-mail.

advertentie

Hahnemühle FineArt Baryta Satin 300gr/m2

Fine Art papier voor levendige fijne weergave

natuurlijk wit satijn-glanzend, exceptioneel beeldresultaat, extreemdiepe zwarting, excellente beeldscherpte, ook perfect voor zwart-wit fotografie
voldoet aan ISO 9706

Klik hier voor meer informatie

23-10-2013

Pasfotografie is een belangrijke bron van inkomsten bij het fotografisch bedrijf in de publieke sector. Er gaat ook veel geld in om. Al jaren, wij spreken zelfs over de vorige eeuw, zijn er pogingen gedaan door industrie en soms ook de overheid om de lucratieve pasfoto in de greep te krijgen. Uiteraard met protesten van de makers van pasfoto’s die deze pogingen als legale broodroof zagen.

Op dit moment is er weer een initiatief opgedoken. Een geïntegreerde oplossing, een automaat waarmee in gemeentehuizen een aanvrager van een document zoals identiteitsbewijs, paspoort of rijbewijs aanvraagt, Een zogenaamd aanvraagstation dat dan (hij veegt, hij klopt, hij stoft, hij zuigt) automatisch vingerafdrukken neemt, een pasfoto maakt en de verdere aanvraag administratief afhandelt. Afgezien van mogelijk frauderisico bij deze ‘handelingen’ is het, zeker waar het de foto betreft, vrijwel onmogelijk voor een automaat om de pasfoto zodanig te maken dat deze aan alle eisen voldoet. Het vereist zeer kostbare apparatuur. Desondanks zal er toch bij bepaalde bevolkingsgroepen, zoals krijsende zuigelingen, ADHD kinderen en bejaarden met Parkinson, een ‘menselijke’ fotograaf aan te pas moeten komen om te assisteren. Of zelfs apart de opname te maken! Het lijkt er op dat de geschoolde portretfotograaf de klus beter en zeker goedkoper en storingsvrij zal kunnen klaren, de ervaringen in het buitenland wijzen hier op.

In de media •

Gisteren verschenen er in Het Parool en het Algemeen Dagblad artikelen waarin aandacht werd besteed aan de mogelijke gevolgen van de tender voor de fotograaf wiens inkomen voor een deel afhankelijk is van het vervaardigen van pasfoto’s. De enige reactie die men bij Het Parool van het Ministerie van BZ kreeg was de mededeling “dat men over lopende tenders geen uitspraak doet.”

Ook bij de uitzending ’s morgens op 22 oktober 2013 bij de VARA, waarin Joep Kock van Bureau Beeldvorming werd geïnterviewd, stond de tender in de schijnwerpers. Een link naar de radio-uitzending is sinds oktober 2017 verwijderd van de website van de NPO (Red.).

Volgens Joep Kock van Bureau Beeldvorming, die als deskundige op dit terrein mag worden gezien:

In België, Frankrijk, Engeland en Finland heeft men geëxperimenteerd met geïntegreerde oplossingen. Maar dat heeft niet gebracht wat men er van verwachtte. Uiteindelijk is men teruggekeerd naar de oude situatie.

In 2007 is er een proef geweest om ambtenaren pasfoto’s te laten maken. Dat was geen succes en de proef is op verzoek van ambtenaren gestaakt. Na die tijd heeft de politiek besloten dat de pasfoto’s niet door gemeentehuizen worden gemaakt. Alleen de politiek kan anders gaan beslissen.

Economisch gezien, overheid bijt in eigen staart •

Een aantal bedrijven die zich met pasfoto’s bezig houden zien daarmee een zeer groot deel van de omzet teloor gaan wanneer de pasfotografie zou worden weggehaald. De fotograaf kost de overheid niets, de consument bestelt zijn pasfoto’s en rekent deze af. In een nieuwe situatie is de prijs van de geavanceerde apparatuur ingecalculeerd in de kostprijs van het paspoort. De kosten zullen voorspelbaar hoger zijn dan die van de ‘fotograaf met apparatuur.’ Bovendien dreigt er door het wegvallen van de markt werkloosheid. Dit gehele verhaal doet denken aan de ZZP bezuinigingen die uiteindelijk € 500 miljoen zouden opleveren en € 550 miljoen gingen kosten.

Er gaat veel geld in pasfoto's om. Uit aan ons verstrekte cijfers blijkt dat de 2.000 bedrijven die zich met pasfoto's bezig houden gemiddeld per jaar 5.000 pasfoto's per bedrijf maken. Bij deze bedrijven wordt jaarlijks dus een totaal volume van 10 miljoen pasfoto's geproduceerd.

Het volume van de pasfotografie in Nederland kan dus, bij een gemiddelde prijs van € 10 voor een set, voorzichtig worden geschat op 100 miljoen Euro. Dit is omgerekend € 50.000 per bedrijf. Voor fotografen resteert er na aftrek van kosten een aanzienlijk bedrag.

De bedragen zijn exclusief de BTW, de overheid levert dus uiteindelijk, wanneer de onzinnige plannen door zouden gaan en de overheid zélf de pasfoto's zou maken, ook nog eens 21 miljoen Euro in. Dit alles nog afgezien van de uitkeringsgelden die aan mogelijk werkloos geworden fotografen en andere bij pasfoto’s betrokken personeelsleden moeten worden uitgekeerd.

Gelukkig zijn tegenwoordig de Gemeenten bij de uitvoering van de sociale wetgeving (WMO) de klos, Den Haag zelf blijft buiten schot. Het trieste is dat de belastingbetaler er uiteindelijk voor op moeten draaien terwijl de revenuen van de aanbestede werken in andere zakken terecht komen...

Een weg voor pasfotomakers en leveranciers •

Uit Beeld Vorming, een infobulletin van het genoemde expertisebureau Bureau Beeldvorming van Joep Kock, kan men de volgende passage halen:

De fotohandel, wiens belangen de SNF (Stichting Nederlandse Fotovakhandel, die in de tachtiger jaren al een rol speelde met een stalen constructie met lampen en achtergornden die fotografen voor vijfduizend gulden verplicht zouden 'mogen' aanschaffen terwijl dit niets toevoegde, Red.) behartigt, is niet meer de enige partij die iets met pasfoto’s doet. Ze hebben misschien nog wel het grootste aandeel maar dit wordt wel steeds kleiner. Veel fotowinkels overleven door het feit dat zij pasfoto’s maken. Dit in tegenstelling tot veel nieuwe partijen die het er bij doen. Het er bij doen zegt niets over de kwaliteit of de betrokkenheid. De leveranciers van pasfotoapparatuur en supplies willen graag een breder draagvlak creëren voor de communicatie met de overheid. Tijdens een meeting bij Mitsubishi Electric in Mijdrecht – waarvoor ook SNF werd uitgenodigd, is het idee ontstaan om te komen tot ‘verenigde pasfotomakers’. Hier zouden dan zowel afgevaardigden van de industrie als de makers (niet alleen de fotohandelaren, maar bijvoorbeeld ook de Fotografenfederatie) in moeten zitten. Alleen met een groot draagvlak kunnen alle belanghebbenden, die tegelijk elkaars concurrenten zijn, een goede gesprekspartner zijn. Voor alle betrokkenen geldt: laten we ons concentreren op wat ons bindt, niet op wat ons scheidt.

Onfrisse praktijken, opgelegd pandoer? •

Minder fris is de termijn van de tender. Dit doet denken aan het verhaal van de Betuwelijn en van de Fyra (hogesnelheidslijn). Ambtenaren zijn geen deskundige specialisten. Dat is hun werk ook niet. Een welingelichte bron, die om begrijpelijke redenen niet genoemd wenst te worden, deelde PhotoNmagazine mede: “Voor het uitschrijven van een dergelijke tender is wel een hoge mate van degelijke geavanceerde kennis van en ervaring met de te gebruiken technieken vereist. Dus worden de eisen van een dergelijke tender tezamen met deskundigen, die de expertise hebben, opgesteld. Met mensen die al in verregaande mate dit soort toepassingen hebben ontwikkeld. De eisen zijn daardoor zo specifiek geformuleerd dat alleen het bedrijf waar deze deskundigen werken, aan deze eisen kan voldoen.

Verder is de termijn van inschrijving zéér kort, pas op 13 september 2013 werd de tender definitief uitgeschreven en op 13 november 2013 loopt de termijn af, dus twee maanden later. In een dergelijke tijd is een ander bedrijf niet in staat om ‘even’ een toepassing te ontwikkelen die kan concurreren met het bedrijf dat assistentie zou hebben verleend bij het opstellen van de tender. Er dienen specificaties te worden opgesteld, er moeten offertes aangevraagd te worden bij toeleveranciers en er zijn tijdrovende kostencalculaties noodzakelijk om een verantwoord aanbod te doen. De zaken worden dus omgedraaid, in plaats van dat de tender concurrentie en dus besparingen in de hand gaat werken en een eerlijke gunning bevordert, staat feitelijk van tevoren eigenlijk al vast wie de werkzaamheden kan gaan uitvoeren. Dit is overigens in ambtelijke kringen en ook daar buiten een publiek geheim.”

Het zou in deze kunnen gaan om een combinatie de drukkerij Joh. Enschede en een om grote Franse aanbieder van onder meer gezichts herkenningsapparatuur.

In de Staatscourant 2013-11492 staat het volgende:

Besluit van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 17 april 2013, tot geheimverklaring van de overheidsopdracht tot beheer, onderhoud en ondersteuning van aanvraagstations, ... gelet op artikel 2.23 van de Aanbestedingswet 2012 ...

Hieruit begrijpen wij waarom aan de uitgeschreven tender, een 'openbare'aanbesteding, geen ruchtbaarheid is gegeven.

Het meest schrijnende zijn echter de volgende opmerkingen in het aanbestedingsdocument, die letterlijk barsten van de tegenstrijdigheid:

De aanbestedende dienst kiest ervoor om de onderhavige opdracht niet in percelen op te delen omdat:

1. de ongedeelde opdracht mede gezien de gestelde selectie-eisen zeer wel door een onderneming uit het MKB kan worden ingevuld;
2. aan opsplitsing in percelen een groot aantal nadelen kleven die de complexiteit van de aanbesteding significant verhogen, kostenverhogend werken en/of de continuïteit van het aanvraag- en uitgifteproces van met name de Nederlandse reisdocumenten in gevaar kunnen brengen (…)

Punt 1. stelt dat de ongedeelde opdracht 'zeer wel door een onderneming uit het MKB kan worden ingevuld', en de geheimhouding zoals door de minister besloten is er natuurlijk om deze openbare aanbesteding écht geheim te maken, zodat het MKB ook kansen heeft....

Uit punt 2. blijkt overigens dat je toch de zekerheden van een grote onderneming nodig zult hebben…

Wij hebben de Haagse GGD maar niet om commentaar gevraagd...

Ongetwijfeld zal de lezer het gevoel krijgen dat deze pasfoto-affaire wellicht zal promoveren tot een affaire die wij al eerder hebben meegemaakt, en mogelijk als 'Paspoort II' affaire zullen kunnen betitelen. Wat dit aangaat is er toch nog een toekomst...

Melding bij ACM door PhotoNmagazine •

Het toezicht op mededingingsregels en kartelvorming wordt in Nederland gedaan door de Autoriteit Consument en Markt (ACM), een samengaan van voorheen de Nederlandse Mededingingsautoriteit, het Consumentenloket en de Opta. PhotoNmagazine.eu heeft aanleiding gezien en gemeend van het bovenstaande een melding te moeten doen bij dit orgaan. Hierbij werden beknopt de bovenstaande punten evenals punten uit voorgaande publicaties en discussies in sociale media aangestipt. Wij houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen.