Vrijheid van meningsuiting▼

Onrechtmatige uitlatingen over een advocaat

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed maar die vrijheid is niet onbegrensd. Dat ervaarde ook een bekende ex-advocaat die zich op nationale TV laatdunkend had uitgelaten over een andere advocaat, een familielid met dezelfde achternaam.

Het gepubliceerde vonnis[1] heeft de namen van betrokkenen geanonimiseerd maar het is overduidelijk welke familienaam het betreft.

De uitlatingen:

‘Mijn broers [A] en [B], en daar hebben we het hier over, dat zijn uitstekende juristen, die de praktijk nog hebben en ik kan ook als je het me vraagt alleen maar de mensen aanraden daar vooral naar toe te gaan… Dat geldt overigens niet voor m'n neefje [eiser sub 1] want die is die achternaam niet waard’

‘Nou ja maar dat is weetje dat is eigenlijk een niemendal’

‘Anders dan [B] en [A] waar ik mijn problemen mee heb daar zeg ik je, je kent me ook wel lang genoeg dat ik open en eerlijk ben, dat zijn uitstekende juristen. Dat is met m'n neefje niet het geval’,

Nederlandse fotograaf en jurist doet aangifte tegen Facebook wegens fotocensuur

Reisfotograaf Thijs Heslenfeld heeft aangifte gedaan tegen Facebook wegens het censuurbeleid beleid van dit sociale medium. In de visie van Heslenfeld is het beleid van Facebook ‘discriminerend en een onrechtmatige beperking van de vrijheid van meningsuiting’.

Foto’s van Heslenfeld en collega’s en laatst zelfs de Facebookpagina van het Nederlands Fotomuseum werden met regelmaat verwijderd. Heslenfelds account werd meerdere keren en soms dagenlang geblokkeerd omdat de fotografie in strijd zou zijn met Facebooks “richtlijnen voor naaktbeelden of seksuele handelingen”.

En uiteraard ook werk van Helsenfeld met als onderwerp de Himba-stam, met vrouwen die traditioneel geen bovenkleding dragen, werd door Facebook afgeserveerd.

Kwetsende uitlating, smaad en / of laster

Via internet en sociale media is het bijzonder makkelijk om iemand publiekelijk te schande te maken. Soms kiezen mensen er voor om op deze manier aan eigenrichting te doen. Een mooi praktijk voorbeeld hiervan is te lezen in het artikel in de Volkskant van mevrouw Wals d.d. 28 juni 2019.[1] In deze bijdrage wil ik daarom het verschil tussen een kwetsende uitlating, smaad en laster behandelen.

Het uitgangspunt is dat het verkondigen van een mening mag, ook al is deze sociaal onwenselijk of kwetsend. Als dat anders zou zijn dan zou dat de vrijheid van meningsuiting onder druk zetten. De grens aan de vrijheid van meningsuiting is echter bereikt als (kortgezegd) daarmee een recht van een ander wordt aangetast.

Sterke arm der wet in beeld brengen

Op 18 maart 2019 vond een schietpartij plaats in Utrecht. Deze verschrikkelijke gebeurtenis leverde veel imposante foto’s van politieagenten op. Bij het lezen van de krant vroeg ik mij daarom af: mag je foto’s maken van politieagenten?

In beginsel is het fotograferen van politieagenten op een voor het publiek toegankelijke plaats toegestaan. Dit valt namelijk onder de vrijheid van informatievergaring, hetgeen onder de vrijheid van meningsuiting valt ex. artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.[1] De grootste uitzondering op deze hoofdregel is, dat u de politieagenten niet met een verborgen camera mag filmen.[2] Die uitzondering gaat uiteraard niet op wanneer u een normale camera gebruikt om te fotograferen.[3]

Is Schiphol nog veilig?

Misschien dat u het zich nog wel kunt herinneren, de ophef over de voorpagina van de Volkskrant van 16 augustus 2016. Kort na de golf van aanslagen in onder andere Frankrijk en België werden op Schiphol aangescherpte controles uitgevoerd door de marechaussee in samenwerking met het leger. Hierbij werden ook auto’s die van en naar Schiphol reden aan de kant gezet en gecontroleerd. Een fotograaf nam hierbij een foto van een --volgens de hoofdredacteur van De Volkskrant later genoemde-- man met een ‘moslim-achtig uiterlijk’, terwijl deze vanuit de auto in gesprek was de marechaussee waarbij op de achtergrond twee zwaar bewapende militairen zichtbaar waren. Over de foto stond de tekst ‘Is Schiphol nog veilig?’ en er werd verwezen naar een groot artikel over de beveiliging op pagina 4 en 5 van de krant. In dit artikel komt de geportretteerde man niet voor en in het artikel wordt er ook niet naar hem verwezen.

Volkskrant maakt inbreuk op portretrecht

Op de voorpagina van de Volkskrant van 16 augustus 2016 stond een paginagrote foto afgebeeld van een bestuurder van een auto die moest stoppen voor een controle op een toegangsweg naar Schiphol. De bestuurder is duidelijk herkenbaar in beeld en heeft een ‘moslim-achtig uiterlijk’[1]. De foto laat zien dat de bestuurder in gesprek is met een marechaussee en op de achtergrond zijn twee zwaar bewapende militairen zichtbaar. Door de foto staat de tekst: ‘Is Schiphol nog veilig?’. De foto dient ter aankondiging van een groot artikel op pagina 4 en 5 over de beveiliging van Schiphol. In dat artikel komt de geportretteerde niet voor en ook wordt er niet naar de geportretteerde verwezen.

Uitspraak EHRM in zaak rapper tegen Het Parool

Inleiding

Op 20 september 2016 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, verder aan te duiden als EHRM, uitspraak[1] gedaan in de door Het Parool tegen de Staat der Nederlanden aangespannen zaak. Een zaak kan alleen bij het EHRM worden aangebracht als klacht tegen een publieke instantie of overheid en ook pas nadat alle rechtsmiddelen in de betreffende lidstaat zijn aangewend. De klacht moet gaan over een schending van een van de rechten die zijn neergelegd in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens, hierna te noemen EVRM.

In de betreffende klacht ging het om een afweging van artikel 8, het recht op bescherming van de privésfeer, en artikel 10, de vrijheid van meningsuiting.

De casus

In 2007 werd een uitzending van de NPS serie ‘Vrije Radicalen’ gewijd aan rapper R.P., actief lid van een (straat)bende. R.P. was herkenbaar in beeld en zijn naam werd genoemd. De uitzending is herhaald in 2008 op televisie en was tot eind 2009 te downloaden via internet.

De parodie-pinguïn

De parodie-pinguïn is geen nieuw ontdekte diersoort, maar onderdeel van een opnieuw aangewakkerde parodiediscussie op het internet.
Aanleiding is onder andere dit artikel van Arno Lodder[1], die van mening is het openbaar maken van een ‘meme’ van een afbeelding van een pinguïn onder de parodie exceptie valt. Getty Images had volgens Lodder geen factuur mogen sturen voor het openbaar maken van de meme op het blog van de Duitse Geeksisters.

Memegenerator.net

Op de website van memegenerator is het mogelijk om (bewerkte) afbeeldingen te uploaden die gebruikers van de website dan kunnen gebruiken in combinatie met –veelal grappig bedoelde- teksten. Die afbeeldingen kun je vervolgens doorsturen per mail of opslaan op je computer of smartphone. Zo is de meme waarschijnlijk ook terechtgekomen op het blog van Geeksisters.

Reden om zenuwachtig te worden?

Inleiding

Stel, u bent free-lance fotograaf en één van uw portretfoto's wordt gepubliceerd op een prominente plaats in de zaterdageditie van uw eigen krant. Vol trots constateert u dat, u bent blij en stuurt de krant uw factuur. De vrouw die u zo prachtig heeft vastgelegd, ziet uw foto ook, herkent zichzelf maar is er absoluut niet blij mee. Zij stelt dat u als fotograaf inbreuk heeft gemaakt op haar portretrecht en stuurt u een brief met factuur voor de geleden schade.

U zult de vrouw waarschijnlijk verwijzen naar de krant die de foto heeft gebruikt en de zaak als afgedaan beschouwen.
Maar als u de uitspraak van het Hof 's Gravenhage van 24 augustus 2010 in de zaak van het Turkse Dansfeest kent (Hof Den Haag, 24 augustus 2010, LJN: BN5095, dan zou het best eens kunnen zijn dat u als fotograaf erg zenuwachtig wordt van zo'n brief van een geportretteerde omdat u weet dat u (ook) aansprakelijk kunt zijn.