Fotograferen voordat het te laat is

Een keuze uit

Gepubliceerd: 30 mei 2018

door: Joep Eijkens

Joep Eijkens (1950) studeerde moderne geschiedenis, werkte 28 jaar voor het Nieuwsblad van het Zuiden (later: Brabants Dagblad) en is sinds 2008 actief als freelancer op het gebied van tekst en fotografie.
Schrijft ondermeer voor webmagazine Brabant Cultureel en eerder De FOTOgraaf. Is een fervent verzamelaar van fotoboeken en oude foto's en publiceert daar ook over. Fotografeert veel in de openbare ruimte, met name bij uiteenlopende evenementen. Mensen staan centraal in zijn werk.
Zie ook: www.eijkens.nl.
Stuur Joep een e-mail.

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'The Last Tattooed Women of Kalinga' van de Filippijnse freelancefotograaf Jake Verzosa.

In 2016 organiseerde de internationaal befaamde Duitse uitgever/drukker Gerhard Steidl een fotoboekententoonstelling in Singapore. Bij gelegenheid daarvan werden Aziatische fotografen opgeroepen om een dummy in te sturen voor een wedstrijd die moest resulteren in de publicatie van het beste fotoboek. Het leverde echter zoveel interessant materiaal op dat Steidl liefst acht dummy's koos. De betreffende fotografen, afkomstig uit China, Japan, India, Zuid-Korea, de Filippijnen en Singapore, mochten naar de firma Steidl in Göttingen om hun boek te (laten) maken en zo het hele productieproces van dichtbij mee te maken.

Eén van hen was de Filippijnse freelancefotograaf Jake Verzosa (1979). Hij portretteerde tussen 2009 en 2013 oudere getatoeëerde vrouwen in zijn geboortestreek in het Noorden van de Filippijnen. Het tatoeëren betrof een uitstervende traditie. De symbolen van schoonheid, weelde en eer worden voortaan gezien als een 'ouderwets, barbaars stigma', aldus de fotograaf. Hij legde vast voordat het te laat was. 'The Last Tattooed Women of Kalinga' is de titel van zijn prachtig gedrukte, haast deftig vormgegeven fotoboek.

Lied •

Het boek opent met een traditioneel Kalinga-lied, zowel in de oorspronkelijke taal als in het Engels. De eerste zin luidt: 'Shame on the women with no tattoos'. In het lied komt een vrouw aan het woord die zeer trots is op haar tattoos. Haar lofzang eindigt aldus: 'Hopefully it will not die with us'.

De titel van het boek geeft al aan dat die hoop ijdel is. En het zijn ook alleen oudere vrouwen die Verzosa heeft weten te portretteren. Vaak fotografeert hij ze frontaal maar soms kiest hij voor en profil of iets daartussen in. De huid is vaak als gelooid, de tattoos beginnen al te verbleken – ook dat versterkt het idee van iets dat verdwijnt. De tatoeages zien er betrekkelijk eenvoudig uit. Het zijn decoratieve abstracties van motieven als varens en stromende rivieren. Met name de armen en schouders zijn getatoeëerd.

De meeste vrouwen houden de armen voor de borst. Ze kijken vaak streng, ietwat nors in de lens, in elk geval zelden of nooit vrolijk. Zoals gezegd zijn de meeste vrouwen al wat ouder. De jongste werd geboren in 1953. Natividad Sugguiyao heet ze en zij is ook de schrijfster van een toelichting in een los bijgeleverd boekje waarin tevens een lijst is opgenomen van de verschillende tattoo-motieven en hun betekenis.