Pentax

Uit het rijke leven en werk van Stephan Vanfleteren

Een keuze uit
Gepubliceerd: 26 november 2019

In deze maandelijks terugkerende rubriek geven we een selectie van min of meer recent verschenen fotoboeken die we graag onder de aandacht brengen. Steeds wordt minstens één van de vermelde titels nader belicht. Deze keer viel de keuze op 'Present', het prachtige oeuvre-overzicht van Stephan Vanfleteren.

De eerste keer dat ik van de fotograaf Stephan Vanfleteren (1969) hoorde, was toen ik zijn boek 'Belgicum' onder ogen kreeg. Ik was overdonderd, zoals ik ooit overdonderd was door het fotoboek 'Sweet Life' van Ed van der Elsken. Ik kreeg sterk het gevoel dat hier een vergelijkbare grootheid op het podium van de fotografie was verschenen.
'Belgicum' kwam uit in 2007. En de boeken die Vanfleteren sindsdien gepubliceerd heeft alsook de bijbehorende exposities, hebben zijn ster alleen maar hoger doen rijzen. Dat wordt ook nog eens met grote overtuigingskracht bevestigd in het FoMu te Antwerpen waar tot en met 1 maart 2020 de overzichtstentoonstelling 'Present' te zien is. Nooit eerder heeft het museum alle ruimte vrij gemaakt voor een tentoonstelling van één fotograaf. En voor Vanfleteren zelf is het ook de eerste grote overzichtstentoonstelling. Ruim 450 foto's worden getoond.

Karol Plicka

In deze moderne tijd is het nemen van een foto hoegenaamd geen kunst meer. Een druk op de knop van de digitale camera, of de fotofunctie van de smartphone, levert direct een technisch behoorlijk geslaagde foto op, die je ook nog gelijk kunt bekijken, en desgewenst presenteren of delen met de hele wereld. Dat is iets waar menig fotograaf uit de tijd dat digitale camera's nog niet bestonden alleen maar van konden dromen. Hun aanpak dwong tot goed nadenken alvorens de sluiter van de camera te ontspannen. Niet alleen technisch, maar ook met aandacht voor het onderwerp voor de lens. Dat laatste ontbreekt er nogal eens aan bij digitaal verkregen foto's: technisch in orde, maar inhoudelijk vaak oppervlakkig. Uiteraard heeft de mogelijkheid van snel en ongeremd fotograferen ook weer zijn voordelen voor het verkrijgen van interessante spontane foto's. Desondanks is het goed om eens te kijken naar de doordachte werkwijze en inspiratie van de oude meesters.

Er zijn vele beroemde fotografen die ik in het kader van dit artikel nader zou kunnen beschouwen, maar daarover is in de regel al veel geschreven. Het internet staat er vol van, en herhaling van veel bekende zaken acht ik weinig zinvol. Daarom presenteer ik een in Nederland wat minder bekende, maar zeer bedreven en bevlogen fotograaf (en cineast !) uit het voormalige Tsjecho-Slowakije: Karol Plicka. Zijn blik op de wereld, vervat in prachtige, diepgaande, melancholische, bevestigende en soms zelfs dramatische beelden, is ook nu, in deze snelle digitale tijd, een inspiratiebron voor menig toegewijd fotograaf.

Aaron Lapeirre

'Ik kook graag,' zegt Aaron Lapeirre (1986) terwijl hij de pan op het vuur zet. 'Heb jij al gegeten?' Letterlijk 'tussen de soep en de patatten' praten we een hele avond over fotografie en over de absolute vrijheid waarmee het beoefend zou moeten worden. De zomerse avondzon streelt ons op hetzelfde terras waar ik vijftien jaar geleden zijn vader Carl heb geïnterviewd. Aaron was toen nog een puber, maar is ondertussen opgegroeid tot een zelfbewuste jongeman. Sportvliegtuigen dalen, net als toen, in glijvlucht af naar de luchthaven van Wevelgem, juist achter de tuin. De poes vlijt zich tegen mijn been aan en laat duizend haren achter op mijn zwarte broek. De schnitzel smaakt heerlijk!

Vagebond

Nieuwe pasfotoaffaire

Onder andere bij de Linkedin-groep ‘Fotografen Ondernemen’ verscheen er een bericht over een petitie tegen een overheidstender. De overheid heeft een tender (Europese aanbesteding) uitgeschreven voor de levering van zogenaamde ‘aanvraagstations’, waar geheel automatisch dan wel automagisch documenten zoals paspoorten, identiteitskaarten en mogelijk ook rijbewijzen kunnen worden aangevraagd. Een 'elektroniek zelfbedieningsloket' voor de burger, dat in gemeentehuizen zou moeten worden geplaatst..

Uit de omschrijving van de tender blijkt dat de ‘aanvraagstations’ ook dienen te zijn voorzien van apparatuur waarmee gezichten kunnen worden vastgelegd, kortom, van een pasfotoautomaat.

Dit is niet het eerste probeersel om geld te verdienen over de rug van fotografen die voor een deel van hun omzet afhankelijk zijn van het maken van pasfoto’s en die door het maken van pasfoto’s ook in contact komen met publiek dat zij anders niet in de winkel krijgen. Een direct contact met publiek waar weer werk uit voort kan komen.

Paul Bergen

Het is 9 juni 2012. Uit een kasteelkelder in Woerden klinkt muziek. Initiator Hans van Ommeren had het mij al gezegd, hier móet je naar toe. De tentoonstelling blijkt al te zijn geopend, ik was laat. Binnen loop ik, inmiddels met een koel glas in de hand, door de gewelven. Tussen rijen jazzmusici door: Art Blakey, Isaac Hayes, Lionel Hampton, Roy Hargrove. Groot afgedrukte portretten, reminders aan indrukwekkende concerten. Aan het einde van het rondlopende gewelf onder Kasteel Woerden staan enkele musici, ditmaal dus niet hangend en vooral levend, ik herken het aan de noten: Blue 'Trane. Het Ruud Breuls/Simon Rigter kwintet, de pianist is vervangen door een werkelijk geniale gitarist. Daar sta ik dan, één groot oor, een jazzfreak in het Nirwana...

Plotseling verschijnt Hans van Ommeren voor mij. “Ik stel je even voor aan Paul Bergen.” Terug langs die eindeloze rij indrukwekkende portretten, langs het bewonderend publiek. ik neem mij voor direct een interview vast te leggen. Er staat iemand die er niet uitziet als een Exposerend Kunstenaar maar gewoon als een aardige jongen, zoals je die wel eens in de pauze bij een jazzconcert tegenkomt, heel gewoontjes gekleed. “Dit is Paul.” Wij spreken meteen af om in de week erop het interview te houden.

Lennen Descamps

Een langzame snelweg

Een geduldige reeks auto's schuift langzaam over de snelweg langs het restaurant waar Lennen Descamps (° Kortrijk 1982) en ik mekaar ontmoeten om te praten over zijn werk: auto's fotograferen. Telkens wanneer ik spreek met iemand die gepassioneerd is door auto's, zie ik de twinkeling in de ogen, de opwinding van het jongetje dat met Matchbox-autotjes speelt. “De belangstelling voor auto's zit er van kleins af in,” zegt Lennen. Het is een fascinatie die niet voorbij gaat, die niet afneemt of verslijt: de vorm van de auto's, het comfortabele interieur, het gebrom van de motoren, de immense hoeveelheid paardenkracht, het vermogen om duizelingwekkende snelheden te bereiken, de mogelijkheid om je zonder inspanning te verplaatsen naar waar je zelf wilt... de wereld rond... het blijft een droom.

Autowrakken fotograferen

De interesse voor fotografie kwam later, pakweg in 2004 toen een vriend een digitale reflex had gekocht. Later kocht hij er zelf één. Daar kon hij meer mee dan met de compacte camera die hij gebruikte om autowrakken te fotograferen. Hij deed de expertise van ongevallen bij auto's voor een opkoopfirma. Daarvoor reisde hij heel België door, behalve de provincies West- en Oost-Vlaanderen. Per jaar reed hij meer dan 100.000 km. Via de centrale website Informex konden alle foto's van alle experts bekeken worden. Kandidaat-kopers konden on-line een bod doen, maar op een bepaald moment liepen de prijzen erg terug. De verkoop naar Polen was sterk verminderd. Lennen kreeg zijn ontslag en ging zich meer verdiepen in de fotografie.