In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op Sleeping by the Mississippi van de Amerikaanse fotograaf Alec Soth.
Een deel van de hierboven beschreven interieurfoto is ook gebruikt voor het omslag van het fotoboek Sleeping by the Mississippi van Alec Soth. De Amerikaanse fotograaf gaf het in 2003 in eigen beheer uit in twee edities van ieder 25 exemplaren. Je bent een kapitaal kwijt om een exemplaar te bemachtigen, als het al nog ergens te koop mocht zijn. In 2004 bracht de Duitse uitgever Steidl een gewone editie uit die al snel uitverkocht raakte, net zoals de twee hierna volgende herdrukken. Het is aan de Britse uitgever MACK te danken dat er nu een prachtige nieuwe druk beschikbaar is, nog wel uitgebreid met twee nieuwe foto's.
Johnny Cash •
Ik moet eerlijk bekennen dat ik in 2004 niet onder de indruk was toen Steidl Soths debuut op de markt bracht. Althans, wat ik erover zag en las in een catalogus maakte me niet nieuwsgierig om het boek zelf te bestellen. Inmiddels weet ik wel beter. Het is niet voor niets opgenomen in The Photobook A History (deel 2) van Parr en Badger.
Het boek is opgebouwd uit 48 kleurenfoto's die Soth gedurende enkele reizen langs de Mississippi gemaakt heeft. Foto's van landschappen, huizen, interieurs, stillevens en van mensen. Zoals een roman of thriller de lezer in een andere wereld kan brengen, zo weet ook Soth je te vangen in een bepaalde gemoedsstemming of sfeer. Die sfeer is melancholiek en elke foto draagt daaraan bij, versterkt het alleen nog maar, hoe verder je komt in het boek.
De prachtig gedrukte foto's, gemaakt met een 8 x 10 inch camera, zijn rijk van kleur en detail. Hoewel de meeste foto's ook op zichzelf sterk zijn, worden ze nog sterker doordat ze samen een verhaal vertellen, een soort reisverslag. Soms gaat het over eenzaamheid, de eenzaamheid van de reiziger, soms over plekken en mensen die je tegen kunt komen op reis. Soth beperkt zich niet tot anonieme plekken. Ook het huis in Dyess, Arkansas, waar Johnny Cash zijn jeugd doorbracht, legt hij bijvoorbeeld vast onder een somber dreigende hemel.
Dromen •
De fotograaf geeft zijn foto's een korte titel – meestal niet veel meer dan de namen van de geportretteerde en de locatie – maar licht sommige foto's ook toe aan het einde van het boek. Zo weten we dat de jonge 'preacher-man' Joshua die ons helder aan lijkt te kijken, een straf van 45 jaar wegens moord uitzit in Angola State Prison in Louisiana. En zo blijkt de direct daarna volgende foto genomen te zijn in het Lewis Family Museum waar de zus van Jerry Lee Lewis in een slaapzak op de grond ligt 'to preserve the condition of the beds'. Regelmatig valt het woord 'dream' in de toelichting. Niet vreemd, want Soth heeft diverse mensen die hij portretteerde expliciet naar hun dromen gevraagd.
Sommige foto's lijken een boodschap te hebben. Neem de foto van een verlaten open plek in een bos waar zo te zien regelmatig stevig gedronken wordt. Tussen de lege drankflessen en andere rotzooi staat een klein Amerikaans vlaggetje en achter een versleten leren bank hangt een grotere uitvoering van de Stars and Stripes. Je zou er iets van de teloorgang van de VS in kunnen zien.
Askruis •
Vaak speelt religie een belangrijke rol in de beelden, of het nu gaat om een gebedsruimte, een straatprediker of een vrouw die een foto vast houdt waarop ze een engel denkt te zien. Aardser is de vrouw uit New Orleans die gefotografeerd is op Aswoensdag, direct na Mardi Gras. Meer dan haar zwaar getatoeëerde arm valt het askruis op haar voorhoofd op. Nee hoor, ze is geen katholiek en dat as is sigarettenas.
De foto van een man met een palmblad en een boek (een bijbel?) – titel 'Patrick, Palm Sunday, Baton Rouge, Louisiana' – doet me denken aan het werk van Diane Arbus maar zou in zwart-wit lang niet zo sterk zijn, vermoed ik. Kleur is een onmisbaar element in dit boek.
En de Mississippi? Die komt maar heel af en toe in beeld. Op één van de laatste foto's, getiteld 'Vence, Lousiana', zie je de rivier in de verte liggen; op de voorgrond dichte oevervegetatie waarin een roestig bed staat. Is daar de boektitel aan ontleend? In zijn toelichting heeft Soth het over de nabijheid van de Golf van Mexico en over een gigantisch vervuild gebied. Plant en dier kunnen er volgens hem niet meer gedijen, wat weer ten koste gaat van Indianen en ander bevolkingsgroepen die er afhankelijk van zijn.
Sleeping by the Mississippi bevat twee essays van Patricia Hampl en Anne Wilkes Tucker. De laatste, befaamd Amerikaans museumcurator in ruste, plaatst Soths boek in de traditie van American Photographs van Walker Evans en The Americans van Robert Frank, 'two books that have shaped the history of photography'. Dat lijkt me nogal veel eer, maar wie weet denk ik daar over pakweg 10 jaar ook weer anders over.
Alec Soth: Sleeping by the Mississippi. Patricia Hampl en Anne Wilkes Tucker (t). MACK. ISBN 978-1-910164-89-1. Prijs € 45,-.
Verder verschenen onder meer •
Kaneko Ryuichi en Manfred Heiting: The Japanese Photobook 1912-1990. Kanako Ryuichi e.a. (t). Steidl. ISBN 978-3-95829-176-8. Prijs € 125,-.
Philippe Garner & Shelly Verthime: Guy Bourdin, Untouched. ISBN 978-3-86930-934-7. Prijs € 55,-.
Harry Gruyaert: East/West. David Campany (t). Tweedelig. Nederlandstalig. Uitgeverij Kannibaal/Hannibal. ISBN 978-94-9267-707-5. Prijs € 59,50.
Eddo Hartmann: Setting the Stage/North Korea. Uitgeverij Kannibaal/Hannibal. ISBN 978-94-9267-715-0. Prijs € 42,50.
Rico Scagliola & Michael Meier: years later… Edition Patrick Frey. ISBN 978-3-906803-40-1. Prijs € 60,-.
Erwin Polanc: 8630 Mariazell. Ulrich Tragatschnig (t). FOTOHOF. ISBN 978-3-902993-44-1. Prijs € 35,-.
Dieter Seitz: Nomadsland. Markus Kaiser (t). Hatje Cantz. ISBN 978-3-7757-4363-1. Prijs € 40,-.
